Visie CDA op Jeugdzorg
Tijdens de politieke markt van 11 juni werd door het college aan de gemeenteraad advies gevraagd over de ontstane problemen in de jeugdhulp. Namens het CDA gaf Femedith Kersjes het volgende advies aan het college:
De jeugdhulp houdt ons allemaal bezig, we kunnen geen krant openslaan of we vinden er een artikel over, zeker de laatste weken. Niet zo gek, gemeenten krijgen door de tekorten hun begroting niet rond en niemand weet precies of wat we doen ook echt is wat kinderen nodig hebben.
De kinderombudsvrouw schreef daarover in maart o.a. het volgende in een brief aan minister de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport:
De Kinderombudsvrouw heeft de afgelopen periode vele signalen ontvangen dat de problemen in de jeugdhulp, jeugdbescherming, jeugd-ggz en het passend onderwijs steeds groter worden. Met name de meest kwetsbare kinderen die te maken hebben met een stapeling van problemen, en daarmee met verschillende instanties en wetgeving, krijgen niet de hulp die zij nodig hebben. 'Er is geen plek voor kinderen die dringend psychische hulp nodig hebben, voogden wisselen elkaar in snel tempo af en kinderen zitten soms maandenlang thuis omdat er geen passend onderwijs is. Ook zijn de verschillen tussen gemeenten groot en is het onduidelijk wie verantwoordelijk is voor de hulp.
De Kinderombudsvrouw pleit voor een overkoepelende visie die verbinding legt tussen de verschillende domeinen, organisaties en actieplannen.
In de visie, die moet dienen als basis voor alle hulp aan jeugd in Nederland, moet het ontwikkelingsbelang van het kind voorop staan. 'Een kind, een gezin, een plan, dat is het uitgangspunt.'
Dan onze gemeente, het is hier niet anders dan gemiddeld in Nederland, tenminste als het gaat om de tekorten. Er is een analyse gemaakt en op basis daarvan een plan van aanpak stijgende kosten jeugdhulp. Tijdens het lezen van deze stukken bekroop mij een naar gevoel, de analyse brengt keurig in beeld hoeveel kosten we hebben gemaakt, aan wie, door wie etc. kortom volledig geld gestuurd! Wat de effecten zijn van wat we doen en of we doen wat nodig is lees ik nergens. Ik realiseer me dat dat moeilijk in beeld te krijgen is maar is dat niet waar het om gaat, waar het om zou moeten gaan?!
In de analyse vallen ons 2 dingen in het bijzonder op. Het eerste is dat we in 2015 642 beschikkingen afgegeven hebben voor jeugdhulp en in 2018 984, een stijging van maar liefst 50%, en dan bekruipt de CDA fractie echt het gevoel waar zijn we mee bezig, is dit wat we willen, vinden we dit normaal? Mag een kind zijn eigen pad nog volgen of moet ieder kind die iets afwijkt een labeltje krijgen en jeugdhulp ontvangen? En wat vergoeden we eigenlijk allemaal? Uit de analyse valt veel te halen maar niet wat we precies vergoeden. Wij zijn dan ook heel benieuwd van de wethouder te horen of zij vindt dat bijvoorbeeld kindercoaching, paardentherapie, bso- en huiswerkbegeleiding plus onder de jeugdhulpregeling zouden moeten vallen. Vergoeden wij dat nu? We ontvangen daar geen financiële middelen voor. Met andere woorden wat vinden wij zorg? Hebben we dat in beeld? En wat hoort bij normaal opvoeden en waar begint de jeugdhulpplicht?
Verder is het heel opvallend dat de groep licht verstandelijk beperkte kinderen in onze gemeente enorm gegroeid is en de kosten per kind zijn met 275% zijn toegenomen en dit is nu juist de groep die voor het overgrote deel binnenkomt via de gemeentelijke toegang dus waar we direct invloed op kunnen hebben. Niet helemaal dezelfde groep maar de kosten van 238 jongeren die langdurig zorg ontvangen nemen elk jaar in zijn geheel enorm toe. In 2015 waren de gezamenlijke kosten voor deze 238 jongeren 9 ton. In 2018 waren de kosten gestegen tot 4 miljoen. Dit is echt niet uit te leggen of kan de wethouder dat wel? Ik heb de stukken goed gelezen maar kan niet uitleggen wat hier nu precies speelt. Wij zouden vooral graag willen weten wat we anders hadden kunnen doen in 2015 om te voorkomen dat deze jongeren nu zoveel hulp nodig hebben zodat we daar lering uit kunnen trekken, gelukkig zien we dat ook terug in een van de maatregelen maar we willen toch graag een reactie van de wethouder hierop, hoe heeft dit kunnen gebeuren?
Zoals gezegd is er in het hele land veel te doen over jeugdzorg, zo zijn er gemeenten waar zorgaanbieders spreekuren houden op scholen en ouders voorgedrukte verwijsbrieven geven met het advies voor de desbetreffende aanbieder te kiezen. Weet de wethouder of dat ook gebeurd in onze gemeente?
Er zijn gelukkig ook succesverhalen te lezen: afgelopen week stond er een mooi stuk in het Binnenlands bestuur over gemeente Steenbergen die het tekort op de jeugdhulp terug wist te brengen van 1,5 miljoen euro naar vijf ton. Het succes: investeren in de voorkant en resultaatgericht financieren. Resultaat van de inspanningen van de afgelopen jaren is dat de gemeente meer grip heeft op de jeugdhulp, zowel financieel als inhoudelijk. En dat laatste missen wij in het voorliggende plan van aanpak, het plan is voornamelijk gericht op de grip op financiën, wij hadden graag meer gezien in relatie tot de inhoud. Wat is zinvol, wat is van waarde voor jongeren en hun ouders en hoe betrekken we jongeren en ouders bij de keuzes die we maken? Ik vind het niet voldoende terug in het plan.
