Vragen aan Marnix van Rij

We hebben een reeks aanvragen binnengekregen over de koers van het CDA en over hoe we ons onderscheiden van de VVD. Deze vragen zijn veelal gesteld voordat het verslag naar een herkenbaar CDA op 6 september werd gepresenteerd. 

Deze week heeft is het rapport naar een herkenbaar CDA gepresenteerd. Uit de gesprekken die zijn gevoerd, kwamen vier karakteristieken naar voren die kenmerkend zijn voor het profiel van christendemocratische politiek.

• Midden in de samenleving: Herkenbaar is het CDA vooral wanneer het zich richt op verbinden en overbruggen in de samenleving. Tussen mensen, tussen belangen, tussen organisaties en tussen naties.
• Volkspartij die ieder mens telt: Anders dan een populistische partij zoekt een volkspartij altijd naar het algemeen belang. Niet wie of wat je bent, maar wat je bijdraagt aan de samenleving is bepalend. In de woorden van de eerste partijvoorzitter Piet Steenkamp: Het CDA is een ¨anti polarisatie partij¨.
• Vaste waarden: Wij leven als mensen niet in een vacuüm; we bouwen verder op wat onze voorouders hebben opgebouwd en we moeten het leven en de aarde op de best mogelijke manier doorgeven aan volgende generaties. 
• Nieuwe wegen: De Christendemocratische politiek staat niet stil, maar vormt een agenda van vernieuwing. Wij hebben vaste waarden met een blik op de toekomst, met lef om nieuwe wegen te bewandelen. Wij zijn niet bang om keuzes te maken die op de korte termijn pijn doen, maar die nodig zijn voor het land en de planeet die wij door willen geven aan komende generaties.

De agenda die Richard van Zwol deze week heeft gepresenteerd heeft een uniek christendemocratisch geluid waarmee we ons herkenbaar positioneren ten opzichte van de linkse en liberale partijen. 

De agenda vindt zijn basis in onze christendemocratische waarden en ons perspectief op de samenleving, en daarmee onze uitgangspunten: gerechtigheid, rentmeesterschap, solidariteit, gespreide verantwoordelijkheid. Deze agenda is een vertaling naar de actuele opgaven voor een land dat we willen doorgeven aan de volgende generatie. Met een blik op de komende pakweg tien jaar, kan het CDA de uitdagingen in drie grote lijnen verwoorden: 

• Recht doen: Naar een eerlijke rechtsstaat voor iedereen
• Gezond leven: Naar een duurzame leefomgeving en leefstijl
• Verschil verbinden: Naar een coöperatieve samenleving voorbij de scheidslijnen

Link met zij aan zij

Voor de inhoud van deze agenda wijzen het evaluatierapport van de Commissie Spies en de vele gevoerde gesprekken opvallend vaak duidelijk in dezelfde richting: het uitdiepen en uitdagend verder invullen van ¨Zij aan zij¨. De daar genoemde vijftien wendingen van denken en doen in politiek en samenleving zijn in het verslag van Van Zwol verder uitgewerkt.

In de agenda staan werkopdrachten die het Wetenschappelijk Instituut en de Tweede Kamerfractie verder gaan uitwerken. De landbouwagenda van Derk Boswijk en de Klimaatagenda van Henri Bontenbal zijn hier concrete voorbeelden van. Door op die manier onderdelen uit het verslag van Van Zwol verder uit te werken, zorgen we ervoor dat het CDA een herkenbaar CDA geluid heeft.

Lees het rapport ‘Naar een herkenbaar CDA: Recht doen, gezond leven en verschil verbinden’ via cda.nl/vanzwol

Er zijn ook veel vragen binnengekomen over hoe gaan we nu samen voor zorgen dat de ideeën die er zijn binnen de partij ook worden uitgedragen en uitgevoerd en hoe we ervoor gaan zorgen dat we binnen de partij samen achter hetzelfde verhaal en boodschap gaan staan.

Dit zijn terechte vragen waar de interim-partijvoorzitter op het congres mondeling dieper op zal ingaan. Wel wil hij daar nu al het volgende over zeggen.

In het verslag naar een herkenbaar CDA wordt uitvoerig beschreven dat wij een partij van verbinden en overbruggen zijn en daar zullen we ook binnen onze partij stappen in moeten zetten. In plaats van over elkaar zullen we veel meer met elkaar in gesprek gaan en dat gesprek zullen we met z'n allen moeten faciliteren. 

Belangrijk is dat discussies op een democratische wijze een plaats hebben binnen de partij. Waarbij minderheidsstandpunten serieus genomen worden, maar de minderheid moet zich ook neerleggen bij de uitslag van democratische besluitvorming in de partij.

Tegelijkertijd zien we ook al waar samenwerking tot toe kan leiden. Vele CDA´ers hebben gesproken met Van Zwol. Ook de landbouwvisie van Derk Boswijk en de klimaatvisie van Henri Bontenbal zijn samen met de Tweede Kamerfractie, het WI, leden en experts tot stand gekomen.

Code goed bestuur

Zowel in het evaluatierapport als in resoluties is gevraagd om initiatieven voor verbetering van de partijcultuur. Een cultuur veranderen is allereerst een opdracht aan iedereen in de partij. Dat vraagt om de erkenning van wat echt anders moet in de manier hoe wij met elkaar omgaan. Een eerste specifieke actie die we gaan inzetten is dat er een Code Goed Bestuur ontwikkeld wordt, conform het advies van de Taskforce Governance, om zo ook de cultuur een positieve boost te geven. Hierover zal het congres op de hoogte worden gehouden, waarbij door de tijd heen wordt teruggekoppeld over de voortgang. Daarnaast ligt hier ook een belangrijke taak voor het nieuwe bestuur.

