Er moet meer werk gemaakt worden van het lerend vermogen in de hele keten van beleid
Steeds vaker zie je een bepaald patroon terugkomen bij de gemeente Enschede. Men stelt beleid vast, voert uit, er is ontevredenheid over de aanpak en de uitvoering, er wordt geëvalueerd en vervolgens zie je iedere keer dezelfde verbeterpunten terug. Er is kennelijk niets of weinig geleerd van de gemaakte fouten en evaluaties. Alle stappen van een beleidsproces worden doorlopen, maar juist het laatste stukje, het leren van de fouten en daadwerkelijk verbeteringen doorvoeren of verbeterd gedrag tonen, blijkt in de praktijk een lastige stap.
Zo is de Klachtencommissaris ooit geïnstalleerd om juist het lerend vermogen van de organisatie te verbeteren en te leren van de klachten die de Klachtencommissaris ontvangt m.b.t. Participatiewet, WMO, leefomgeving of dienstverlening. Maar wat blijkt? Meerdere jaren achtereen geeft de Klachtencommissaris dezelfde adviezen en leerpunten aan het college en het ambtelijk apparaat. Je vraagt je af waarom er niets geleerd is van de binnengekomen klachten en verbeterpunten.
Hetzelfde zie je ook bij de Commissie Bezwaarschriften. Meerdere jaren achtereen heeft de Commissie Bezwaarschriften dezelfde problemen en verbeterpunten aangekaart, bijvoorbeeld bij de Participatiewet.
Een lichtpuntje is dat in het laatste jaarverslag een terugkerend verbeterpunt, namelijk een jaarlijkse controle van bijstandsgerechtigden i.p.v. achteraf terugvragen van jarenlange bijstand inclusief boete met de nodige desastreuze gevolgen voor de inwoner, is opgepakt door de ambtelijke organisatie.
Onlangs zag je hetzelfde patroon bij de behandeling van de opvang van vluchtelingen. Collega-raadsleden stonden direct in de actiemodus en vroegen het college wanneer het college echt een keer werk maakt van de opvang van vluchtelingen. Er werd met geen woord gerept over hoe we deze opvang beter kunnen voorbereiden en organiseren en hoe we het geleerde van de evaluatie van het AZC in 2015 kunnen toepassen, zodat we niet dezelfde fouten maken als toen.
In het recent verschenen rapport van de Commissie Menselijke Maat wordt ook naar de leerpunten van de Klachtencommissaris en de Commissie Bezwaarschriften verwezen. Deze commissie heeft het sociaal domein in Enschede onderzocht en komt ook tot een aantal aanbevelingen en verbeterpunten. Het is belangrijk dat dit goede rapport ook echt belandt bij alle actoren in de keten van beleid, uitvoering en evaluatie, ervan geleerd wordt en het geleerde ook toegepast wordt. De actoren zijn hier het college, het ambtelijk apparaat, de Raad, Klachtencommissaris en de Commissie Bezwaarschriften. Op dit rapport zal ik later in de tijd terugkomen.
In al deze voorbeelden heb ik het leervermogen aan de kaak gesteld en dat zal ik ook blijven doen. De conclusie hierbij is dat er veel meer werk gemaakt moet worden van het leren en dat hiervoor ook veel meer tijd genomen moet worden. De belangrijkste onderliggende vraag is: “Hoe komt het dat het lerend vermogen in de hele keten te wensen overlaat?” Voor bijna alle stappen in het beleidsproces nemen we veel tijd en van juist deze laatste stap ‘leren en het geleerde toepassen’ wordt veel minder werk gemaakt. Fouten kun je niet altijd voorkomen. Iedereen maakt weleens fouten. Het beste is om de fouten te erkennen en er lering uit te trekken en de fout als een waardevolle les te zien. Zo kan er pas verbetering en groei ontstaan in ons beleid en helpen we uiteindelijk onze inwoners beter en maken we Enschede steeds mooier.
Ayfer Koç, fractievoorzitter CDA Enschede