Reactie eerste termijn programmabegroting 2021

Hieronder de inbreng van de CDA fractie:

Voorzitter,

In een periode waarin Covid-19 de wereld in zijn greep heeft, er door vele beroepsgroepen dag en nacht wordt gewerkt om bijvoorbeeld de gezondheidszorg op een fantastisch manier draaiende te houden, onze veiligheid te waarborgen, en het openbare leven zo goed als mogelijk draaiende te houden, merken we allemaal dat de economie in de meest brede zin van het woord ontzettend onder druk staat.

De tweede Corona golf is een feit en wat dit betekent voor onze inwoners, bedrijven, de zorg, de scholen, (horeca)ondernemers en onze voltallige samenleving is uiterst zorgelijk. Bij velen staat het water tot aan de lippen en mensen maken zich terecht zorgen over hun gezondheid, hun baan en hun toekomst.

Het geld dat we in NL hebben vliegt er met een enorme gang uit. En dat merken we, allemaal, en ook gemeenten in NL ontkomen hier niet aan, en dat geldt dus ook voor ons Twenterand.

In een persbericht zegt de wethouder financiën dat de programmabegroting 2021 af is maar de rek eruit is. De begroting en een dekkingsplan zorgen sámen voor een sluitende begroting voor het jaar 2021, maar als we verder kijken en wie het gordijn opzijschuift, schrikt zich rot. Het financiële weerbericht voor de eerstkomende jaren? Pak de stormparaplu alvast, want er komt een flinke lokale onweersbui op alle inwoners af.

We zeggen het al een tijdje, we gaan een financieel buitengewoon zware periode tegemoet. Natuurlijk waren we allemaal voorbereid, maar als je dan die serieuze resultaten ziet dan wordt pijnlijk duidelijk dat er oplossingen moeten komen, en nog pijnlijker misschien wel, iedereen gaat daar iets van merken. Ingrijpen is geen middel meer maar een doel!

En hoe gaan we dat goed, structureel en gedragen doen in Twenterand. Zoeken we de onderlinge verbinding weer op, of blijven we volharden in de oppositie en coalitie? Wat het CDA betreft gaan we voor, het samen aanpakken van de financiële uitdagingen die voor ons liggen, maar voorzitter ‘it takes two to tango’. Samen moeten we voorwaarden scheppen om de Twenterandse financiën op orde te krijgen, samen moeten we zorgen voor een positief toekomstbeeld. Die inzet en daadkracht wordt van ons allemaal gevraagd. Net als bij veel gemeenten in Nederland zal ook Twenterand keuzes moeten maken.

Investeren in de samenleving

Wij zouden graag zien dat er wordt geïnvesteerd in de samenleving, zodat we goed naar elkaar om kunnen blijven kijken. Daarnaast betekent dit dat volgens ons de gemeente niet overal meer tot in de details de verantwoordelijkheid draagt, maar los durft te laten en zich beperkt tot datgene wat echt noodzakelijk is. Inwoners die zorg nodig hebben, moeten die zorg krijgen. Aan beide kanten van de keukentafel ligt de opdracht om te kijken hoe dat zo goed mogelijk kan en past binnen de beschikbare financiële kaders. Doorbreek waar mogelijk bureaucratie, durf te kijken naar de intentie achter de regelgeving. (Omgekeerde toets).

Basis op orde

Het CDA heeft de afgelopen anderhalf jaar met verbazing naar de ontwikkelingen van de Twenterandse politiek gekeken. Te veel op details en niet op hoofdlijnen gedacht, te veel vanuit politieke belangen. Er was gebrek aan samenwerking en geen toekomstvisie. Dat is geen prettig vooruitzicht en dat verdient deze prachtige gemeente niet! Het doel van het CDA is zo snel mogelijk koersen op een financieel gezond Twenterand. Dit kan onder andere door versobering. Ambities moeten worden bijgesteld of we willen of niet. Duidelijke en pijnlijke keuzes moeten nu worden gemaakt en de gemeente moet daarbij zelf het goede voorbeeld geven.

Het college wil veel geld en energie steken in hoogdravende nieuwe beleidsplannen en extra investeren in de ambtelijke organisatie van de gemeente. CDA Twenterand betwijfelt of dit het goede moment is om hier zomaar geld voor vrij te maken. In ieder geval niet zonder dat echt duidelijk is welke baten of kostenbesparingen daaruit voortkomen. Wij vinden dat het college moet investeren in de maatschappelijke kracht van Twenterand en de basis op orde brengen.

Over de basis gesproken. En dan ligt de Programmabegroting er en zijn we toch iets teleurgesteld.  De programmabegroting bestaat uit een pakpapier van 194 pagina’s.  Een worsteling om er doorheen te komen voor ons als raadsleden, laat staan voor de geïnteresseerde inwoner. Meerdere malen heeft het CDA gevraagd om een paragraaf met een overzicht van wijzigingen op te nemen. De wethouder heeft dit toegezegd en bij de programmabegroting van 2020 is deze ook keurig opgenomen. Maar voorzitter het kan toch niet waar zijn dat we dit steeds weer moeten vragen. Waarom is dit bij de huidige begroting niet gedaan?