We kregen ook een paar vragen over hoe de C een plek heeft binnen de partij. 

In het verslag naar een herkenbaar CDA staat hier het volgende over geschreven en de interim-partijvoorzitter sluit zich hier graag bij aan:

In wat ons drijft, schuilen vaak diepe persoonlijk motieven. Voor velen van ons het geloof in God de Vader en de liefde van de Heer Jezus Christus. De christendemocratie appelleert aan mensen van uiteenlopend geloofsovertuigingen, ook aan andere dan de christelijke traditie. En aan mensen die niet of niet zozeer door geloof maar door andere persoonlijke, maatschappelijke overtuigingen worden geïnspireerd. Wat ons bindt is het ideaal van de christendemocratie: de christelijk-personalistische visie op menselijke waardigheid combineren met democratisch burgerschap.

¨De partij staat in een rijke christelijke traditie die staat voor een eigenstandige visie op mens, menselijke waardigheid en samenleving. Vanuit deze visie biedt het CDA waarden en kritiek op de hedendaagse cultuur en politiek. De christelijke traditie is geen gestold cultuurgoed, maar een dagelijks appèl om steeds opnieuw de vraag naar een rechtvaardige ordening van de samenleving te stellen. Rechtvaardigheid is in de Bijbelse betekenis veel rijker dan de gangbare betekenis: een gelijke toegang tot voorzieningen. Echt rechtvaardig is de samenleving in christendemocratische zin pas als een ieder de mogelijkheid heeft een bijdrage te leveren aan iets wat groter is dan hem- of haarzelf en als kwetsbare mensen een helper hebben. Zo bezien dient de rechtvaardigheid de menselijke waardigheid, de vrijheid en de verantwoordelijkheid.¨

Waarom is het CDA oorverdovend stil op klimaatgebied? 

Kamerlid Henri Bontenbal heeft afgelopen week een notitie over het klimaatbeleid gepresenteerd. Voor de inhoud van de notitie, zie: [https://www.cda.nl/klimaatvisie]

We kregen verder nog vragen en adviezen binnen om op specifieke onderwerpen meer of minder in te zetten.

Deze vragen worden beantwoord in het verslag wat deze week is gepresenteerd. Dit laat zien wat de thema´s zijn voor de komende jaren en wat er nog uitgewerkt moet worden. Via een participatietraject zullen we dit met leden verder vormgeven. Meer hierover in het plenaire programma van het congres.

Er zijn verschillende vragen aan de interim-partijvoorzitter gesteld over de formatie en het is ook begrijpelijk dat er vragen over de formatie zijn. Het evaluatierapport van de Commissie Spies adviseert dat het belangrijk is om rolvast te zijn. In onze partij ligt bij een formatie het primaat bij de fractie. Wij als leden hebben hen met het verkiezingsprogramma en het vaststellen van de kandidatenlijst op pad gestuurd en daarmee het mandaat gegeven om daar in de dagelijkse politiek invulling aan te geven. Juist vanuit het advies om meer rolvastheid in de partij aan te brengen moeten we daarin de fractie het vertrouwen geven om het mandaat in te vullen. Vanuit die rolvastheid kan de interim-partijvoorzitter niet specifiek reageren op de vragen die over de formatie zijn gesteld. Wel is de interim-partijvoorzitter volledig aangesloten en betrokken bij het formatieproces namens de partij.

Wel verwijzen we graag naar de formatiepagina op onze website: cda.nl/formatie. Op die pagina beschrijft de fractie wat voor hen belangrijk is in de formatie. Ook zijn veel vragen die we binnen hebben gekregen voor 1 september gesteld. Op 1 september heeft Wopke Hoekstra een email aan alle leden gestuurd over de formatie.

We kregen enkele vragen over een zogenaamde fluitercampagne binnen en daar willen we het volgende over zeggen.

De commissie Spies is heel duidelijk over de manier hoe we binnen het CDA met elkaar omgaan. ¨Ook de cultuur van lekken en gesprekken voeren via de media in plaats van met elkaar, was debet aan de verdeeldheid. Er zijn CDA-onwaardige omgangsvormen geweest er werd gesproken en gedacht in ‘kampen’. Wij moeten in ons dagelijks handelen weer zij aan zij gaan staan.¨ 

Dus laten we stoppen om over elkaar te praten en in plaats daarvan met elkaar te plaatsen. 

De zogeheten “fluistercampagne” kunnen we niet plaatsen. Er werd in 1 nieuwsbericht gesteld dat er een fluistercampagne was tegen Pieter Omtzigt en andere media hebben dit overgenomen. Dit is een eigen leven gaan leiden. Er was indertijd veel onrust en er waren veel, zeer diverse geluiden maar vanuit fractie of Landelijk Bestuur is er nooit een “fluistercampagne” opgezet ten nadele van Pieter Omtzigt. 

Wel was er sprake van gebrek aan eenheid. Dat heeft de Commissie Spies ook blootgelegd. Daarom is het belangrijk dat we nu weer samen gaan bouwen aan de inhoud.