Het college zet middels dit plan van aanpak, niet in op een bezuiniging, maar op het krijgen van grip op de kosten. En ik vroeg mij bij het lezen van de stukken af, wat schiet de jongere daarmee op en is het nogmaals zinvol om al deze kosten te maken!? Als we niet vooral inzetten op dat wat nodig is en daardoor op tijd betere zorg kunnen bieden, betekent het dat als Den Haag niet nog meer bijspringt we de komende jaren tekorten blijven houden en zullen we nog meer moeten bezuinigen, wat zou kunnen leiden tot het sluiten van zwembaden, bibliotheek etc. En wat moet moet maar zolang wij niet volop inzetten op transformatie, vooral inhoudelijk, doen wat nodig is zoals ook verwoordt in het coalitieakkoord, gaan we het niet redden en dat is vooral voor onze kinderen zeer triest. Wat vindt de wethouder daar van? En gelooft u nog in de transformatie of verwacht u alleen meer geld uit Den Haag?
U schrijft dat de raad via de reguliere planning en control cyclus geïnformeerd wordt over de voortgang en uitvoering van het plan van aanpak jeugd. Dit is wat ons betreft veel te mager, de impact voor onze jongeren is enorm en de financiële risico’s zijn te groot. En ook in die volgorde! Vanmorgen kregen we op de valreep nog de monitor sociaal domein binnen, waarvoor dank. Een monitor die toe is aan vernieuwing, ik denk dat het goed is samen na te denken over hoe te komen tot een goede monitor sociaal domein. Zodat wij kunnen monitoren of we doen wat nodig is voor onze inwoners waar onder jongeren. Ik kom daar graag later op terug.
Dan uw voorstel om de samenwerking met de huisarts te versterken, prima natuurlijk, al hebben we dat al vaker gehoord en zijn we benieuwd naar wat er tot nu toe al is bereikt. Als ik het succesverhaal van de gemeente Steenbergen lees valt op dat veel huisartsen daar bekend zijn met het voorliggend veld en daar naar doorverwijzen. Als ik dan kijk in onze gemeente dan verwijzen wij op onze website voor zaken rondom jeugd naar Sociaal Werk de Kop, ga je naar de website van SwdK dan vindt je daar 4 top thema’s waarvan Jeugd er één is. Klinkt goed, tot je kijkt naar dat totaal lege kopje Jeugd op de website. Niet bevorderlijk voor het vertrouwen van huisartsen lijkt ons. College weet u daarvan en wat gaat u doen om te zorgen dat mensen de juiste informatie kunnen vinden?
U stelt verder voor de verlengde jeugdhulp te beperken, door- en uitstroom realiseren uit de 24-uurs zorg, prima, maar ook om in principe geen beschikkingen voor jeugdhulp meer af te geven voor jongeren ouder dan 18. Allemaal leuk en aardig maar of het nou uit het ene potje komt of uit het andere, als zorg nodig is is het nodig. En dan stelt u verder voor om een sluitende aanpak voor jongeren van 18-23 nog even uit te stellen. En dat is nou juist zo’n inhoudelijk onderwerp waar wat ons betreft wel de focus op ligt. We weten allemaal hoe kwetsbaar deze groep is, zeker wanneer deze jongeren al gebruik maakten van jeugdzorg voor hun 18e levensjaar. Het kan toch niet zo zijn dat wat we in jaren opgebouwd hebben weer afgebroken wordt wanneer iemand 18 wordt?!
Meer inzetten op preventie is natuurlijk goed maar nogmaals neem jongeren en ouders mee! We vinden onder dit kopje ook het normaliseren van problemen in gezinnen, wat ons betreft zet u daar fors op in! Voorkom dat kinderen labels krijgen waar ze de rest van hun leven last van hebben. Doe gewoon wat nodig is.
Kom ik bij het transformatie akkoord dat u samen met zorgaanbieders op wilt stellen. Ook hier begrijpen we niet dat jongeren en ouders niet genoemd worden. Zorgaanbieders hebben veel in huis, weten veel maar zijn ook gewend aan het oude systeem. Het gaat niet om wat zorgaanbieders nodig hebben, kijk nou eens echt naar wat nodig en effectief is voor onze jongeren en bouw daarop verder!
Als laatste noemt u bij punt 8 overige maatregelen, wat ons betreft had die op 1 gestaan en de volgende inhoud gehad:
• We zetten volop in op de omgekeerde toets zoals ook verwoordt in het coalitieakkoord en we gebruiken de inzichten van positieve gezondheid die daar mooi bij aansluiten, wat is betekenisvol in het leven van onze inwoners waaronder jongeren.
• We zorgen dat we nog meer werken vanuit 'Een kind, een gezin, een plan' en we zorgen dat duidelijk is wie er verantwoordelijk is zoals de kinderombudsvrouw verwoordt, waarbij we echt inzetten op normaliseren en het niet normaal vinden dat er 15 hulpverleners betrokken zijn bij een gezin zonder dat iemand de regie voert!
College kijk wat nodig is, wat van betekenis is, i.p.v. vooral te proberen grip te krijgen op oude systemen zodat we het weer normaal vinden dat een kind gewoon kind mag zijn.