Op weg naar een verantwoordelijke samenleving
Om-kijken naar elkaar als grondslag voor politiek
Een unieke dag van verdieping en inspiratie voor iedereen die mee wil denken over perspectieven voor de samenleving. Dat is de Dag van de christendemocratie 2024. Er is een afwisselend programma van topsprekers, workshops, talkshows en ontmoetingen samengesteld.
Het thema van de Dag van de christendemocratie is “Op weg naar een verantwoordelijke samenleving: om-kijken naar elkaar als grondslag voor politiek”.
Nederland heeft behoefte aan een gemeenschappelijk verhaal. De uitdagingen zijn te groot om aan de overheid of de markt overgelaten te worden. Wat is het actuele belang van het christendemocratische concept van de verantwoordelijke samenleving? Wat is nodig voor een meer verantwoordelijke samenleving? En hoe zou de overheid beter kunnen sturen, in weerwil van regeltjeszucht en in dienst van de samenleving?
Denk en doe met ons mee op ons politieke festival, de Dag van de christendemocratie! Het belooft een mooie dag te worden in Zwolle. Jan Peter Balkenende, Wouter Hart, Michelle van Tongerloo, Hanke Bruins Slot, Laurentien van Oranje, Karien van Gennip, René Paas, Ernst Hirsch Ballin, Froukje de Jonge, Kitty Herweijer, Richard van Zwol, Iris Bouwers, Herman Wijffels, Bas Ragas, Ad van Nieuwpoort en vele anderen hebben hun medewerking toegezegd. Sabine Uitslag is de dagvoorzitter.
Plenair:
Dagvoorzitter: Sabine Uitslag
Sprekers:
- Jan Peter Balkenende
- Wouter Hart
- Ad van Nieuwpoort en Bas Ragas
- Michelle van Tongerloo
- Laurentien van Oranje, Froukje de Jonge en René Paas
- Henri Bontenbal
- Diederick Smit
SESSIES RONDE 1: 13.45 - 14.30
1. Jezus waarom?
Onze samenleving is geseculariseerd, daar zijn de meesten het wel over eens. Maar toch, die C, Jezus, religie. Wat hebben ze een seculiere samenleving nog te zeggen? Zanger en acteur Bas Ragas en theoloog Ad van Nieuwpoort onderzochten de figuur ‘Jezus’ en vroegen zich af wat we vandaag de dag van de verhalen van het Evangelie kunnen leren. Vandaag zoeken ze samen met oud-Tweede Kamerlid Kathleen Ferrier naar de vraag wat de Bijbelse verhalen kunnen betekenen voor samenleving en politiek.
Moderator: Bert Jan Lietaert Peerbolte
2. De toekomst van het kapitalisme
De aarde piept en kraakt onder onze leefstijl. Te lang hebben we winst als het hoogste doel gezien en verspilling als noodzakelijke voorwaarde. We moeten niet langer denken in termen van winst, maar in termen van waarden. De vraag is wat die waarden zijn. En hoe ze in de economie van de toekomst vormgegeven kunnen worden. Oud-premier Jan Peter Balkenende schreef Capitalism Reconnected en Paul Schenderling schreef Er is leven na de groei. In deze sessie nemen ze ons mee in hun ideeën voor een inclusieve en duurzame markteconomie.
Moderator: Arjen Siegmann
3. Nieuw perspectief op bevolkingsgroei
“Grip op migratie” is een veelgehoorde leus. Iedereen wil het. Maar wat bedoelen we ermee? En is het nodig? In deze sessie willen we het debat over migratie en integratie verdiepen aan de hand van het rapport van de staatscommissie-Van Zwol over demografische groei. Met de voorzitter van de staatscommissie, Richard van Zwol, en oud-minister Karien van Gennip. Hoe gaat Nederland eruitzien in de toekomst? Wat betekent dat voor onze cultuur en economie? Wat betekent dat voor onze visie op migratie? En what about integratie? Belangrijkste vraag is misschien niet hoe we de instroom van mensen beperken, maar hoe we het samenleven van de toekomst vormgeven.
Moderator: Marc Janssens
4. De democratie in gevaar? Democratisch ethos gevraagd!
Er waait een gure politieke wind door Europa. Nationalisme, eigen belang, kortetermijnbelang, eigen volk eerst. Radicaal-rechts is een dominante politieke factor geworden. Hoe komen we voorbij aan een politiek van het vijanddenken? Hoe kunnen we het democratisch ethos versterken? Marijn Kruk, auteur van Opstand. De populistische revolte en de strijd om de ziel van het Westen, neemt ons mee in de denkbeelden die ten grondslag liggen aan het radicaal-rechtse denken. Ernst Hirsch Ballin reflecteert op de verbindende kracht van de democratische rechtsstaat.