Welke stappen heeft het bestuur ondernomen op basis van de memo van Omtzigt waarin van een onveilige werksfeer melding wordt gemaakt (oa apps met scheldwoorden)? Wie zijn hiervoor verantwoordelijk en welke consequenties zijn hieraan verbonden?

De interim-partijvoorzitter heeft heeft op de dag dat het memo was gelekt (10 juni) direct gezegd dat de uitspraken op whatsapp onfatsoenlijk en CDA onwaardig zijn. Laat dat duidelijk zijn. Dat is niet de manier hoe we met elkaar omgaan. Niet in de samenleving en zeker niet binnen onze partij.

Het gaat om 1 geval tussen 2 fractiemedewerkers. Daar is op 15 maart melding van gemaakt bij de directie van de fractie. Die melding is meteen opgepakt. De medewerker in kwestie is disciplinair gestraft en heeft ruimhartig excuses aangeboden. Waarbij beide medewerkers goed uit elkaar zijn gegaan.

Wij betreuren het zeer dat dit appgesprek op deze manier gebruikt is en publiek gemaakt is, nadat het tussen betrokkenen is uitgesproken. Laten wij helder zijn dat er binnen de fractie geen ruimte is voor dit soort uitspraken en daar ook resoluut tegen opgetreden wordt.

Begrijpelijk is dat er veel vragen binnen kwamen over hoe we Pieter Omtzigt binnen de partij kunnen houden.

Pieter heeft door middel van een interview in het AD op 8 september bekend gemaakt dat hij als onafhankelijk kamerlid verder gaat. In het contact dat de interim-partijvoorzitter en Wopke Hoekstra hebben gehad in de afgelopen tijd was ons ook al duidelijk geworden dat Pieter als onafhankelijk Kamerlid zal terugkeren. We blijven met elkaar in contact en wensen Pieter een goede terugkeer in de Tweede Kamer.

Verder zijn er veel vragen gesteld over het vertrek van Pieter Omtzigt, hoe de verhoudingen nu met hem zijn en welke inspanningen er zijn gedaan om Pieter bij het CDA te behouden. De interim-partijvoorzitter zal hier in het plenaire programma van het congres dieper op ingaan. 

Ook kwamen er vragen binnen hoe de visie van Omtzigt een plek blijft behouden binnen het CDA.

Veel punten van Pieter Omtzigt staan in ons verkiezingsprogramma.

Een van de belangrijkste punten in het verslag naar een herkenbaar CDA is om naar een rechtsstaat voor iedereen te gaan. Een concreet voorbeeld hiervan is dat de Grondwet “bij de tijd” kan worden gebracht als invulling van een “nieuw sociaal contract” tussen burger en overheid. Lees vooral wat hierover wordt geschreven vanaf bladzijde 21. 

Er is door Pieter Omtzigt ook een document gemaakt waarin hij zijn ideeën uit het boek ´een nieuw sociaal contract´ heeft uitgewerkt. Bij veel ideeën gaat hem om bestaand CDA beleid die Pieter en andere kamerleden van het CDA bijvoorbeeld eerder in debatten hebben ingebracht. Ook heeft de CDA Tweede Kamerfractie via Anne Kuik een motie ingediend, die aangenomen is, die de regering oproept om ‘een nieuw sociaal contract’ uit te werken (Kuik: 'Nieuw sociaal contract nodig voor herstel van vertrouwen' 

En ook de motie Hoekstra hoort hierbij: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2021Z07954&did=2021D174 69). 

Dank dat je zo snel als voorzitter ad-interim leiding hebt gegevens aan het CDA. Wanneer beschouw je je taak als geslaagd?

De interim-partijvoorzitter zal op het partijcongres dieper ingaan op de uitvoering van zijn opdrachten. Dit zijn de drie opdrachten die hij heeft gekregen:

• sturing geven aan de evaluatie van het hele traject van de Tweede Kamerverkiezingen 2021, van voorbereiding en uitvoering tot en met de verkiezingsuitslag;
• richting geven aan de doorontwikkeling van de partij, zowel qua structuur als cultuur; 
• het CDA gedachtegoed bewaken richting de Tweede Kamerfractie en de formatie, op basis van het verkiezingsprogramma, het visiestuk ‘Zij aan zij’, het Program van Uitgangspunten en andere richtinggevende voorstellen zoals uit het nieuw sociaal contract.

Wat vond je het mooiste om te doen?

Deze vraag zal ook mondeling beantwoord worden op het congres, maar het mooiste waren de gesprekken met het jonge talent dat onze partij rijk is. We hebben jonge fractievoorzitters, wethouders en jonge burgemeesters en de enorme betrokkenheid van de trouwe oudere leden. Daarnaast heeft jong talent altijd goede mentoren nodig en die hebben zij ook.

Met het programma en uitgangspunten van het CDA is niets mis. Er is wel andere partijcultuur nodig (practice what you preach) en die krijg je alleen met behulp van nieuwe mensen. Hoe gaat de interim-voorzitter dat voor elkaar boksen?

De afgelopen maanden is opgevallen hoe ontzettend veel jong talent onze partij heeft. We hebben veel jonge lijsttrekkers, er loopt een mooi traject waarbij we jongeren helpen op weg helpen om voor het eerst op een kandidatenlijst te staan en ook in de fractie hebben we jonge gezichten die het erg goed doen.

