Het nieuwe pensioenakkoord? Een nieuwe korting van 13% op de opbouw!

Vlak voor het kerstreces presenteerden VVD, PvdA, D66, ChristenUnie en SGP een nieuwe pensioendeal. Deze deal had precies één doel en dat was een gat in de staatsfinanciën dichtmaken. Dat deed de coalitie door een verlaging van de maximum opbouw van pensioenen met bijna 13%. Verder is de discussie over hoeveel pensioen je moet (kunnen) opbouwen bewust weer een aantal maanden verplaatst en is een cruciaal document twee maanden op het bureau van staatssecretaris Klijnsma blijven liggen.

In dit artikel ga ik in op de details van het akkoord en de pensioenen in 2014.
- Positief dat voor inkomens tot €100.000 de excedentregeling van tafel is.
- Een uitleg van de korting van 13% op de pensioenopbouw en het minimale verschil met het oude voorstel.
- Waarom de bezuiniging ivm langer werken al op 1/1/2014 wordt doorgevoerd.
- De regeling boven de €100.000 leidt tot problemen
- Helemaal niemand haalt in 40 jaar een pensioen van 75% middelloon
- De toekomst van het pensioenstelsel raakt steeds verder uit zicht.

Postief: geen dubbele pensioenregeling

Eerst het goede nieuws: in de nieuwe pensioendeal is de onzinnige excedentregeling komen te vervallen. Deze regeling betekende dat je als werknemer deel moest nemen in een normale pensioenregeling (die beperkt werd tot 1,75% middelloon) en een netto-regeling van 0,1%. Nadelen? Twee pensioenoverzichten per jaar. Eentje met bruto bedragen en eentje met netto bedragen. Onuitvoerbaar dus. Gelukkig heeft de PvdA/VVD coalitie ingezien dat dit onzinnig is en de excedentregeling voor het grootste deel van tafel gehaald. Alleen voor inkomens boven de €100.000 is er nog een excedentregeling. Daarover zo meteen meer.

Negatief: fors minder opbouw

In het verworpen eerdere pensioenakkoord konden werknemers maximaal 1,75%+0,1% = 1,85% pensioen middelloon per jaar opbouwen. In vergelijking met 2,15% in 2014.  In het nieuwe akkoord is dat 1,875%. Het verschil is dus 1,875-1,850 = 0,025%. Lijkt dat weinig? Nou, het is heel weinig verschil hoor! Na 40 jaar werken, heb je dan 40 maal 0,025% = 1% extra pensioen tov de oude door D66/CU/SGP verworpen plannen.
Maar ten opzichte van nu verlies je gewoon: je gaat van 2,15% naar 1,875% per jaar, een vermindering van de maximum opbouw met bijna 13%.
Ofwel ipv 14% ga je er 13% op achteruit.

Nog een vergelijking tussen het oude en het nieuwe plan: hoeveel is 0,025%.
- Als je 3000 per maand verdient, en je bouwt over 2000 euro pensioen op, dan is 0,025%, een opbouw van €0,50 per maand extra opbouw per maand. Na veertig jaar is dat dus €20 pensioen per maand extra.

Waarom kost die verhoging naar 1,875% (in vergelijking met 1,85%) dan zoveel geld, zul je je afvragen. Nou dat kost geld, omdat in het oorspronkelijke plan de regering over 0,1% alvast de loonbelasting ging heffen. Dus dan zou je inkomstenbelasting gaan betalen over een deel van je pensioenpremie. Dat niet door laten gaan is een goed idee (zie hiervoor), maar kost wel geld.

Maar we werken toch tot 67? Ja, maar die bezuiniging wordt al doorgevoerd.

Dat klopt en de meesten werken nog wel langer ook. Mijn generatie tot ongeveer 70 jaar bijvoorbeeld. Bij de de verhoging van de AOW-leeftijd is afgesproken de maximum pensioenopbouw flink te versoberen. Dat wordt per 1 januari 2014 doorgevoerd. Dan gaat de spilleeftijd naar 67. Dat betekent dat nieuw op te bouwen rechten dan pas ingaan op je 67e verjaardag. Dat is een forse bezuiniging, want je pensioenuitkering gaat pas twee jaar later in. Verder daalt het maximum opbouw percentage van 2,25% naar 2,15%. Gewoon omdat we allemaal ook  2 jaar langer kunnen werken.
Ofwel: de daling die mogelijk was door de verhoging van de AOW en pensioenleeftijd wordt al doorgevoerd op 1 januari. Hier hebben veel partijen (waaronder het CDA) ook mee ingestemd. Dit is een logische stap bij de AOW-verhoging
De nieuwe maatregelen komen hier bovenop.