Moderator: André Poortman
5. Over beleidsbubbels en hoe we die liefdevol kunnen laten leeglopen
Er wordt wat af vergaderd in Nederland. En aan beleidsmakers en beleidsdocumenten geen gebrek. En toch gaat in de praktijk vaak mis: Schrijver en onderzoeker Marije van den Berg laat in een masterclass zien wat het oplevert als we de beleidsbubbel laten leeglopen en we gaan werken op de plek waar het beleid zijn werking moet hebben: midden in de gemeenschap.
Moderator: Henk den Uijl
6. Jeugd in de knel
Steeds vaker wordt een beroep op jeugdzorg gedaan. Het lijkt de afgelopen tijd niet bepaald beter te gaan met kinderen en jongeren in Nederland. Dat ligt niet aan hen, maar aan de wereld waarin ze opgroeien, stelt het Nederlands Jeugd Instituut (NJI). Kinderen en jongeren hebben te maken met een individuelere samenleving en prestatiedruk. Ze maken zich zorgen over armoede, gebrek aan woonruimte en de dreigende klimaatverandering. Goede jeugdzorg is belangrijk, maar kan die problemen niet oplossen. Samen met Katy Hofstede, van het NJI, en oud-Tweede Kamerlid en wethouder René Peters onderzoeken we de wereld waarin kinderen opgroeien en wat een hoopvol perspectief zou kunnen zijn.
Moderator: Hilde Mulder
7. Naar een nieuwe visie op natuurherstel
De belabberde staat van de natuur lijkt vooral een zaak geworden van de overheid en natuurexperts. Daarmee staan boeren, burgers en buitenlui buitenspel. Hoog tijd om op zoek te gaan naar een nieuwe verbindende visie op natuurbeheer en de inrichting van Nederland. Samen met Herman Wijffels, Eline Vedder en Iris Bouwers.
8. Waartoe is de overheid op aarde?
Een christendemocratische visie op de rol van de overheid begint en eindigt bij de samenleving. Maar de hedendaagse politiek is nogal centralistisch ingesteld: de overheid is het probleem van alles, maar diezelfde overheid is ook de oplossing voor alles. Hoe kan het CDA weerstand bieden aan de centralistische snoeptrommeldemocratie? Waartoe is in christendemocratisch perspectief de overheid eigenlijk op aarde? Hans Borstlap (oud-staatsraad), Inge van Dijk (Tweede Kamerlid) en Janny Bakker (Eerste Kamerlid) verkennen de grenzen van de overheid en hoe de verantwoordelijke samenleving weer in het hart van het overheidsbeleid kan komen te staan.
Moderator: Maarten Neuteboom
9. Liveshow podcast Betrouwbare Bronnen over Ruud Lubbers
Dezer dagen verschijnt de eerste, monumentale biografie van Ruud Lubbers. Een boek waar velen naar hebben uitgekeken. Ik zie dat een slag anders vertelt zijn levensverhaal. “Lubbers drukte een no-nonsense-etiket op het tijdperk dat zijn naam draagt, de Lubbersjaren (1982-1994),” zeggen de schrijvers Johan van Merriënboer en Lennart Steenbergen.
Jaap Jansen en PG Kroeger gaan diepgaand in gesprek met de auteurs over dit kersverse boek. In een live-opname van hun bekende podcast Betrouwbare Bronnen duiken zij in leven, werk en unieke persoonlijkheid van Ruud die zijn karwei zou afmaken. En u kunt daar bij zijn!
SESSIES RONDE 2: 14.40 - 15.25
10. Van digitale eenzaamheid naar digitaal burgerschap
We lijken verkeerd verbonden met elkaar. We hebben meer contact met elkaar dan ooit, maar we zijn ook eenzamer dan ooit. Gekluisterd aan onze digitale apparatuur, opgesloten in onze bubbels van sociale media. Wat betekent de digitalisering voor ons als mens en wat betekent het voor onze samenleving? Filosoof Cees Zweistra en columnist en podcastmaker Kitty Herweijer gaan met ons in gesprek: hoe te ontsnappen aan de digitale eenzaamheid? Hoe kunnen we het digitale burgerschap versterken?
Moderator: André Poortman
11. Toekomst voor de zorg
Goede zorg is een verworvenheid van onze beschaving, maar de problemen nemen toe. De wachtlijsten worden langer. En terwijl de vraag naar zorg groeit, zijn de personeelstekorten groot. Voor veel politici en burgers lijkt maar één richting denkbaar: meer zorg, meer geld, meer personeel. Dat is niet langer een begaanbare weg. Maar wat dan wel?
Hoe kunnen we de zorg beter inrichten, zonder regeltjesrompslomp en zonder verdienmodellen? De Rotterdamse huis- en straatarts Michelle van Tongerloo ziet de hele wereld in haar spreekkamer langskomen. Ze heeft wel ideeën over hoe het anders en beter kan. Tweede Kamerlid Harmen Krul gaat met haar in gesprek.
