Algemene beschouwingen PS, integrale tekst CDA-bijdrage

Konden door de opbrengst uit de verkoop van aandelen Essent in de afgelopen jaren nog veel incidentele investeringen worden gedaan. Inmiddels zijn deze middelen grotendeels besteed, waardoor amper nog ruimte beschikbaar is voor het doen van deze investeringen. Daarom zijn we steeds meer aangewezen zijn op structurele begrotingsruimte voor het bereiken van onze doelen.

Maar ook deze ruimte komt onder druk te staan. Hoewel de impact hiervan op dit moment nog beperkt is, zal op langere termijn de verslechtering van het financieel perspectief zichtbaarder worden.

Daarom is het goed dat we de komende tijd gebruiken om zowel de consequenties van deze ontwikkeling als de mogelijke oplossingen in beeld te brengen. Wel is het mooi dat al een bedrag van 50 miljoen euro is gereserveerd voor het doen van ‘incidentele’ uitgaven in de coalitieperiode na deze. Wat ons betreft gaan we ook praten over de kerntaken van de provincie.

Het geschetste financiële perspectief daagt ons uit tot het maken van fundamentele keuzes. Deze uitdaging gaan wij graag aan. Een van de knoppen waaraan we mogelijk kunnen draaien is de ratio van ons weerstandsvermogen. We hanteren daarvoor een ondergrens van 1,4, op basis waarvan een weerstandscapaciteit van 69,1 miljoen euro beschikbaar moet zijn. Een flink verschil met de huidige ratio van 2,0, op basis waarvan de daadwerkelijke weerstandscapaciteit 137,8 miljoen euro bedraagt.

Tijdens de discussie die we binnenkort gaan voeren over het weerstandsvermogen ((en de veiligheden die we daarin (terecht of onterecht) hanteren)) kunnen we bezien of daaruit nog wat financiële ruimte kan ontstaan.

Ook in de Perspectiefnota is al voorgesorteerd op het wijzigende financieel perspectief. Bijvoorbeeld ons besluit om uitgaven ten bate van nieuwe infrastructuur af gaan te schrijven. Dit besluit en ook de overige bij de Perspectiefnota genomen besluiten zijn volgens ons overigens correct verwerkt in de begroting 2022.

De uitkering uit het Provinciefonds valt hoger uit dan verwacht. Hierdoor is voor 2022 extra incidentele ruimte beschikbaar. Wij steunen het amendement om van deze ruimte 5,2 miljoen euro in te zetten. Over de vraag waaraan dit bedrag besteed kan worden, is in de afgelopen weken met alle partijen overleg gevoerd. Dat heeft geleid tot een tweetal moties waarin volgens ons evenwichtige voorstellen worden gedaan tot besteding hiervan. De CDA-fractie steunt beide moties van harte. Zo zie je maar weer dat samenwerken loont!

Ik wil van deze gelegenheid gebruikmaken om een paar zaken onder de aandacht te brengen die ons na aan het hart liggen, en wel de volgende:

Een van de uitdagingen waar we momenteel en ook de komende jaren voor staan dat is het tekort op de woningmarkt. Zo moeten jongeren nu al vaak noodgedwongen thuis blijven wonen. En ook de wachtlijsten om voor een huis of een bouwkavel in aanmerking te komen lopen steeds verder op. In het verleden bleek een actief gemeentelijk grondbeleid hiervoor een effectief middel te zijn. Door de verslechterende financiële positie van de gemeenten is dit instrument steeds meer naar de achtergrond verdwenen. Daarom komen we vandaag met een motie om gemeenten hierbij te ondersteunen. Met als doel versnelling van de woningbouw in Overijssel.

Een sterke economie vraagt om een goed functionerende arbeidsmarkt. Ook in Overijssel hebben we te maken met een groeiend tekort aan vakmensen in de techniek en aan menskracht in de IT-sector. Ook hebben we te kampen met een beperkte beschikbaarheid van hoogopgeleid personeel. In de recent vastgestelde Human Capital agenda is hieraan al de nodige aandacht geschonken. Wij willen ook vandaag nog eens aandringen op een voortvarende uitvoering van deze agenda.

Dan nog enkele opmerkingen bij de begroting 2022 zelf:

1. Ter vervanging van onze Wegeninfrastructuur is 8,0 miljoen euro beschikbaar. Gemiddeld is hiervoor een budget noodzakelijk van mogelijk 19,0 miljoen euro, waardoor een jaarlijks tekort dreigt van 11,0 miljoen euro. Het budget voor de vervanging van Wegeninfrastructuur zal flink omhoog moeten.Wij gaan ervan uit dat Gedeputeerde Staten in de Perspectiefnota 2023 hiervoor met voorstellen komt. Dat met ingang van 2022 deze uitgaven mee gaan stijgen met de stijging van de uitkering uit het Provinciefonds zien wij als een ‘eerste stapje’ in de goede richting.
2. Mooi trouwens dat gedeputeerde Boerman heeft toegezegd dat voor de brugbediening bij De Haandrik een budget beschikbaar komt. Het is maar klein bier. Maar ook hier geldt: wie het kleine niet eert...
3. Een aantal uitgaven die we doen worden ‘incidenteel’ gedekt. Ik begrijp dat dit ook geldt voor sommige uitgaven die we doen in de culturele sector, terwijl deze uitgaven vaak wel een structureel karakter hebben. Het is daarom belangrijk dat bij de komende discussie over ons toekomstige financieel perspectief deze en ook andere nu nog ‘incidentele uitgaven’, uitgaven die eigenlijk een structureel karakter hebben, daarbij worden betrokken.
4. Ook de effectiviteit van de uitgaven die we doen ten laste van de uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland (NNN) moet onderwerp van gesprek blijven. Tegen de achtergrond van het toekomstige financieel perspectief zullen we ons ook hier telkens weer de vraag moeten stellen: ten koste van wat zijn we bereid de beoogde doelen te halen? En moeten we soms niet wat kritischer zijn op de besteding van deze reserve?

Voor wat betreft de betrokkenheid van Provinciale Staten bij de financiële aspecten van de Natura 2000-opgave wil ik verder nog het volgende opmerken: In 2014 zijn de Staten ermee akkoord gegaan dat eens per vier jaar een financiële update wordt gegeven van het verloop van de uitvoeringsreserve NNN.

Inmiddels wordt bij afzonderlijke PIP-voorstellen wel al de daarbij behorende financiële informatie aan de Staten verstrekt. Maar dat is dan ook zo ongeveer alle financiële informatie waarover we beschikken. Wij vragen ons af of Provinciale Staten zich met het besluit uit 2014 niet te veel buitenspel heeft gezet. Daarom pleiten we ervoor om de indertijd gekozen systematiek nog eens onder de loep te nemen. Hiervoor zullen we een agenderingsverzoek doen voor de commissie Landbouw en Natuur.

De CDA-fractie kan instemmen met de Begroting 2022 zoals deze aan ons is voorgelegd.