Bijdrage CDA Statenvoorstel handelsmissie Guangdong

Op de agenda van de Statenvergadering op woensdag 18 november 2020 stond onder meer Statenvoorstel Uitvoering motie 56 - handelsmissie Guangdong. Lees hieronder de bijdrage van het CDA door Derk Boswijk. 

Mensenrechtenschendingen, de spanningen in de Zuid-Chinese Zee, de situatie in Hongkong, het benadelen van Westerse bedrijven, milieuvervuiling, het bespioneren en stelen van kennis door Chinese bedrijven en Chinese studenten. Allemaal redenen waarom wij als Provinciale Staten eind vorig jaar de wens uitspraken om de relatie met Guangdong te evalueren. Dit debat is echter meerdere keren uitgesteld, hoe ironisch eigenlijk, door een virus welke is ontstaan in China en waar ook vraagtekens worden gezet bij de transparantie hierover naar de rest van de wereld. Stuk voor stuk zouden dit aanleidingen kunnen zijn om vanuit emotie de vriendschapsband met deze Chinese provincie met de botte bijl door te hakken. Om uit te spreken dat we met deze provincie, gelegen in dit land, niks te maken willen hebben.

Toch lijkt het ons als CDA niet verstandig om dit te doen. En ik zal uitleggen waarom en ik zeg er meteen bij dat de status quo wat ons betreft niet gehandhaafd kan blijven.

1. Allereerst moeten wij als Provincie Utrecht, met 1,3 miljoen inwoners, niet de illusie hebben dat de provincie Guangdong, met 113 miljoen inwoners, alles om zal gooien als wij besluiten de vriendschapsband abrupt te verbreken. Degene die dit waarschijnlijk wel zullen merken is het Utrechtse bedrijfsleven. Dit hebben we ook zelf gehoord uit het veld.

2. Willen wij enigszins invloed hebben op bijvoorbeeld mensenrechten - en ik weet het die is misschien nihil maar altijd meer dan helemaal niks - dan moeten we on speaking terms blijven. Dit zeggen ook diverse mensenrechtenorganisaties.

Maar zoals ik al zei, de status quo kan niet worden gehandhaafd. Daarom dienen wij als CDA samen met GroenLinks, D66 en SP een amendement in waarin we diverse voorwaarden formuleren voor onze toekomstige realiteit.

Maar wat het CDA betreft moet er daarnaast meer gebeuren.

Theodore Roosevelt stond altijd al bekend om zijn uitspraak als het over geopolitiek ging: ‘Speak softly but carry a big stick’. En dit is ook de strategie die wij als CDA voorstellen. De ‘big stick’ in de uitspraak van Theodore Roosevelt was de Amerikaanse vloot die hij begin 1900 heeft opgebouwd en wat hij in verschillende conflicten gebruikte als pressiemiddel. Maar wat voor big stick heeft Nederland of Europa? Onze eigen krijgsmacht is niet in staat haar kerntaken uit te voeren. Maar wat ons misschien nog veel afhankelijker maakt is dat wij, met de feestdagen in zicht, allemaal speelgoed kopen bij de Action voor belachelijke prijzen omdat het gemaakt is onder slechte omstandigheden waartegen ons bedrijfsleven niet op kan.

Tijd dus dat wij snel zorgen dat onze big stick op orde is.

1. We moeten allereerst vol inzetten op onze eigen maakindustrie. De coronavirus heeft ons pijnlijk laten zien hoe afhankelijk we zijn van lange productielijnen. Een beademingsapparaat bijvoorbeeld van het Eindhovense Phillips bestaat uit onderdelen die worden vervaardigd in 621 kleine fabrieken verspreid over drie continenten waarvan de meeste gevestigd zijn in China. Maar er is hoop. Uit een berekening van ING blijkt dat 25-40 procent van de wereldhandel kan teruglopen met de komst van 3D-printers. De verwachting is zelfs dat rond 2040 de helft van de producten geprint kan worden. Wat hebben we hiervoor nodig?

1. goede glasvezel verbindingen
2. ruimte voor maakbedrijven om zich te vestigen
3. goed technisch onderwijs die aansluit op deze bedrijven
4. betaalbare woningen voor deze mensen om ook nabij hun werk te wonen

Allemaal onderwerpen waar we al vaak over spreken in deze Staten. Maar misschien dat in het grotere plaatje nu bij meerdere partijen de noodzaak doordringt dat er grotere, concretere en snellere stappen gezet moeten worden op dit gebied. 

2. Ten tweede moeten we zorgen voor een gelijk speelveld tussen Westerse bedrijven en Chinese staatsbedrijven. Dus dezelfde arbeidsvoorwaarden en milieueisen, zoals ook in het amendement benoemd.

3. We moeten flink investeren in onze (digitale) veiligheid. Dat betekent onder andere zo snel mogelijk voldoen aan 2% van ons BBP steken in defensie.

Onze big stick moet niet alleen gezocht worden op het gebied van defensie. Het kan ook op handel. Slechts 12% van het Chinese grondgebied is geschikt voor landbouw. China kan en zal dus op voedsel nooit zelfvoorzienend zijn. Wij hebben een wereldwijd hoog aangeschreven voedselsector. U herinnert zich misschien nog wel de babymelk die door Chinezen grootschalig in onze supermarkten werden gehamsterd. Ik heb tenminste wel een paar keer misgegrepen toen ik het nodig had. Hier liggen in de toekomst dus ook kansen om dit te gebruiken als ‘big stick’. Maar die moeten we wel eerst op orde hebben.

Voorzitter, het is u misschien al opgevallen. Alleen punt 1, het glasvezel en de ruimte voor het MKB, kunnen wij als provincie Utrecht zelf direct beïnvloeden. Het gelijke speelveld is toch vooral iets wat op Europees niveau moet worden geregeld en sinds de 80-jarige oorlog hebben wij als Provincie Utrecht geen eigen leger meer. Maar misschien doet iemand nog een voorstel.

Tenslotte is ook wel duidelijk geworden dat iedereen in meer of mindere mate zich ongemakkelijk voelt bij dit vriendschapsverdrag wat ons in 1995 door het Rijk is opgedrongen. Een veel gehoord bezwaar is dat niemand moeite heeft met Chinezen maar wel met het politieke systeem, of nog specifieker de Communistische Partij.

Buitenlandexpert Alex Krijger schreef begin dit jaar een duidelijk opiniestuk in de Volkskrant. Over dat China waarschijnlijk rond 2030 de Verenigde Staten heeft ingehaald als wereldmacht en het in dat licht van belang is dat de democratische rechtsstaten wereldwijd elkaar meer opzoeken en samen optrekken. Om deze reden, maar ook om in de toekomst bij nieuwe vriendschapsverdragen dit ongemak te voorkomen, dienen wij een motie in waarbij wij als Provinciale Staten van Utrecht alleen nog vriendschapsverdragen aan willen gaan met Provincies gelegen in democratische rechtsstaten. Deze motie dien ik in mede namens GroenLinks, VVD, SGP en ChristenUnie.