Spelen met marginale druk

Hoeveel belasting betaal je in de hoogste schijf/hoogste schijven? Daarover is de regering helder in de laatste brieven. De effectieve marginale tarieven gaan omhoog naar 49% (voor een inkomen tussen €42.000 en €56.000) en zelfs naar 59% (tussen €56.000 en €93.000).

Is dat zinnig om extra geld op te halen?
Het centraal planbureau was in mei heel helder. In een rapport met de duidelijke titel “Hoger toptarief levert niets op” zegt het CBP in de conclusie “Het opbrengstmaximaliserende toptarief is volgens berekeningen in deze Policy Brief in Nederland ongeveer 49%. Het huidige toptarief van 52% is daarmee iets hoger dan het opbrengstmaximaliserende toptarief.”

In gewoon Nederlands: als je het toptarief verlaagt naar 49%, haal je geld op.

Eigenlijk zou je de belastingen op inkomen dus moeten beperken tot maximaal 49 cent op elke extra euro die je verdient met werken, tenminste als je geld wilt ophalen.

(het rapport staat overigens met een link hieronder)

Bij het regeerakkoord vroeg de kamer middels de motie van der Staaij: wat gebeurt er nu met de maximale belastingdruk. Dat rekende het CPB toen uit. Het resultaat is de grafiek hierboven en het rapport hieronder. Over de hele linie vanaf €20.000 tot €120.000 loopt het marginale tarief fors op en komt het op veel plekken boven de 50% uit.

 Op dinsdag vroegen Steven van Weijenberg (D66) en ik om een actualisatie van de gegevens. Toen kregen we woensdag een heel andere brief terug. Daarin stijgt de marginale  tussen €20.000 en €70.000 nauwelijks, maar de druk tussen €70.000 en €120.000 stijgt wel fors?

(beide brieven staan hieronder)

 Hoe kan dat nou? Heeft de regering de plannen aangepast? Nee hoor: in de tweede brief heeft de regering niet de marginale druk van de werknemers gebruikt (zoals het CBP deed), maar de marginale druk van iedereen in Nederland. Dus ook van mensen met een pensioen, uitkering of studenten/scholieren met een bijbaantje.  Dat drukt zowel het marginale tarief als de stijging. Want mensen met geen of een gering inkomen uit arbeid krijgen niets te maken met de hervorming van de arbeidskorting.

Maar let wel: de mechanismes die het CPB beschrijft waardoor je minder binnenkrijgt, gaan over niets anders dan arbeid. Als de druk te hoog wordt, gaan mensen minder werken, of het op andere manieren doen. De relevante vraag voor een maximale opbrengst van belasting op arbeid is dus wel degelijk: hoeveel betaal je als je werkt? Daar geeft het CPB dus antwoord op: meestal 50% of meer.

Als je het beleid niet verandert, kun je natuurlijk altijd de presentatie nog aanpassen, lijkt het wel.