Dit zijn allemaal jonge mensen die lid van het CDA zijn geworden omdat ze zich in het verhaal van het CDA herkennen. Als CDA moeten we hen helpen met het voeden van inhoud, daar heeft Van Zwol een goede eerste aanzet in gedaan en we moeten hen een kans geven op de kandidatenlijsten. Daarom pleit de interim-partijvoorzitter met de CDJA voorzitter om op alle lijsten in de top 3 een jongerenkandidaat te plaatsen. 

Er moet een geheel nieuw landelijk bestuur worden gekozen op 11 december. Dat is een geweldige kans om met nieuwe mensen weer aan de slag te gaan over onze partij.

De hele procedure inclusief profielschetsen zijn terug te vinden op de website: www.cda.nl/actueel/nieuws/vacature-partijvoorzitter-en-landelijk-bestuur

Het CDA (naam afdeling) wil het mensgerichte in de praktijk zien van de CDA Tweede Kamer en de eventuele kabinetsleden. Wat mogen wij verwachten vanaf “gisteren” in de praktijk? Anders is het CDA onze partij niet meer.

Deze vraag sluit aan bij resolutie 16 van CDA Overijssel. In het preadvies gaan we op dit onderwerp dieper in.

De resolutie roept terecht op tot het brengen van een herkenbaar geluid rond menselijke maat, een nieuw sociaal contract en een betere, transparantere overheid. Door de Tweede Kamerfractie zijn hier moties en amendementen over ingediend en ook in het laatste verkiezingsprogramma zijn hiervoor al veel voorstellen gedaan. Daarnaast heeft de CDA Tweede Kamerfractie een motie ingediend, die aangenomen is, die de regering oproept om ‘een nieuw sociaal contract’ uit te werken (Kuik: 'Nieuw sociaal contract nodig voor herstel van vertrouwen' en https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2021Z07954&did=2021D174 69). Dit nader uitwerken is een opgave die reeds is ingezet en wordt voortgezet. Voor de gemeenteraadsverkiezingen geldt dat iedere lokale afdeling zelf haar inzet en thema’s kiest in de campagne, die lokaal goed aansluiten. Dat past ook bij onze visie dat lokaal gaat over lokaal. Tegelijkertijd is het goed om dit belangrijke thema wat landelijk geagendeerd is, ook te vertalen naar lokaal. De Bestuurdersvereniging pakt dit graag met de indiener op.\

Hoe gaat u waarborgen dat de aanbevelingen van Van Rooy en Spies daadwerkelijk worden doorgevoerd en op welke termijn kunnen we dit verwachten?

Deze vraag zal mondeling worden behandeld tijdens het plenaire programma.

Imago afstoffen, niemand hoeft iemand te zijn die hij niet is maar iedereen is ook wel eens ontspannen zichzelf op vrijdagmiddag en dat hoeft tegenwoordig niet meer verstopt. Het CDA is benaderbaar en laagdrempelig maar komt niet altijd zo over.

Mooie analyse! We zullen in hoe we onszelf presenteren meer moeten doen om die benaderbaarheid uit te stralen. Dit zullen we doen op basis van de inhoud; de inhoud die vanuit Van Zwol komt

Er kwamen verschillende vragen binnen wie het nieuwe bestuur gaat vormen en of Marnix zelf beschikbaar is.

Voor de nieuwe bestuursleden en daarmee ook de nieuwe partijvoorzitter is een selectiecommissie ingesteld, na consultatie van het partijbestuur, onder leiding van Hanke Bruins Slot. Zij ontvangen alle sollicitaties, voeren de gesprekken en geven een advies aan het partijbestuur (partijbestuur staat hier voor de 4 leden van het overgangsbestuur die nog in functie zijn, de provinciaal voorzitters en de voorzitters van CDAV, CDJA en het vrijgekozen lid in de vorm van de voorzitter van CDA Senioren). Het partijbestuur stelt voordracht voor, het congres benoemt. 

Meer informatie vind je hier.

Met waardering voor de vraag, geeft de interim-voorzitter aan dat hij niet beschikbaar is om na de interim-periode aan te blijven. Hij heeft bewust gekozen voor de interim-periode en vindt dat de nieuwe partijvoorzitter voor de hele periode van vier jaar beschikbaar moet zijn. Een nieuw team zal de komende jaren moeten gaan bouwen aan de toekomst van onze partij.

Hoe kan Marnix in zijn eentje het CDA besturen nu het voltallige bestuur n.a.v. het evaluatierapport van de commissie Spies is afgetreden?  Heeft Marnix ook het persoonlijke evaluatierapport van (naam) gelezen en wat vindt hij ervan?

Het voltallige bestuur heeft de portefeuilles ter beschikking gesteld. Enkele leden zijn aangebleven voor de continuïteit van de vereniging. Dit betekent dat één vice-voorzitter, de secretaris en de penningmeester aanblijven om de noodzakelijke acties te nemen en de voorbereidingen voor de congressen te treffen. Vanwege het EPP Congress dat plaatsvindt in Rotterdam in november is het ook van belang dat de portefeuille internationaal ook ingevuld blijft. Daarom is in het Landelijk Bestuur van 17 augustus formeel het besluit genomen dat de volgende leden samen met interim-partijvoorzitter Marnix van Rij en buitengewoon adviseur Ank Bijleveld-Schouten hun functie tot 11 december zullen blijven uitoefenen vanwege het belang van de continuïteit van de vereniging:  

Het persoonlijke rapport van het zeer gewaardeerde CDA-lid  (naam) is ontvangen door de interim-partijvoorzitter, maar de partij heeft al het officiële rapport van de evaluatiecommissie Spies. Op dat rapport is gereageerd en dit rapport vormt ook de basis om lering uit te trekken. 