Net als het coalitieprogramma is het een abstracte nota. Weinig exacte cijfers. Weinig nieuws. U gaat van veel zaken uit, van veel mogelijkheden en ramingen. Wederom vraagt het CDA hier dus ook, hoe gaan we onze controlerende rol uitvoeren. Veel subdoelen worden gepresenteerd, maar hier wordt geen uitleg of verduidelijking bij gegeven. De subdoelen hebben daarom vaak een lege/nietszeggende papieren invulling. Ook dit hebben we al meerdere keren aangekaart. Er zijn te veel open einden, onuitgewerkte plannen of voorstellen. Wanneer komt dit college met concrete plannen.

Septembercirculaire

Tijdens het schrijven van de eerste termijn hebben we nog steeds geen overzicht ontvangen t.a.v. de uitkomsten van de septembercirculaire. Echter weten we dat deze cijfers allang bekend zijn en hebben hier onze eigen analyse maar op los gelaten. Klopt onze analyse?

Helaas hebben we ook nog geen reactie op de 50 schriftelijke vragen die wij hebben ingediend. Herfstvakantie is de reden. Kwestie van plannen denken wij dan, misschien komt ons voorstel voor een lange termijnagenda dan toch goed van pas. Jammer want dit zou veel vragen kunnen voorkomen die we nu zeker tijdens de tweede termijn zullen inbrengen.

Natuurlijk hebben we ook nog een aantal aanvullende vragen: om het inzichtelijk te maken hebben we deze gerubriceerd:

Programma Ruimte:

• Ontwikkelingen m.b.t. bouwen ik de kern Vriezenveen? Alleen plan Podium, maar wat kan er structureel? En wanneer komt er duidelijkheid over het plan Podium incl. de situatie van de Kerk? Nog steeds geen groter uitbreidingsplannen?
• De woningmarkt staat onder druk, ook in Twenterand. Welke locaties, naast Zuidmaten en Kruidenwijk zijn aangewezen om nieuw te bouwen? Worden ook specifieke locaties aangewezen voor doelgroepen zoals jongeren/starters of ouderen? Wat zijn de toekomstplannen van Twenterand?
• Gezien de plannen van de aanleg van wandelpaden, begroot op € 133.000, vragen we ons af of dit initiatief bijdraagt aan veiligheid of aan recreatie. En wat wordt er gedaan aan de bestaande slechte paden en trottoirs?
• Twenterand wil een Energieloket inrichten. Welke rol gaat dit loket krijgen voor de inwoners van Twenterand?
• Met betrekking tot de warmtevisie komt Twenterand met een wijkuitvoeringsplan. Wanneer kunnen we verwachten dat deze plannen bekend worden gemaakt?
• Zwerfvuilaanpak 2013-2022 loopt al een geruime tijd, maar heeft de gemeente inzichtelijk wat deze aanpak heeft gebracht voor Twenterand? Welke activiteiten is het college van plan om in 2021 uit te voeren?
• Het budget processierups is verminderd met 50.000 euro, aangezien er minder middelen nodig waren in 2020. Maar is daadwerkelijk gebleken dat de preventieve maatregelen hebben geholpen tegen de rups? Zo ja hoe dan?

Programma economie en vrijetijdsbesteding:

• Is er inmiddels al meer vertellen over de aanpak Het Punt en De Klaampe? Hoe staan beide organisaties ervoor? Is de financiële positie van beide organisaties verbeterd? Zo ja waar blijkt dit uit. Ondanks de diverse aankondigen dat de wethouder met een structurele oplossing voor deze twee organisaties zou komen wordt er nu alleen maar weer opnieuw extra geld aan verstrekt. Verder alleen maar aangegeven dat deze aanpak erop is gericht om een gezonde bedrijfsvoering te kunnen uitvoeren. Dat is geen ander verhaal dan in het verleden is gedaan en alleen worden nu de bijdragen weer verhoogd. Wanneer komt de wethouder nu met zijn toegezegde structurele oplossing?
• Een sociaal en economisch vitaal platteland. Een platteland waarbij aandacht is voor landbouw, natuur, kwaliteit van de leefomgeving, milieu en water. Waar gezond en veilig voedsel wordt geproduceerd door een innovatieve en economisch krachtige sector met veel kennis, maar ook met aandacht voor gezondheid, klimaat, biodiversiteit, kwaliteit van landschap enzovoort.

Een duurzame sector wordt dat met een mooi woord genoemd.

