De financiën van Hellendoorn in het sociaal domein en de koers van CDA Hellendoorn

De feiten t/m 2018

Tussen 2007 en 2016 kregen de gemeenten in Nederland taken van het Rijk overgedragen voor huishoudelijke ondersteuning, dagbesteding en dagbegeleiding en de Jeugdzorg. Het Rijk kortte toen al direct op de budgetten voor de gemeenten.

Koers van het CDA Hellendoorn: 'Zorg voor de inwoners staat voorop, dat moet goed geregeld worden, mensen eerst.'

In 2015 en 2016 kon Hellendoorn zorg leveren en kon de gemeente in de reserve sociaal domein bijna € 6 mln achteruitleggen. 

In 2017 gaven we ruim € 1 mln meer uit dan we van het Rijk kregen, en liep de reserve wat terug naar ca. € 5 mln

In 2018 was de inschatting dat we opnieuw meer geld zouden uitgeven voor de zorg, dan we ontvingen (verschil ca. € 2,0 mln, en dat was ook de verwachting voor 2019) en kozen we ervoor om in 2019 maatregelen voor te bereiden om in 2020 kosten en uitgaven in evenwicht te brengen

Koers van het CDA Hellendoorn: 'Zorg voor de inwoners staat nog steeds voorop, de opgebouwde reserve sociaal domein gebruiken voor extra uitgaven van 2,0 mln in 2018 en ter overbrugging van 2019 (daar is die reserve ook voor bedoeld!) Rond de zomer van 2019 kan de raad dan maatregelen nemen zodat in 2020 evenwicht kan komen. Dit moet stap voor stap goed voorbereiden worden. Mensen komen eerst, geen wachtlijsten en dergelijke.'

De feiten in 2019

Begin 2019 bij de eerste interne controle van de jaarcijfers 2018 blijkt dat de zorguitgaven voor 2018 veel meer gestegen zijn dan was verwacht. Het verschil tussen Rijksbijdrage en de echte zorgkosten voor WMO en jeugdzorg loopt op naar € 4,8 mln. Er volgt een onderzoek door gemeente zelf en door adviesbureau Twijnstra en Gudde. De gemeenteraad wordt direct ingelicht, open en transparant. Het college loopt niet weg voor de nieuwe werkelijkheid.

Adviesbureau Twijnstra en Gudde geeft aan dat de gemeente een aantal ontwikkelingen eerder had moeten zien, maar meldt ook dat de ambtelijke organisatie de directie, college van burgemeester en wethouders daarover niet heeft ingelicht. Hierdoor was de raad ook niet op de hoogte van deze ontwikkeling.

Voor het jaar 2019 betekent dit dat het tekort in de begroting voor de zorgkosten oploopt van € 2 mln naar € 4,5 mln. De reserve sociaal domein is eind 2018 verbruikt, en er moeten dus maatregelen komen voor 2019 en daarna. (totale tekort 2019 ca. € 4,8 mln)

Koers CDA Hellendoorn: 'Grote tegenvaller en teleurstelling heerst alom. Er is voor het extra geld wel zorg gegeven aan inwoners die dat nodig hadden. Goed dat de raad en de samenleving snel is ingelicht, niet om moeilijke zaken heen draaien! De interne werkwijze bij de gemeente moet sterk verbetert worden zodat er meer grip komt op de organisatie en de uitgaven van het Sociaal Domein. Betere informatie leidt op zichzelf niet tot verlaging van kosten. Kosten die worden gemaakt omdat mensen geholpen worden. Maar we kunnen er niet omheen dat het verschil tussen Rijksbijdrage en uitgaven zo groot is dat we al in 2019 aanpassingen moeten doen en niet meer kunnen wachten tot 2020. Uitgangspunt CDA blijft dat inwoners zorg krijgen die noodzakelijk is.'

Voorstellen 2019

De eerste stap is nu dat we voor 2019 maatregelen moeten nemen om de begroting in evenwicht te brengen. De gemeenteraad stemt hierover op 9 april as.

De voorstellen voor aanpassing van de begroting in 2019 om het tekort van € 4,8 mln op te lossen (tekort sociaal domein € 4,5 mln, overige posten € 0,3 mln) zijn:

- Ca. € 2,7 mln wordt uit de financiële reserves van de gemeente gehaald o.a.:

          -€ 1,5 mln om dat verdiepte aanleg N35 richting Wierden niet doorgaat.

          -€ 0,8 mln uit de winsten op de grondexploitaties 

- Ca € 2,6 mln door minder geld uit te geven op allerlei verschillende beleidsonderdelen waarvan in de zorg ca € 1,7 mln.

Voor de begroting 2020-2023 komen er voorstellen in mei/juni die de gemeenteraad in juli 2019 bespreekt

Koers CDA Hellendoorn: 'Door middelen uit de reserves te gebruiken kunnen we in 2019 de ombuigingen in de zorg beperken maar voor 2020 moeten we andere maatregelen nemen Kostenbesparingen in het sociaal domein zijn best pijnlijk, vragen om een andere aanpak, maar de gemeente moet altijd zorg blijven leveren volgens de opdracht van de wet. De invulling daarvan kan wel anders worden dan tot nu toe.'

Conclusie

Duidelijk is dat de gemeente Hellendoorn in de zorg een aantal opgaven heeft. Maar wij zijn niet uniek in Nederland. Als meer gemeenten binnenkort hun jaarrekeningen presenteren zal blijken dat veel gemeenten niet uitkomen met de rijksbijdragen voor WMO en jeugdzorg.

Ook hebben veel gemeenten moeite om een goede grip te krijgen op de ontwikkeling van kosten.

Want:

- Niet alleen gemeenten maar ook huisartsen verwijzen kinderen door naar de zorg, de rekeningen komen allemaal bij de gemeenten

- In Nederland steeg het aantal kinderen in de jeugdzorg in 2018 met 10%, terwijl het kabinet dacht dat het minder zouden worden;

- Organisaties die zorg verlenen sluiten nieuwe cao’s, extra loonstijging voor de medewerkers zijn extra kosten voor de gemeenten;

- De eigen bijdrage voor zorg is door de rijksoverheid drastisch naar beneden bijgesteld.

Koers CDA Hellendoorn: 'Voor het CDA Hellendoorn is het duidelijk dat de gemeenten in Nederland waaronder Hellendoorn niet in staat zijn de alle zorgkosten te betalen uit de rijksbijdragen en dat zij ook niet onbeperkt eigen geld daaraan kunnen toevoegen. Het CDA Hellendoorn heeft het kabinet en de 2e Kamer daarom opgeroepen om de budgetten voor jeugdzorg en WMO te verhogen en dit zullen we blijven doen. Het CDA wil in onze gemeente de zorg die we moeten geven aan onze inwoners blijven geven!'