We leven in een tijd met een heel andere economie. Inkomen uit arbeid is een steeds kleiner deel van het inkomen. Moet dan ook niet de belasting op inkomen uit arbeid drastisch omlaag (minstens tot 100.00,- euro)?

Het CDA heeft het standpunt dat de belasting op arbeid omlaag moet, het liefst gecombineerd met een vereenvoudiging van het belastingstelsel waarbij er minder belastinggeld wordt rondgepompt. We verwijzen hier ook naar het WI-Rapport ‘Betrouwbaar Belasten’

Waarom is het CDA niet wat harder op het  medisch ethisch vlak. Waarom denkt D66 blijkbaar dat wij wel gemakkelijk meegaan in hun ideologische voltooid leven plannetjes?

Zie resolutie en preadvies ‘Waarde(n)vol leven en het gesprek daarover op het congres. Ook eerder heeft Kamerlid Harry van der Molen hier heel duidelijk stelling genomen: https://www.cda.nl/actueel/nieuws/de-zin-van-het-leven. Ook in de ledenbrief van 1 september over de formatie is nog eens benadrukt dat immateriële onderwerpen, ook op medisch-ethisch vlak, voor het CDA belangrijke zaken zijn en dat wij hier geheel anders instaan dan de liberale en linkse partijen.

Er kwamen verschillende vragen over duurzaam wonen binnen.

In het verkiezingsprogramma 2021-2025 is de volgende tekst opgenomen: “Bij de nieuwbouw van woonwijken wordt duurzaam, klimaatneutraal en meer groen de norm en mogelijkheden voor de opvang en het hergebruik van regenwater bevorderd. Wij stimuleren niet alleen circulair bouwen maar ook energiepositief bouwen voor een duurzamer en groener Nederland. Als gemeenten de regierol krijgen in het verduurzamen van wijken, mogen zij ook kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten in de gemeente. Daarbij zou het uitgangspunt in de verduurzaming van de gebouwde omgeving richting 2050 moeten zijn dat aanleg van gasnetten wordt gezien als laatste optie. Een verbod is dan niet nodig.”

Naast het bestaande beleid op wonen, adviseert Van Zwol om de volgende lijnen te onderzoeken.

¨We moeten opnieuw nadenken over ruimtelijke ordening, om ook in de toekomst voldoende ruimte te creëren voor wonen, werken en natuur. Nieuwe gebiedsontwikkelingen, landaanwinningen, een luchthaven aan zee of zelfs een nieuwe stad zijn de schaal waarin we moeten durven denken.¨

Cultuur' en 'kunst' ontbreken in principe altijd  binnen het CDA of worden bijna nooit genoemd. Kunnen we daar ook een speerpunt van maken? Volgens kan het onze partij zetels opleveren. 'Kunst' en 'cultuur' zijn de onmisbare franje van het leven!

Deze vraag sluit aan bij een punt vanuit Van Zwol die verder opgepakt zal morgen worden. “Ontwikkel een nieuwe christendemocratische visie op cultuur. Kunst en cultuur behoren tot de mentale infrastructuur en de sociale steunberen van een land. Zij houden ons een spiegel voor en zeggen ons wie wij zijn en wat ons vormt.”

Het seniorennetwerk is hierover in gesprek met het LB en de TK-fractie. Daarnaast adviseert Van Rooij om de netwerken een veel betere positie te geven via een platform.

Waarom is ervoor gekozen bij de aanmelding al de vragen te moeten opstellen? ik had dat liever twee, a drie dagen voor het congres ook nog kunnen doen omdat ik dan meer tijd had de stukken rustig te lezen en mijn woorden te overwegen.

De voorbereidingen voor het hybride congres zijn enorm. Enkele dagen voor het congres is alle inzet gericht op het opzetten en afmaken van alle voorbereidingen voor het congres en kunnen de vragen niet meer tijdig beantwoord worden. Wel blijft het mogelijk om tijdens het congres vragen te stellen, tijdens de digitale deelsessie (zij het digitaal) of als je fysiek deelneemt aan het plenaire deel in de Brabanthallen dan kan dat ter plekke.

Nee, geen behoefte. Wel ben ik benieuwd naar de stemprocedure en de vraag welke resoluties plenair worden besproken. Mij lijkt het verstandig het aantal resoluties te beperken, maar dan moet er wel het vooruitzicht zijn december een inhaalslag te maken.

We hebben in totaal 31 resoluties. Deze zijn op onze congreswebsite te bereiken: https://www.cda.nl/partijcongres. Daar is ook de stemprocedure te vinden. 

Waarom beperking tot ridicuul weinig tekens voor congres? 

Technisch is het helaas niet mogelijk in het systeem om meer tekens te gebruiken. Mocht u meer vragen hebben, stuur dan een email naar [email protected]. 

Er worden vragen gesteld over waarom er geen antwoord wordt gegeven op vragen die eerder in digitale sessies zijn gesteld.

Er zijn duizenden vragen gesteld soms glipt er een is door het net. Graag krijgen wij een herkansing in zo’n geval. Maar dan moet u ons helpen om welke concrete vragen gaat het. 

