Sabine Uitslag in Staphorst

CDA Tweede Kamerlid Sabine Uitslag sprak in Staphorst over Jeugd en alcohol. Moraal van de avond was: probeer bestaande regels zo goed mogelijk te handhaven en verzin niet telkens nieuwe regels. Mogelijk is een kleine wijziging per plaats of regio nodig, maar binnen de bestaande regelgeving is veel mogelijk. Wel is het zo dat veel 'problemen' niet door de overheid opgelost kunnen worden. Er is een belangrijke verantwoordelijkheid bij ouders en gezinnen. Het is een illusie te denken dat de mentaliteit van ouders zomaar is te veranderen. Door steeds weer over de risico's van bovenmatig alcohol en drugsgebruik te praten en bijeenkomsten te organiseren zal mogelijk langzamerhand een omslag in denken kunnen worden gerealiseerd. Dat kan echter wel een generatie duren...

De toespraak van Uitslag:

Hartelijk dank voor de uitnodiging om hier te komen spreken. Sinds een kleine twee weken ben ik nu CDA Kamerlid ter vervanging van Mirjam Sterk en het gaat nog steeds goed met me kan ik u verzekeren. Het bevalt me opperbest daar in Den Haag. Ik heb de portefeuille van Mirjam Sterk overgenomen op de hoofdonderdelen, de Jeugdgezondheidszorg. Ik vind preventie een heel belangrijk thema in deze portefeuille. Immers voorkomen is beter dan genezen. Ook vind ik dat we energie moeten stelen om jongeren te laten inzien wat o.a. alcohol maar ook drugs, welke verslaving dan ook met ze kan doen. Alcohol in het bijzonder omdat uit onderzoek blijkt hoe het de hersenen aantast en daarmee een enorm nadelig stempel kan drukken op de rest van hun leven.

Van belang is de moeite te nemen om ons te verplaatsen in de jongeren. Voor de één wat lastiger dan voor de andere maar het is wel essentieel. We zijn immers allemaal jong geweest en dan zie en beleef je de wereld toch anders als je eenmaal bent getrouwd… kinderen hebt of al geniet van je wel verdiend pensioen.

Als we met elkaar iets tegen alcohol misbruik willen kunnen doen het van belang is ons te realiseren waarom jongeren naar overmatig alcoholgebruik grijpen. Waarom doen zij dat? Wat bereiken ze hiermee? Voelen ze zich onzeker in deze steeds complexere wereld, is dit de prijs die we betalen na jaren van individualisering van onze maatschappij? Voelen ouderen zich schuldig omdat ze er zelf ook wel een lusten? Pas als we weten waarom … kunnen we effectieve preventie campagnes gaan opzetten. Je moet immers weten hoe groot de wond is en waar hij precies zit om de juiste pleister er op te plakken. Een goede probleemanalyse en verkenning is essentieel. Hoe dan ook de feiten liegen er niet om…

Feiten
Zo zijn jongeren in Nederland fors meer alcohol gaan drinken, vergeleken met het begin van de jaren negentig. Onze jongeren behoren nu tot de stevigste drinkers van Europa.
Natuurlijk weten we met elkaar dat het drinken van alcohol op jonge leeftijd schadelijk is voor de gezondheid en kan leiden tot bijvoorbeeld hersenschade. Het beste is daarom als jongeren geen alcohol gebruiken tot hun 16de jaar.
Kinderen drinken al heel jong
Vrij veel kinderen drinken voor hun 12e hun eerste glas alcohol. Dat blijkt uit onderzoek van het Trimbos-instituut. Meestal gebeurt dit thuis, in het bijzijn van de ouders.
In 1992 had 33% van de 12-jarige meisjes ooit alcohol gedronken. In 2005 was dit 55%. Bij de jongens gaf in 1992 minder dan 50% aan al eens alcohol te hebben gedronken. In 2005 was dit 66%.
Op hun 14e hebben bijna alle jongeren kennisgemaakt met alcohol.
Jongeren drinken (te) veel
Wannéér jongeren drinken, drinken zij vaak veel in één keer. Op 15-jarige leeftijd drinkt 69% van de jongeren maandelijks. Van deze regelmatig drinkende jongeren drinkt de helft zó veel dat sprake is van 'binge' drinken. Zij drinken in een groep of alleen tijdens één gelegenheid 6 of meer glazen alcohol. Bijna 54% van de 15-jarigen doet dit.
Schadelijke gevolgen
Alcoholgebruik door jongeren brengt veel gezondheidsrisico’s en maatschappelijke problemen met zich mee. Van de jongeren tussen 16 en 24 jaar valt 22% in de categorie probleemdrinkers.
• Overmatig alcoholgebruik is schadelijk voor de ontwikkeling van de hersenen van jongeren. Er is een duidelijk verband tussen schoolprestaties en alcoholconsumptie.
• Uit onderzoek blijkt dat wie jong begint met overmatig alcohol drinken, in zijn latere leven een groter risico loopt op problemen met alcoholgebruik.
• Jongeren lopen sneller het risico van alcoholvergiftiging bij het innemen van grote hoeveelheden alcohol.
• Alcohol speelt een belangrijke rol bij agressie en geweld.
• Een kwart van de slachtoffers van rijden onder invloed zijn jonge mannen in de leeftijdscategorie van 18 t/m 24 jaar