Moderator: Gerard Adelaar
12. Emancipatiepolitiek
De samenleving is een bontgekleurd gezelschap van mensen. Dat levert vaak veel rijkdom op in het samenleven. Maar het gaat ook mis. Soms vallen groepen, minderheden of individuen buiten de boot. Het is belangrijk dat mensen een volwaardige plek in de samenleving hebben. Wat is een christendemocratisch perspectief op emancipatie? Voor wie is emancipatie belangrijk? En wat is de taak van de overheid daarin? Oud-Tweede Kamerlid Kathleen Ferrier en Rogier Havelaar, CDA-fractievoorzitter in Amsterdam, verkennen samen het belang van emancipatiepolitiek.
Moderator: Lina Boukhoubza
13. Tussen staat en straat: de toekomst van politieke partijen
Politieke partijen vervullen in een democratie vanouds een verbindende rol tussen het openbaar bestuur en de samenleving. Het probleem voor gevestigde partijen lijkt niet zozeer te schuilen in hun rol voor het openbaar bestuur, maar in de band met de samenleving. Hoe kan het CDA zijn maatschappelijke basis herontdekken? Hoe kan het zichzelf heruitvinden als christendemocratische volkspartij? Jo-Annes de Bat (gedeputeerde Zeeland), Gabriëlle Heine (gemeenteraadslid Maastricht) en Maarten Werksma (voorzitter CDA-afdeling Overijssel) geven tips en tricks.
Moderator: Etkin Armut
14. Nederland in de wereld
De geopolitiek is terug. Of beter gezegd: de Grote Politiek is terug. De afgelopen jaren werd het nieuws gedomineerd door een verontrustende rij van internationale conflicten. De verschuivende geopolitieke verhoudingen hebben gevolgen voor onze nationale politiek. Ons buitenlandbeleid vraagt om een heroriëntatie en om een herwaardering van de rol, positie en idealen van Nederland in de wereld.
Hoe ver reikt de verantwoordelijkheid voor de andere kant van de grens? Wat is een christendemocratisch perspectief op de verhouding tussen macht en moraal in het buitenlandbeleid? Oud-minister Hanke Bruins Slot, hoogleraar Hylke Dijkstra en Tweede Kamerlid Derk Boswijk gaan met elkaar in gesprek.
Moderator: Diederick van Wijk
15. Bestuurlijke vernieuwing: werken vanuit de bedoeling
Bestuursorganisaties kunnen “verdraaid” zijn: ze werken niet meer vanuit de oorspronkelijke bedoeling. Dat was te zien bij het toeslagenschandaal. Er werden procedures, protocollen en regels gevolgd, zonder dat begrepen werd waar ze uit voortkomen. Hoe kunnen de praktische wijsheid en verantwoordelijkheid van professionals beter worden verankerd in organisaties? Hoe komen we van regels en kaders terug naar de bedoeling? Wouter Hart, auteur van de bestseller Verdraaide organisaties, gaat met ons in gesprek.
Moderator: Henk den Uijl
16. De overheid als ‘schild voor de zwakkeren’
Een verantwoordelijke samenleving vraagt om een verantwoordelijke overheid. In het debat over de verzorgingsstaat, met gevleugelde begrippen als “zelfredzaamheid” en “burgerkracht”, is soms verzuimd te formuleren wat de rol en de verantwoordelijkheid van de overheid nog wel is. Die rol is er vanzelfsprekend: de overheid is en blijft “het schild voor de zwakkeren”, zoals het in de christendemocratie heet. De zelfredzame dakloze? Die bestaat niet.
Commissaris van de Koning René Paas en wethouder Froukje de Jonge gaan met ons in gesprek over de rol van de overheid bij het beschermen van kwetsbaren. Waar gaat het soms mis in de bescherming van de hulplozen? Hoe kan de overheid voorkomen dat ze de menselijke zorgzaamheid in de weg loopt of frustreert? Hoe kan de overheid beter en anders sturen, zodat de armen een helper hebben en de zwakken een hand vinden die hen steunt? En wat is het vangnet dat de overheid zelf dient te bieden?
Moderator: Irma Bultman
17. Liveshow podcast Betrouwbare Bronnen over Ruud Lubbers
Dezer dagen verschijnt de eerste, monumentale biografie van Ruud Lubbers. Een boek waar velen naar hebben uitgekeken. Ik zie dat een slag anders vertelt zijn levensverhaal. “Lubbers drukte een no-nonsense-etiket op het tijdperk dat zijn naam draagt, de Lubbersjaren (1982-1994),” zeggen de schrijvers Johan van Merriënboer en Lennart Steenbergen.
Jaap Jansen en PG Kroeger gaan diepgaand in gesprek met de auteurs over dit kersverse boek. In een live-opname van hun bekende podcast Betrouwbare Bronnen duiken zij in leven, werk en unieke persoonlijkheid van Ruud die zijn karwei zou afmaken. En u kunt daar bij zijn!