Wanneer worden de statuten aangepast? Er wordt nu gedaan of de aanpassing door het partijcongres is geaccepteerd maar dat is voor zover ik weet niet gebeurd omdat dit congres niet doorging. is dat geen minachting van de leden?

Er heeft nog geen statutenwijziging plaatsgevonden, omdat er vanwege covid-19 geen fysiek congres kon plaatsvinden. Anders was dat in juni 2020 gebeurd. Nu wordt bezien of dit kan op het congres december en als dat niet haalbaar is, zal het congres zich er in het voorjaar van 2022 over uitspreken. De VR werkt de adviezen van Van Rooij uit in concrete statutenwijziging. 

Hoe wordt de brede expertise van CDA leden ingezet bij het bepalen van landelijk CDA beleid? Dikwijls opereert partijbureau en wetenschappelijk instituut als einzelganger, teveel gericht op randstad en actuele politieke hype van dat moment.

Het WI voor het CDA richt zich op de middellange termijn problematiek. Zij signaleert trends en ontwikkelt daar een CDA visie op. Bij deze ontwikkeling zijn in de commissies altijd CDA leden betrokken en spreken zijn met veel mensen en organisaties in de samenleving betreffende het thema. 

Binnen het CDA is het gebruikelijk om bij de opstelling van rapporten gebruik te maken van de deskundigheid van leden. In Dirk is ook een mogelijkheid om je als lid aan te melden met je expertise/interesses. Hieruit kan de partij op alle lagen uit putten als ze een onderwerp nader willen belichten.

In de coronaperiode zijn er minder projectgroepen geweest dan daarvoor. Om toch enkele voorbeelden te noemen is voor het verkiezingprogramma een digitale Tweede Kamer ingericht en digitale praatsessies waar leden hun bijdrage voor het programma konden delen. Daarnaast is dankbaar gebruik gemaakt van de vele mails met suggesties en voorstellen (bijna 2000 stuks). Het rapport Zij-aan-zij is op twee grote fysieke sessies in het land met de leden besproken en in tal van kleinere bijeenkomsten in alle regio’s van ons land. Het WI heeft de resultaten verwerkt. 

Maar dat laat onverlet dat het punt dat u aankaart van groot belang is. Als CDA hebben wij veel en diverse deskundigheid in de partij die we niet onbenut mogen laten. Belangrijk hierbij is dat we van elkaar weten waar we op bevraagbaar zijn, zodat we niet uit de kleine vijver om ons heen vissen. Dus wil ik voor de leden  hier aangeven geef uw interesse op in Dirk en voor alle gremia wil ik benadrukken - raadpleeg Dirk voor uw eigen inhoudelijke projecten.

Ook zullen de netwerken qua inhoud in positie worden gebracht. 

Daarnaast zal de partij uitgebreid worden betrokken bij de discussie over het rapport ‘Naar een herkenbaar CDA’ van Richard van Zwol. 

Hoe krijgen we de BBB-stemmers terug bij het CDA?

Het CDA heeft in beperkte mate kiezers verloren aan BBB, concludeert de evaluatiecommissie. In bepaalde delen van het land, het oosten, is dit meer meer merkbaar dan in andere delen. Begin juli heeft Tweede Kamerlid Derk Boswijk een landbouwvisie geschreven met een perspectief voor toekomstbestendige landbouw. Die visie is geschreven na vele gesprekken met boeren we blijven de komende tijd in gesprek met boeren over de toekomst.

Kunnen de landelijke gezichten van het CDA middels een brief of videoboodschap excuses aanbieden aan de leden voor de ontstane chaos?

We hebben deze verkiezingen van onszelf verloren en dat is pijnlijk. Van respectvol met elkaar omgaan was vaak geen sprake. Vanaf de lijsttrekkersverkiezing in juli 2020 kreeg het eigenbelang van velen prioriteit boven het belang van het Team CDA. We hebben als leden. allemaal de verantwoording om met de geleerde lessen aan de slag te gaan en te bouwen aan onze partij. 

Over deze conclusies hebben, de Verenigingsraad en het Landelijk bestuur, op 10 juli uitvoerig met elkaar gesproken. De partijvoorzitter nam zeer snel na de verkiezingen al zijn verantwoordelijkheid en trad af. Op 10 juli hebben ook de overige stemhebbende leden van het Landelijk Bestuur in het gesprek aangegeven dat ze collectief hun functie ter beschikking stellen.

Ik wil een groot compliment aan Pieter Heerma maken van wie ik weet en hoor dat hij achter de schermen een buitengewoon goede rol vervult in coaching, sturing en ontwikkeling van de TK-fractie. Er is rust en eenheid en daar mogen we hem dankbaar voor zijn

Deze opmerking hebben we aan Pieter teruggekoppeld.

Grote groepen in de samenleving (boeren, pvv-ers, verslaafden, voetbalsupporters) zijn [in de (social-) media] gestigmatiseerd. Op welke manier gaat het CDA hen relevantie, gevoel van eigenwaarde, trots en een volwaardige plaats in de maatschappij bieden?

Het CDA heeft met Van Zwol deze week een rapport ‘Naar een herkenbaar CDA’ gepresenteerd die gericht is op de moderne samenleving, op de mensen van goede wil, op de gemeenschap en het gemeenschappelijke, op overbruggen en verbinden. Deze agenda toont dat we maatschappelijke uitdagingen aankunnen, dat we het voor elkaar kunnen krijgen, voor nu en voor later.

