Zorg voor Elkaar I -Boete op Samen zijn

Zorg voor elkaar is de titel van het CDA-verkiezingsprogramma. Dat vinden we met z’n allen heel normaal. Maar is dat eigenlijk normaal in Nederland? Nou nee, soms niet. Ons stelsel van belastingen, toeslagen en regels werken het ‘voor elkaar zorgen’ vaak tegen. In deze reeks columns schets ik een aantal situaties waar ons stelsel soms tegen ons werkt. Er lijkt wel een boete op ‘samen zijn’, te staan. Door een aantal situaties te schetsen wil ik laten zien hoe sociale situaties soms economisch tegen ons werken. Deze zijn gebaseerd op brieven, gesprekken en werkbezoeken. De namen zijn fictief.

Vandaag het verhaal van Ruud en Robert, zij zijn een tweeling. Ruud is getrouwd met Alice en Robert is alleenstaand. Op dit moment zijn de broers gepensioneerd en ontvangen zij AOW. Alice is 5 jaar jonger dan Ruud. Na de geboorte van hun tweede kind is Alice gestopt met werken, ze kreeg namelijk gezondheidsklachten. Sindsdien heeft ze een kwetsbare gezondheid en heeft ze haar loopbaan niet meer voortgezet. Ruud had gelukkig een redelijk inkomen en ze hebben het door spaarzaamheid en vlijt altijd de financiële eindjes aan elkaar geknoopt.

Als echte tweeling hebben Ruud en Robert hun hele leven gebroederlijk bij dezelfde werkgever gewerkt. Tegelijk begonnen en tegelijk gestopt. Omdat het mogelijk is dat Ruud eerder komt te overlijden dan Alice, heeft hij ervoor gekozen zijn pensioen te spreiden zodat Alice eventueel nabestaandenpensioen ontvangt indien hij eerder komt te overlijden. Robert, als trotste single, heeft gekozen voor maximale ouderdomspensioen.  

Vanwege de leeftijd  van Alice, wordt ze nog geacht te werken. Ruud en Alice ontvangen daardoor samen €860 AOW. Single Robert ontvangt maandelijks €1.256, bijna 400 euro meer dan Ruud en Alice samen!
Bij hun werkgever hebben Ruud en Robert elk zo’n 10.000 euro aan pensioen opgebouwd. Doordat Ruud gekozen heeft voor een gespreid nabestaandenpensioen ontvangt hij € 673 bruto per maand. Robert heeft vanwege zijn burgerlijke staat die keuze natuurlijk niet gemaakt en hij ontvangt daardoor € 833 per maand. Het gevolg van ons stelsel is dat Robert op twee punten meer krijgt dan Ruud en Alice als koppel. De tweeling heeft hun hele leven identiek werk geleverd en identieke premie betaald voor hun AOW en pensioen. Het resultaat: Ruud en Alice moeten met zijn tweeën moeten rondkomen van een AOW en pensioen van bruto € 1.532,- per maand en Ruud in zijn eentje een bedrag van bruto €2.089,- per maand ontvangt. Er lijkt wel een boete op samen zijn te zijn. Is dat zorgen voor elkaar?

Dus wat willen we dat er gebeurt? Het feit dat Alice een kwetsbare gezondheid heeft maakt het natuurlijk extra lastig. Maar er zijn ook veel mensen zoals Alice die wel een goede gezondheid hebben, maar toch een lange periode niet hebben gewerkt.

Te goed om arbeidsongeschikt te zijn, maar doordat ze lang niet hebben gewerkt, vindt geen werkgever hen interessant. We vinden dat het UWV zich extra moet inzetten voor deze groep om werk voor hen te vinden. Verder vinden we dat toch met extra aandacht moet worden gekeken of het AOW-stelsel eerlijk uitpakt. Ruud en Alice kunnen namelijk een aanvulling krijgen op de AOW. Echter daarvoor geldt wel een bijstandsregime. Dat betekent het “opeten” van vermogen. Is het te rechtvaardigen dat mensen met zijn tweeën minder AOW ontvangen dan alleen?

--

Evert Jan