Documentaire TV
Voor een tijdje geelden ik denk een maand of twee was er een documentaire op de TV over alcohol gebruik. Onderdeel van de documentaire was de ouders er bij te betrekken. Immers de rol van de ouders is essentieel in deze. Enkele ouders werden geïnterviewd tijdens een voorlichtingscursus over alcohol en jongeren. Een veel gehoorde quote, ik hoor hem ook regelmatig voorbij komen in mijn eigen familie en vriendenkring, is dat de ouders de kinderen liever onder toezicht laten drinken dan dat ze het ergens doen waar ze niets van af weten. Toen kwam een pedagoog aan het woord… hij gaf aan dat uit onderzoek blijkt dat dit absoluut niet zo werkt. Dat het pedagogisch zelfs onverantwoord is en dat het gewenste resultaat uit blijft.
Houden we ons zelf niet voor de gek?

Wie doet wat?
Wat is de rol van de overheid, wat is de rol van de samenleving en wat is de rol van de ouders en kinderen zelf? Boeiend.

‘De Keten’
In Staphorst en omstreken is de ketenproblematiek vorig jaar in het nieuws geweest. In dit deel van het land komen keten veelvuldig voor. Dit is niet iets van de laatste tijd, sommige keten bestaan al jaren en hebben een sociale functie, al generaties lang. Het gaat er om dat de alcohol consumptie in de hand kan worden gehouden. Er zijn veel verschillen tussen de keten. Bij de ene keet zijn ouders er volop bij betrokken bij andere keten gaan de jongeren maar hunm gang en weten ouders niet wat er zoals gebeurt op zo’n avond. Er zijn ook keten waar commercieel drank wordt verkocht en die meer dan 50 mensen over de vloer krijgen op een avond.

Het CDA landelijk geeft aan dat het van belang is alle keten niet over een kam te scheren. Er zijn goede en slechte keten. Van belang is deze keten zichtbaar te maken. En zo luidt ook de aanpak van Staphorst ‘De keten in beeld’. Om ouders ook te kunnen ondersteunen in het keten verhaal is het van belang een code te formuleren. Wat ijn de huisregels van een keten, wat kan wel en wat kan niet in overleg met de jongeren die de keten runnen. Zo heeft het beleid van Staphorst ook duidelijke huisregels.
Naast deze praktische en gelukkig van integrale aanpak van gemeenten richting hun jongeren in keten… vind ik het van groot belang dat jongeren zelf gaan beseffen wat drank feitelijk met hun hersenen doet.

Maak het visueel. Laat een roker zien hoe z’n longen er uit zien en het heeft vele malen meer effect dan er alleen maar over praten. Ik heb voor twee weken terug in Hardenberg in gesprek geweest met zwerfjongeren. Ik was erg onder de indruk dames en heren. Een jongen van 20 die zijn hersenen al helemaal kapot had geblowd en gedronken. Hij kon me niet uitleggen hoe hij van Rotterdam naar Hardenberg was gezworven. Zijn geheugen leek op een vergiet. Het was bedroevend om te zien. Het heeft veel indruk op mij gemaakt.

De ouders hebben naast de kinderen zelf ook een verantwoordelijkheid in deze. Immers de ouders zijn en blijven verantwoordelijk voor hun kinderen. Deze verantwoordelijkheid kan en mag niet worden afgeschoven naar de overheid. Ouders kennen hun kinderen als de beste. Weet wie onzeker is en wie niet. Weet wanneer ze moeten ingrijpen. Kunnen hun kinderen ondersteunen op weg naar volwassenheid dat met horten en stoten gaat; ouder worden is immers niet altijd eenvoudig en dat hoeft ook niet. ….

