Vanuit Europa: eerlijk duurt het langst
“Esther, stimmt das?!” Mijn Duitse collega heeft gehoord over de Nederlandse stikstofplannen en de mogelijke impact op de Nederlandse land- en tuinbouw. Ze kan haar oren niet geloven. In Duitsland gelden er natuurlijk ook milieuwetten maar door de omvang van het land is de druk er minder groot dan in Nederland, waar om elke vierkante meter gevochten lijkt te worden door verkeer, wonen, landbouw en industrie.
Diezelfde avond beweert BBB-voorvrouw Van der Plas met droge ogen op de Vlaamse TV “dat er in Vlaanderen geen stikstofprobleem is” omdat de normen er lager liggen. Gelukkig corrigeert de journaliste haar meteen. Ook Vlaanderen - qua structuur beter vergelijkbaar met Nederland - moet flinke stappen zetten op het gebied van stikstof. Er zijn al tientallen veehouderijen aangewezen als ‘rode bedrijven’, die binnen 2 jaar definitief hun deuren moeten sluiten.
Kortom, we vergelijken soms appels met peren (dunbevolkte met dichtbevolkte landen) of we doen alsof Nederland als enige voor een uitdaging staat en andere, vergelijkbare landen nergens last van hebben. Dat klopt niet. En het helpt de discussie niet verder.
Wat de discussie ook niet verder helpt is de nogal onbeholpen manier waarop de kleurenkaart met de nieuwe doelstellingen voor stikstofverbindingen plompverloren in de markt werd gezet. Volledig begrijpelijk dat dit leidde tot schrik bij provincies, de sector en veel plattelandsbewoners, ondergetekende inbegrepen. Want ook ik zie het Groene Hart liever met grazende koeien dan zonder.
En dus is er werk aan de winkel. Niet met gemakkelijke one-liners. Dat doen de anderen wel. Zij die beweren dat “we wel even wat Natura-gebieden kunnen schrappen in Brussel”. Ik stelde er meer dan 10 jaar geleden al vragen over en zo makkelijk zal dat niet gaan (ook al vind ik met name de zeer kleine gebieden een onverstandige keuze). Of zij die beweren dat er nergens een probleem is, want ook dat klopt niet. We moeten aansturen op de twee dingen die de kleurenkaart achterwege laat: heldere keuzes en perspectief. Daarbij zullen er genoeg gewetensvragen op ons afkomen. Smeer je de pijn bijvoorbeeld uit over alle agrariërs of kijk je eerst naar de grootste uitstoters, zoals de Belgen doen? Hoe zorg je voor een eerlijke prijs als de markt die niet levert en ‘steeds groter met steeds kleinere marges’ geen optie meer is? Ik heb ongelooflijk veel waardering voor Derk Boswijk die knokt voor een toekomst voor de landbouw, maar daarbij moeilijke discussies niet uit de weg gaat. Die gaat voor het eerlijke verhaal, samen met onze provinciebestuurders. Ik wens ons de moed toe om die lijn verder uit te werken. Eerlijk duurt immers het langst.
Esther de Lange