Het interessant is ook dat veel mensen nu zeggen dat de pensioenfondsen niet de maximum opbouw hebben. Nou, de twee grootste fondsen hebben bijna de maximum opbouw in 2013. Maar in 2014 na de versobering zitten veel fondsen dichtbij de maximum opbouw. De bezuiniging zal dus reëel zijn voor bijna alle fondsen.

Boven de €100.000 dan?

 Nou, waarom zou je mensen boven de €100.000 helpen met pensioenopbouw, vraag je je af. Nou, let maar op: deze grens gaat dalen en snel op. Want mensen met een hoog inkomen mogen dus niet meer uit hun brutoloon pensioensparen, maar alleen nog maar uit hun nettoloon.
De regering haalt die belastinginkomsten dus even naar voren. Want ze willen nu geld zien. Maar met elke grens: die gaat dalen. Dat wil een aantal partijen al. En het risico? Dat straks de hele groep bovenmodaal een nettopensioen en een brutopensioen heeft. Precies wat we wilden voorkomen!

Overigens, om het wat complexer te maken
Bas Jacobs legt terecht uit dat het voor deze mensen niets uitmaakt: zij trekken af tegen 52% en krijgen het weer tegen 52% uitgekeerd. Zij behouden hun box 3 vrijstelling.
Maar is zit een addertje onder het gras: de regering rekent deze mensen alvast rijk met woekerrendementen. Zij worden geacht een pensioen van 1,875% op te kunnen bouwen met een inleg van ongeveer 7%. Dat kan alleen als zij superrendementen maken. Zij zullen dus nooit die 1,875% kunnen opbouwen.

Je kunt toch nog wel 75% middelloon pensioen opbouwen, toch met 40 jaar werken?

Theoretisch kan dat wel ja. Want 40 jaar werken maal 1,875% is 75% van je gemiddelde loon. Voor de meeste mensen is dat ongeveer 60% van het eindloon.
Maar dan moet je
- 42 jaar lang werken: veel mensen zijn helaas ook werkloos. Tot vorig jaar bouwde je in Nederland ook pensioen op als je een WW uitkering had. Nu niet meer
- 42 jaar lang werken als werknemer: veel ZZP’ers (een zeer snel groeiende groep mensen) bouwen geen pensioen op.
- 42 jaar lang werken bij een werkgever met een pensioenfonds. Niet alle werkgevers hebben dat.
- 42 jaar lang werken bij een werkgever met een pensioenfonds dat altijd indexeert. En kijk hier gaat het echt voor bijna iedereen mis. De kortingen voor de pensioenfondsen en het niet indexeren gelden niet alleen voor de pensioenen van de gepensioneerden, maar ook voor die van de werkenden. Denk aan de metaal: daar zijn de pensioenen met meer dan 10% gekort. Bij andere fondsen loopt de indexatie nu al 5% tot 10% achter op de lonen.
En bij bijna alle verzekerde contracten krijg je minder of geen indexatie. Al helemaal niet nadat je van baan bet overgestapt.

Ofwel die 75% haalt helemaal niemand.

De toekomst van het stelsel dan?

In 2010 werd het pensioenakkoord gesloten. Dat is dus heel veel akkoorden geleden. Daarvoor zou een nieuw pensioencontract gelden. Dat contract is nog steeds niet duidelijk. En passant meldde staatssecretaris Klijnsma dat ze de zoveelste deadline voor het voorstel van 1 februari gaat missen. Het is duidelijk; ze wil eerst deze bezuinigingswet behandelen en pas dan bekijken of er onmiddellijk weer wat veranderd moet worden.

Maar het wordt nog erger: daarna wil de regering een nieuwe discussie rondom het stelsel voeren. Dus hoe moet het eruit zien? Wat moeten jong en oud krijgen. Daarvoor heeft de regering alvast een stuk van het CPB, dat in oktober al klaar was, twee maanden bewust niet naar de Kamer gestuurd. Het landde op 20 december, na het debat en in het reces in de Kamer.

Ofwel, de discussie wordt in de omgekeerde volgorde en veel te langzaam gevoerd. Dat komt de stabiliteit en de duidelijkheid van het stelsel niet ten goede.
Wat mij betreft hadden alle drie de vraagstukken nu op tafel mogen liggen. Een voorbeeldje om het helder te maken: de regering wil nu dus bijna 2,5 miljard binnenhalen in 2017. Maar als het toezicht en het nieuwe contract echt anders zijn, gaat dat dus niet lukken. De dossiers hangen zeer nauw met elkaar samen en moeten dus zo spoedig mogelijk gezamenlijk behandeld worden.