Naast de kinderen en ouders zijn er natuurlijk de scholen, verenigingen, clubs, winkels, horeca met andere woorden de samenleving waarin de jongeren zich begeven. Deze samenleving die door u en mij wordt gevormd, moet zich realiseren dat ook zij hier een verantwoordrijkheid in heeft.

Anekdote 2
Bij de voorbereiding moet ik opeens denken aan een anekdote uit mijn eigen jeugd. Gaat wel niet over alcohol misbruik maar wel over sociale controle van een badmeester. Toen nog een gerespecteerd beroep, je keek tegen de badmeester op. In Westerhaar was er een badmeester die zomers vanuit zijn toren de wacht hield. Zo af en toe schalde hij met een luidspreker over de zonneweide dat Jantje bij Carla uit de buurt moest blijven en dat hij anders de vader van Carla liet komen. Of dat Johan niet mocht roken van zijn ouders.

Kijk dit is het ook niet. Maar er ligt wel een verantwoordelijkheid om jeugdigen te laten beseffen waar ze mee bezig zijn als er overmatig wordt gedronken. Zo zijn organisaties als Tactus, politie, wethouders hard bezig om met elkaar een helder beleid te voeren in de regio.

De gemeenten
De gemeenten zo vindt het CDA landelijk moet voldoende ruimte krijgen en ervaren om op maat een beleid te kunnen maken als het gaat om alcohol beleid. En dat heeft Staphorst ook gedaan zo lees ik op internet. Maar de landelijke politiek moet de bestaande regels handhaven.

Overheid landelijk
Want handhaving dames en heren is erg lastig zo blijkt uit de praktijk van alledag. Het is van belang dat de regels die er op dit moment zijn ook worden gehandhaafd. Dus als een jongere bier komt halen in de supermarkt naar de ID wordt gevraagd. Als een horeca baas alcohol schenkt aan kinderen onder de 16 hem een boete wacht. Maar dat is niet alles. Landelijke politiek is nu aan het uitzoeken of het mogelijk is alcohol bezit strafbaar te stellen. Dit schijnt nog heel ingewikkeld te zijn maar men is er mee bezig.

Het CDA standpunt
Wat het CDA betreft vinden wij dat matig alcohol gebruik mogelijk moet zijn maar niet onder de 16 omdat het dan te veel schade aanricht. Ook zijn wij tegen overmatig alcohol gebruik omdat de participatie in de samenleving negatief beïnvloed (rentmeesterschap). Ook is de kans op verslaving aanwezig.

We vinden dat Keten ook een sociale functie vervullen en vinden dan ook niet dat alle keten over één kam moeten worden geschoren. Oog voor verschillen en in gesprek met de jongeren zelf om samen met hen huisregels op te stellen en die te handhaven, maak jongeren er ook zelf verantwoordelijk voor (gespreide verantwoordelijkheid). Het CDA voelt er niets voor om landelijk nog meer regels op te gaan leggen. Handhaving van de bestaande regels is een enorme opgave. Wij vinden het ook van belang dat gemeenten de ruimte moeten krijgen om samen met andere partners zoals politie en GGD, GGZ en de jongeren een plan van aanpak moeten kunnen opstellen afgestemd op hun eigen situatie. Zij moeten hierdoor niet worden geremd door landelijke regels.

Tot slot
Nu zult u denken na de krantenberichten te hebben gelezen; ja ja makkelijk praten. Daar heb je Sabine Uitslag. Zelf treedt ze regelmatig op met haar bandje in kroegen en tenten en daar wordt ook niet alleen Punica Oase en Rivella geschonken. En dat klopt dames en heren. Ik zelf sta op grote podia en feesttenten te spelen met mijn rockband. Natuurlijk word er gedronken en dat geeft over het algemeen als het met mate is ook een bijzonder goede sfeer. Zelf drink ik geen druppel tijdens optredens. Ik zou geen muzikale maat meer kunnen houden maar los daarvan wil ik jongeren laten zien en ervaren dat je geen drank nodig hebt om plezier te maken. En dat het eigenlijk veel leuker is zonder overmatig drankgebruik. Immers ik heb nog iets aan de dag erna. Ik geloof in de kracht van mensen die een voorbeeld rol kunnen geven aan jongeren. Ook geloof ik in preventieve aanpak vanuit de jongeren zelf geredeneerd, met als uitgangspunt hun belevingswereld met alle onzekerheden en zekerheden die daar bij horen. Ik geloof niet in louter overheid ingrijpen. De samenleving is niet maakbaar. Een integrale regionale aanpak met oog voor de jongeren in zijn belevingswereld moet de insteek zijn.

Hartelijk dank voor uw aandacht!