Utrechtse bibliotheken als bewaker van publieke waarden?

Tijdens de Statenvergadering van 19 november 2020 stond onder meer een motie vreemd aan de orde van de dag op de agenda met als thema “Utrechtse bibliotheken als bewaker van publieke waarden”. Ingediend door Forum voor Democratie.

Aanleiding voor deze motie was dat verschillende nieuws en media berichtten dat bibliotheken in de provincie Utrecht boeken met de afbeelding van Zwarte Piet verwijderen uit de collectie. De reden is dat deze boeken niet in lijn zouden zijn met de goede zeden.

In de motie riep FvD Gedeputeerde Staten op om in gesprek te gaan met de bibliotheken omdat op grond van de wet bibliotheken hun taak uitoefenen vanuit de publieke waarden: onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, toegankelijkheid, pluriformiteit en authenticiteit. De bibliotheek is volgens de wet een plaats voor ontmoeting en debat en kennismaken met kunst en cultuur. De bibliotheken ontvangen 3 miljoen subsidie per jaar (?) van de provincie. De provincie heeft geen directe invloed op het beleid.

Het werd een levendig en ook emotioneel debat omdat het voornamelijk ging over de gevoeligheid rondom Zwarte Piet. Het CDA is van mening dat het Sinterklaasfeest een traditie is die de samenleving zelf vormt en invult. De overheid is niet in de positie om dergelijke culturele uitingen te sturen (laat staan bij wet te regelen) en dat doet het CDA dus ook niet.

Alle stemmen in onze maatschappij zijn de moeite van het beluisteren waard. Ook, misschien wel zélfs, in de bibliotheek. Het actief censuur toepassen past een openbare bibliotheek dan niet. Zeker niet gezien haar wettelijke taak. Het langzaamaan vervangen van oude, versleten boeken in de collectie is prima, maar niet het actief censureren. Het is een dunne lijn, maar wel essentieel.

Het debat werd nog mooier toen de PvdA riep dat naast Zwarte Piet ook Jip & Janneke “echt niet meer kunnen”. Ik denk dat ze daar later spijt van hebben gekregen want die uitspraak heeft in niet zo’n positieve zin diverse kranten en weekbladen gehaald! En helaas, ook diverse bedreigingen aan het adres van de woordvoerder…

Uiteindelijk hebben we als fractie verdeeld gestemd over de motie (3 voor, 2 tegen). Het verschil zat in de vraag of we het wel (3) of geen (2) taak vinden van GS om het gesprek aan te gaan met de bibliotheken.