In deze agenda zitten meerdere punten die verder uitgewerkt gaan worden en die er op gericht zijn om de kloven die er in de samenleving zijn tussen groepen verder te richten. Want dat is iets wat het CDA van oudsher doet; het verbinden van groepen.

De handel en wandel van de heer van Lienden heeft het CDA veel kwaad berokkend; Waarom is Sywert van Lienden derhalve niet vanuit het CDA geroyeerd?

Een royementsprocedure had maanden kunnen duren met een onzekere uitkomst. In onderling overleg is besloten dat het beter voor hem en het CDA zou zijn als zijn lidmaatschap met onmiddellijke ingang zou worden opgezegd (juni 2020).

De communicatie naar de leden en naar buiten toe was vaak vlak, voorspelbaar. Er waren te lange stiltes. Moet dat niet anders?

Op communicatie zetten wij volop in. Zo heeft de interim-partijvoorzitter vaak in persoonlijke brieven en via de nieuwsbrieven gecommuniceerd. Dat blijven we doen. Daarnaast zijn er tientallen zoomsessies georganiseerd waar iedere keer honderden leden mee hebben gedaan. In totaal hebben we meer dan 2.000 leden op die manier in een korte tijd besproken.

Hoeveel leden is het CDA in 2021 per saldo kwijt geraakt?

Deze vraag zijn we nog aan het uitzoeken, dit wordt later toegevoegd.

Wat gaat het nieuwe bestuur doen met de bevindingen van de rapporten Spies en voorgaande rapporten die vrijwel hetzelfde hebben geconstateerd? Waarom is hier niks mee gedaan?

Deze rapporten zijn begin juli gepresenteerd en ondanks de zomervakantie is er van alles in gang gezet; dit zal de interim-partijvoorzitter mondeling toelichten tijdens het congres. Maar laat één ding duidelijk zijn. Dit rapport gaan we niet opnieuw in een la leggen.

Nu afspraken nakomen, met de gemeenteraadsverkiezingen in het vooruit zicht duidelijk zijn. Den Haag maakt meer kapot dan dat ons in de gemeente lief is. Is bijna niet tegen te werken. Lokale partijen maken hier gebruik van.

De beeldvorming van de partij op landelijk niveau, of deze nu negatief of positief is, heeft sinds het bestaan van de partij impact/straalt af op provinciaal en gemeentelijk niveau. De situatie waar we nu voor staan wordt op dit Bijzondere Congres besproken. Een moment waarop we elkaar weer fysiek kunnen ontmoeten en laten weten wat ons na aan het hart ligt. Zodat wij samen verder kunnen. Saamhorigheid is wellicht wat ons node heeft ontbroken de afgelopen periode. De urgentie wordt zeker door de leiding van de partij onderkend. Binnen de nieuwe Tweede Kamerfractie is deze saamhorigheid er al zeer sterk. Dit Bijzondere Congres is de volgende stap naar een nieuw saamhorigheidsgevoel.  Alleen in gezamenlijkheid en wederzijds hersteld vertrouwen kunnen wij hier aan werken.

Waarom is de de Commissie gestopt met haar analyse op de dag van de verkiezingen? Waarom heeft zij niets gedaan met de notitie Omtzigt aan de Commissie?

De opdracht die de evaluatiecommissie kreeg was om te evalueren tot de dag van de verkiezingen te evalueren, alsmede de uitslag. De tijd daarna viel niet binnen de opdracht. Over de tijd van 2 april tot 11 september zal de interim-partijvoorzitter op het congres verantwoording afleggen.

Het uitgelekte memo van Pieter Omtzigt, bedoeld voor de evaluatiecommissie, is net als iedere vorm van input serieus genomen en gewogen bij het opstellen van het evaluatierapport. Het had echter nooit op straat mogen komen. 

Er wordt gevraagd om op krantenartikelen te reageren waarin staat dat Spies niet duidelijk genoeg was.

Mocht er nog een vraag aan de Commissie Spies zijn dan kunnen die in het plenaire programma worden beantwoord.

Na de lijsttrekkerswissel maakte donor, secretaris club van 100, vz van de fondsenwervingscommissie en lid campagneteam ruim een miljoen euro over. Hoe voorkomt het CDA deze schijn van belangenverstrengeling in de toekomst?

Bij deze vragen verwijzen we graag naar het antwoord bij resolutie 1.

Donaties worden reeds onafhankelijk getoetst. Desondanks is er rond de fondsenwerving veel onrust geweest. De betrokkenheid van de voorzitter van de fondsenwerfcommissie bij het campagneteam is een keuze geweest, die in de toekomst anders moet. De evaluatiecommissie heeft expliciet advies gegeven over de cumulatie van functies binnen de partij. Die aanbeveling is reeds overgenomen. 

De commissie Spies adviseert wel om door te gaan met fondsenwerving, ook omdat partijen voor een deel van de inkomsten hiervan afhankelijk zijn. Ook 21 2 bestaat een deel van de donaties uit een vrijwillige gift of een hogere contributiebijdrage. 

Overigens gaat de Auditcommissie specifiek kijken naar de campagnefinanciering inclusief fondsenwerving en krijgt zij daarbij inzage in alle stukken. Daarnaast is er de externe accountant die jaarlijks onafhankelijk toetst en daarbij expliciet de giften betrekt alvorens een accountantsverklaring af te geven.

