Voor zover u het nog niet wist: ik ben geboren in Den Haag en heb daar bijna 8 jaar gewoond, voordat ik naar het naburige Delft verhuisde. Maar de laatste tijd schaam ik mij bijna voor mijn afkomst.
Niet omdat Den Haag nu zo’n vreselijke stad is. Ik kom er nauwelijks meer, maar was er altijd graag op bezoek. Het heeft meer te maken met politiek Den Haag. Want die oude regering was al niet echt jofel, die nieuwe regering maakt er helemaal een 'Haagse teringzooi' van! Hoe kom ik aan die wijsheid? Nou: ik heb er meerdere argumenten voor.
Politiek Den Haag heeft er een handje van om problemen uit de weg te gaan en als dat niet lukt, die bij de gemeenten over de schutting te gooien. Laat die gemeenten het maar oplossen: zij staan dichter bij de mensen. Dat je als gemeente geld en menskracht nodig hebt en Den Haag die niet meelevert wordt voor het gemak even vergeten.
Daarnaast: het gemeentefonds, de pot met geld die jaarlijks onder de gemeenten wordt verdeeld. 2026 wordt het ravijnjaar. Het gemeentefonds wordt met miljarden gekort om financiële problemen in Den Haag op te kunnen lossen. Dat betekent dat die problemen bij de gemeenten worden neergelegd, want die komen vanaf 2026 behoorlijk rood te staan. En die moeten dat dan maar zien op te lossen. In extreme gevallen door draconische bezuinigingen zoals het sluiten van zwembaden, het verhogen van belastingen en het korten op minimabeleid.
Er zullen vast meer uitdagingen over de schutting worden gegooid.
En daarmee is het leed nog niet geleden: Den Haag heeft allerlei specifieke uitkeringen aan gemeenten verstrekt die een bijzonder doel hebben, bijvoorbeeld om bibliotheken open te houden. Nu heeft het nieuwe kabinet het idee opgevat om al die specifieke uitkeringen onder te brengen in het gemeentefonds. Goed idee, zou je kunnen zeggen. Maar ja: het Rijk pikt wel 10 procent van al die uitkeringen in. Dat gaat gemeenten weer extra geld kosten.
Het ergste is nog dat het nieuwe kabinet allerlei wetgeving gaat terugdraaien, die er juist voor was bedoeld om het leed min of meer eerlijk te verdelen. Denk bijvoorbeeld aan de Spreidingswet. Geen leuke wet, omdat niemand op een toestroom van asielzoekers zit te wachten, maar wel een redelijk eerlijke, omdat iedere gemeente min of meer een deel voor zijn rekening neemt. Intussen hebben gemeenten veel moeite moeten doen en kosten gemaakt om aan al die eisen vanuit Den Haag te voldoen. En dat waarschijnlijk voor de kat z’n viool. Terwijl de gemeenten die dwars blijven liggen en niks doen worden beloond.
Ik denk niet dat het hiermee ophoudt. Zolang dit kabinet er zit, zullen er nog wel meer uitdagingen voor gemeenten over de schutting worden gegooid. Gemeenten met een daadkrachtig college, dat problemen aanpakt voordat ze uit de hand lopen en tijdig maatregelen neemt om de boel financieel gezond te houden zullen zich met vallen en opstaan wel redden. Voor die andere gemeenten vrees ik het ergste voor de inwoners.
Edo van Bree
Fractielid