In onze ogen begint een duurzame bedrijfsvoering ermee dat er een normaal inkomen verdiend moet kunnen worden. De sector loopt tegen nogal wat uitdagingen aan

Neem nu het asbest op agrarische gebouwen, leegstand van woningen in het buitengebied. De opgave vanuit de PAS. Natura 2000 gebieden die een bedreiging vormen. De veendaling in het veenweidegebied. Dan wordt er van de ondernemer ook nog verwacht dat hij EXTRA investeert in duurzaamheid, dierwelzijn, circulaire economie en maatschappelijk draagvlak.

Heel veel mooie woorden, wensen en idealen, maar wij lezen geen enkel, maar dan ook echt geen enkel concrete oplossing.

Daarom vanuit het CDA de volgende 7, concrete, vragen.

 1 Hoe gaat ons college dit vorm geven.

 2 Op welke manier gaan ze voor de sector klaar staan.

3 Welke financiële middelen zijn ervoor beschikbaar.

4 Hoe gaan we voorkomen dat bedrijven genoodzaakt zijn om de tent te sluiten omdat er geen normaal inkomen meer te verdienen valt.

5 Hoe gaan we ons de komende jaren inzetten om de sector vitaal en aantrekkelijk te houden zodat de volgende generatie ook nog kansen heeft om het voort te zetten.

6 Hoe gaan we voorkomen dat ons platteland letterlijk uitgemolken wordt en leegloopt.

7 Hoe gaan we ervoor zorgen dat ons buitengebied het visitekaartje van onze gemeente blijft.

Als we nu alleen even inzoomen op de gevolgen van de corona-crisis, helpt het rijk en de provincie daar waar mogelijk op veel gebieden met steunpakketten en extra financiële bijdragen om de gevolgen van deze crisis op financieel gebied te verzachten, maar het is een utopie om ervan uit te gaan dat men alle klappen kan opvangen!

Met dat perspectief op ons netvlies is het CDA  op zoek naar een perspectief voor ons als gemeente met al haar inwoners en bezoekers. Dat valt niet mee.  Doordat er momenteel geen of nauwelijks onderbouwing beschikbaar is voor de Raad is er alleen de mogelijkheid om te kijken hoe het met bestaande programma's verloopt. En dat geeft al weinig hoop op een goede afloop. Als Raad worden we nu gevraagd te sturen met alleen een achteruitkijkspiegel als instrument; de voorruit is geblindeerd. Een gevaarlijke situatie die oproept tot uiterste voorzichtigheid met betrekking tot vergaande financiële beslissingen

Daarom roepen wij het college op om onnodige uitgaven tot nader order uit te stellen en om zorgvuldig, weloverwogen naar een sluitende begroting met investeringsagenda toe te werken.

Wij willen daarom de onderstaande overdenkingen meegeven aan het college:

• Twenterand moet leren van de coronacrisis. Nieuwe, creatieve oplossingen kunnen blijvende oplossingen worden. We doorbreken bureaucratie en regelgeving, passend bij wat mogelijk is binnen de gemeentelijke domeinen.
•  Maak duidelijk (in een overzicht) voor welke kerntaken we als gemeente echt verantwoordelijk zijn en waarvoor niet. Waar hebben we de keuzes en waar niet.
• Kom in control bij het Sociaal Domein want dat zijn we nu niet. De meest essentiële en verplichte voorzieningen van de WMO, jeugdwet en Participatiewet houden we in stand. Uitgangspunt blijft 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur voor alle zorgvragen. Tip: ga zo spoedig mogelijk een grondige analyse (inhoudelijk/procesmatig/    financieel) aan om inzicht te krijgen
• Kom alleen met plannen/ambities met een deugdelijke inhoudelijk en financiële onderbouwing en dekking
• Neem de inwoners mee, verbeter de communicatie. Wees zuinig op het vertrouwen van de inwoners. Koester en verbeter dat. Stel zaken niet mooier voor dan ze zijn. Wees open en eerlijk. Ga door met het omvormen van de ambtelijke organisatie in een dienstverlenende organisatie waar iedere medewerker geschikt is voor zijn functie en duidelijk weet wat er van haar of hem verwacht wordt en zorg dat men resultaat ziet van de inspanningen.
• Selecteer zorgvuldig de diensten en organisaties waarmee je samenwerkt. Maak duidelijke afspraken, stel doelen en controleer zakelijk of deze gehaald zijn.
• Zonder de goede zorg die onze mantelzorgers in onze gemeente verlenen aan onze kwetsbare inwoners kan Twenterand niet. Er wordt in deze tijd steeds meer een beroep gedaan op de mantelzorger in het algemeen. Deze mensen verdienen onze hulp, ondersteuning en een enorme waardering voor hun belangeloze inzet.
• Geef geen geld uit wat er niet is! Maak een pas op de plaats, het wensenlijstje van de gemeente is groot, maak verstandige keuzes. Bij twijfel niet doen

Voorzitter, Twenterand is een prachtige gemeente die volop in ontwikkeling is. Het CDA gelooft in Twenterand als duurzame en toekomstgerichte gemeente, waar mensen verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, voor elkaar en voor hun omgeving.