Tot slot is er ook nog de toets van het ministerie van BZK op grond van de Wet Financiering Politieke Partijen (WFPP), waar de jaarrekening en het jaarverslag moeten worden ingeleverd. Specifiek giften boven de 4500 euro maken ook zij openbaar. Het CDA heeft dit jaar vooruitlopend op een aantal deadlines die wettelijk gezien verder in de tijd liggen, besloten al op voorhand alle hiervoor kwalificerende giften openbaar te maken om de transparantie te bevorderen. Dit is ook opgenomen op de CDA website. 

Het voorstel is overigens om op basis van de ervaringen het eigen giftenreglement nog eens door te lopen en waar nodig aan te scherpen. Dit zou een punt kunnen zijn dat nadere uitwerking verdient en onder verantwoordelijkheid van de nieuw te kiezen penningmeester op het congres van december 2021 vervolgens opgepakt zou kunnen worden. 

In het rapport staat: 'Laat ons christendemocratisch gedachtegoed en het uitdragen van waarden en normen de basis zijn voor het CDA.' Hoe kan het dat i.p.v. ons gedachtegoed (naam onderzoeksbureau) vaak leidend was voor onze standpunten? Hoe gaan we dit veranderen?

Onderzoeken van bureaus zijn niet bepalend voor wát we vinden als partij. Dat is het gedachtegoed van het CDA dat oa. wordt vertaald in het verkiezingsprogramma en de agenda van Van Zwol en hier hebben de leden het laatste woord over.

Natuurlijk wordt er veel onderzoek gedaan in Nederland door mensen/bedrijven als Maurice de Hond, EenVandaag, I&O research, Motivaction, SCP etc. Deze onderzoeken dienen louter als ondersteuning, bijv om de urgentie van thema’s in kaart te brengen. 

CDA en Christen Unie hebben het Evangelie als leidend beginsel voor het politiek handelen. Moeten we daarom intensiever samenwerken met onze christelijke broeders en zusters?

In beide kamers der Staten Generaal werken de fracties van het CDA samen met CU en SGP, daar waar de standpunten overeenkomen. In het kabinet werken onze bewindspersonen ook intensief samen met bewindspersonen van de ChristenUnie.

Een kloof van onbegrip is ontstaan tussen de kiezer en de gekozene met verwezing van ons electoraat tot gevolg. Hoe gaat het CDA deze kloof dichten en welke maatregelen neemt onze partij om te waarborgen dat de kiezer zich gehoord en gekend blijft voelen?

De kloof tussen kiezer en gekozene dichten begint met verbinding (luisteren, ontmoeten) en het achterhalen van de noden. Het is vervolgens aan de gekozenen om christen democratische oplossingen aan te dragen voor de kwestie. Gedurende dit proces is het van belang om in contact met elkaar te blijven. Dat kan ook via social media, digitale brieven en media-optredens. Deze werkwijze is kansrijk voor het dichten van een kloof en dit is een opdracht aan de gehele partij. In het bijzonder aan onze politici.

Kan er een soort toelatingsexamen worden ingesteld voor kandidaat-lijsttrekkers, waarbij vooraf wordt getoetst of de betreffende kandidaat voldoende kennis heeft van de grondslagen van het CDA en van het partijprogramma?

Als iemand zich kandidaat stelt, beschrijft de vacature duidelijk wat gevraagd wordt van een lijsttrekker. Een selectiecommissie spreekt met de kandidaten en bepaalt hun geschiktheid, mede of zij een authentieke christendemocraat zijn. Het zijn uiteindelijk de leden die de lijsttrekker kiezen op het congres. Dat is het moment om te bepalen of een meerderheid van de leden kandidaat-lijsttrekkers of een kandidaat-lijsttrekker geschikt acht. 

Ik wil o.a. een vraag stellen over het mandaat van het dem. kabinet dat uitstraalt dat ze het met de (Grond)wet niet al te nauw neemt. Te denken valt aan het benoemen van nwe bewindslieden en de gang van veel zaken rondom het vertrek uit Afghanistan.

De interim-partijvoorzitter kan vanuit zijn rol deze vraag niet beantwoorden, maar we gaan het doorsturen naar de Tweede Kamerfractie.

Ook aan de interim-partijvoorzitter werden vragen gesteld over de kandidatenlijst, hoe die tot stand is gekomen en hoe we het in het vervolg gaan doen.

Liesbeth Spies heeft aangegeven dat de selectiecommissie een blauwdruk is voor de toekomst en dat voor zittende politici meer nadruk moet komen bij de functioneringsgesprekken en verwachtingsmanagment. De interim-partijvoorzitter heeft gevraagd aan de HRM-afdeling om een herijking van het HRM-beleid in samenspraak met experts en leden te maken. 

Hoe gaat het CDA om met de financiën in verband met het zetelverlies? 

Dit is een goede en terechte vraag. Dit is iets waar de komende weken en maanden goed naar gekeken moet worden, want minder zetels betekent dat er minder financiële ruimte is. Dit betekent dat we zeer kritisch naar onze uitgaven moeten kijken.

Tot slot zijn er nog verschillende vragen gesteld aan Wopke Hoekstra.

Dit zijn vragen die de interim-partijvoorzitter helaas niet kan beantwoorden. We gaan ervoor zorgen dat deze vragen op een andere manier beantwoord zullen worden.