Bijdrage debat orkest van het Oosten

De problemen, van het Orkest van het Oosten heeft  hard in de Overijsselse samenleving door geklonken. Naast alle negatieve berichtgeving zien we ook glorende lichtpuntjes. Het orkest heeft met de naamkeuze Orkest van het Oosten aan gegeven te willen breken met het verleden, de banden met haar geboortestreek te willen aanhalen in het nuchtere besef dat  regionale gedragenheid heel belangrijk is. Dat wordt versterkt als het orkest meer dan in het verleden haar rol van begeleidingsorkest voor Overijsselse koren weer  oppakt,  doorgaat met cultuureducatie en de Overijsselse zalen weer enthousiast weet te vullen.

Het CDA is blij met de zeer voortvarende aanpak van de nieuwe bestuurder a.i  in nauwe samenwerking met de OR. Ons bereikt het bericht dat er met de oratoriaverenigingen al concreet contact is opgenomen. Prima!

Het CDA voelt schaamte dat de inzet van ruim € 7 miljoen niet succesvol is ingezet om het orkest op eigen benen te laten staan en de beloning van de bestuurder onderwerp van kritiek is. Een Raad van Toezicht die,zo blijkt uit het rapport Berenschot, geen adequaat toezicht heeft gehouden en door niet tijdig in te grijpen in de bedrijfsvoering de continuïteit van de organisatie in gevaar heeft gebracht. het CDA wil met deze RvT dan ook niet verder.
Achteraf moeten we vast stellen dat € 7 miljoen is ingezet voor een plan dat weliswaar werd breed werd bejubeld, zelfs door de minister en cultuurraad, maar niet werd getoetst op haalbaarheid en benoeming van risico’s.  Het plan ligt aan diggelen, de scherven liggen op straat.

GS heeft ons gemeld dat er controle op de juiste besteding van de afkoopinvestering heeft plaats gevonden volgens de geldende wijze van subsidiecontroles zoals die  in 2011 zijn vast gesteld in Overijssel en vele andere provincies: uitgaande van vertrouwen op hoofdlijnen en op culturele met de meldingsplicht voor de subsidieontvanger als zaken scheef lopen . Goed dat GS op een bepaalde moment heeft ingezien dat het management  van het orkest en de Raad van Toezicht faalde en een extern onderzoek heeft geeist. Dit rapport biedt volgens CDA goed houvast voor de toekomst. Niks aan de hand zou je kunnen zeggen. maar zo werkt het niet want het CDA heeft een onbehaaglijk gevoel. Ook in Overijssel is op cultuur zwaar bezuinigd gerekend vanaf 2011 met  meer dan 50% zo lees ik op internet,  maar er is ook miljoenen in businessplan van een professioneel orkest gestoken.

Waar anderen bijvoorbeeld binnen de professionele culturele sector zijn aangewezen op marginale  subsidies, en de 450 zangkoren en 160 amateurmuziekkorpsen en nog vele amateurstrijkorkesten letterlijk met dubbeltjes en kwartjes hun exploitatie op orde moeten  houden, moet wel uit te leggen zijn hoe hier met gemeenschapsgeld is om gegaan en hoe dat in de toekomst zal gaan. Oh, ja het zijn appels en peren maar voor de mensen niet. Het is de overheid die miljoenen heeft gespendeerd aan een hopeloos project.

Het CDA voelt ook onbehagen bij de betrokkenheid van PS . Achteraf gezien was het verstandiger geweest:

• de goedkeuring voor het businessplan vooraf beter te (laten) toetsen en een risico’s in beeld te brengen
• de kaders voor de gegeven investeringssubsidie aan de voorzijde beter te sturen en de monitoring daarbij heel concreet te betrekken, los van de bestaande kaders. Zo willen wij het niet weer.

In de commissie Financiën is de nota “Verbonden partijen” in ontwikkeling. Wat het CDA betreft wordt dit aspect daarbij betrokken, in het bijzonder de voor- en achterkantsturing door PS. En als dat daar niet kan op andere wijze. Zo kan  en mag het niet weer.

Voor het overige biedt ons het rapport Berenschot voldoende aanknopingspunten. Wij worden in onze opvatting gesterkt doordat GS in de commissievergadering op alle gestelde vragen adequaat en overtuigend heeft kunnen antwoorden en volledige transparant was.  Ook heeft zij aan gegeven dat met de kennis van u de communicatie met PS wellicht beter had gekund. op het moment dat het orkest om een ander betalingsritme van de afkoopsom.

Wij hebben in de commissievergadering van 25 november goed van de interim bestuurder begrepen dat hij voor het jaar 2016 mogelijk nog een beroep moet doen op de gereserveerde escrowgelden van € 1,1 miljoen. In de mede door het CDA ingediende motie wordt GS gevraagd  voorstellen te doen geënt op een nieuw businessplan dat rekening houdt met de wensen van PS en daarbij ook aan te geven of de plannen de toets om voor rijkssubsidie in de nieuwe planperiode in aanmerking te kunnen doorstaan. Dat is een belangrijke voorwaarde om verder te kunnen. Een en ander binnen een realistisch financieel perspectief. Het rapport Berenschot geeft als toekomstperspectief ook expliciet de wenselijkheid van integratie in de beide overig cultuuraanbieder NRO en Gelders Orkest. Het CDA steunt die variant in de overtuiging dat er voor drie zelfstandige organisaties geen duurzame bestaansmogelijkheden in het oosten van Nederland zijn.

In de commissievergadering hebben wij expliciet  stil gestaan bij de afkoop van de subsidierelatie middels de eenmalig investeringsimpuls van ruim €8 miljoen.

Het CDA vindt nog steeds dat een voorziening van een symfonieorkest een belangrijke toegevoegde waarde heeft voor het culturele leven in onze landstreek. De cultuur mag daarom niet de dupe worden van het vertoonde financiële wanbeleid. De rekening landt dan op de verkeerde mat! Het moet echter duidelijk zijn dat het CDA, gezien het verleden, voorstellen van GS kritisch zal benaderen. De belangrijkste toetsstenen zullen zijn:

1. Passende ambities op basis van een gevalideerd plan;
2. Realistisch meerjarig financieel perspectief;
3. Het CDA beseft ook dat het orkest bestaat uit mensen die er hun brood mee verdienen in een sector die niet makkelijk is. Achter deze mensen staan wellicht ook veel gezinnen. Het CDA beseft dit en wil dat benoemen.
4. invulling van voor- en achter sturing van GS en PS (nota verbonden partijen;
5. concrete ambities t.a.v integratie met NRO en Gelders orkest; 

Tot slot.

Wij  herinneren GS nog aan haar aanbiedingsbrief bij  het rapport berenschot d.d. 27 oktober. Citaat : “Dat GS alleen binnen de randvoorwaarden van een realistisch businessplan bereidheid is aan PS in overweging te willen geven medewerking te geven aan  een eventueel verzoek van het orkest om de voorwaarden die PS heeft gesteld aan de afkoop van de subsidierelatie ter herzien.” Vol  verwachting zien wij in dit licht uit naar de GS voorstellen die ons in januari worden voorgelegd.