Jaarstukken 2020

Op 15 juni 2021 vergaderden we met de gemeenteraad over de Jaarstukken 2020. U kunt de vergadering hier terug kijken, inclusief de bijbehorende stukken.

De Jaarstukken (Resultaatbepaling en Resultaatbestemming) zijn door de raad aangenomen. Hieronder leest u het statement dat raadslid Pieter de Winter voorlas.

Geachte voorzitter, college, raadsleden en inwoners die meeluisteren en -kijken,

Als ik door de Jaarstukken blader met introducties, financiele overzichten en effecten kom ik op bladzijde 11 aan bij de “Inhoudelijke resultaten van de programma’s” – hoe hebben tijd en geld zich in 2020 vertaald naar bereikte doelen en maatschappelijke effecten in Houten?

Iedere inwoner doet mee

Het eerste programma dat inhoudelijk wordt besproken is “Samen leven”, en de eerste zin is: iedere inwoner in Houten doet mee.

Daar wil ik, heel kort, bij stilstaan. Juist bij de Jaarstukken, als we ook terugkijken of iedereen mee heeft kunnen doen in 2020. Maar ook omdat vanavond de eerste keer is dat ik het woord voer in de gemeenteraad. Dat voelt als een grote verantwoordelijkheid, om kritisch te zijn namens zoveel inwoners, en ook -dat wil ik graag nog eens noemen- dat ik de zetel heb overgenomen van Jan de Jong, die stad en land af fietste om iedere inwoner mee te kunnen laten doen.

Begrijpelijk taalgebruik

‘Iedere inwoner doet mee’ zou ik graag vanavond koppelen aan het belang van begrijpelijk taalgebruik, en bij voorkeur in combinatie met een groter wordende taalvaardigheid. Als inwoners de taal niet of niet goed machtig zijn, is het moeilijker om mee te doen. Ik heb een talige achtergrond en ben vanuit mijn werk veel bezig geweest met het vertalen van moeilijke teksten naar begrijpelijke teksten. Prettig voor mensen die, bijvoorbeeld, vaak voorstellen en rapporten moeten lezen, en hun energie dan kunnen richten op de inhoud. Maar nog belangrijker, begrijpelijke teksten zijn cruciaal om -in het geval van een gemeente - inwoners in staat te stellen te snappen wat er speelt, te weten hoe en waar ze invloed kunnen uitoefenen. Natuurlijk, dit gaat om meer dan tekst – dit gaat over communicatie, over een leidraad bij particuliere (bouw)initiativen, een samenlevingsagenda – om maar een aantal niet-b1-woorden te gebruiken – maar continue aandacht voor begrijpelijk taalgebruik is iets concreets, dat direct bijdraagt aan inwoners die inhoudelijk mee kunnen doen. Waar, zo lees ik in de Jaarstukken, gelukkig ook aandacht voor is geweest in 2020.

Terug naar de inhoud, naar de Jaarstukken.

Complimenten aan de ambtelijke organisatie

Ten eerste wil ik namens de CDA-fractie de organisatie complimenteren met de Jaarstukken, inclusief alle rondes die eraan vooraf gingen met de accountant, de Audit- en Rekeningcommissie, technische vragen en RTG’s. Het is een enorme prestatie om tot zo’n integraal plaatje te komen. Natuurlijk zoomen we vanavond in op vragen, zorgen en kritische noten – maar de erkenning van deze monsterklus, in coronatijd, zit daar absoluut onder. Ik ben ook blij met het rapport van de Audit- en Rekeningcommissie, waarin we aangeven tevreden te zijn over het jaarverslag 2020 en de positieve concept-accountantsverklaring.

Complimenten aan de samenleving

We zien als CDA-fractie niet alleen de veerkracht van de ambtelijke organisatie, maar ook van de samenleving in coronatijd. Onze Houtense inwoner Rutger Bregman schrijft: “Vergeet niet: rampen en crises halen het beste in mensen naar boven”. Zoals Houten voor Houten, om er maar eentje te noemen van de vele, vele voorbeelden.

Zorgen na 2020

Dat neemt niet weg dat we ons zorgen maken na het coronajaar 2020 over indicatoren die op rood staan, niet-gerealiseerde prestaties en maatschappelijke effecten. Het corona-icoontje in de Jaarstukken markeert de onderdelen waar een corona-effect was, maar het is lastig een beeld krijgen wat er in totaal door corona nu niet is behaald. Want, zo lees ik, “meer dan in andere jaren hebben we een deel van onze voorgenomen activiteiten en prestaties niet ten volle hebben kunnen realiseren.” En “prestatie-indicatoren zijn wat vaker rood dan vorige jaren”. Zoals – bijvoorbeeld – het vaststellen van Programma Fiets.

Mijn vraag aan het college:

• Hoe kijkt u terug op 2020 wat wel en niet is doorgegaan, is dit een gebalanceerd plaatje, welke initiele plannen zijn doorgeschoven of aangepast? Hebben we over alle programma’s heen de juiste keuzes gemaakt hoe we tijd en geld besteden?

Omvang Jaarstukken: 280 bladzijden

Deze vraag draait wat mij betreft om nog meer grip te krijgen op hoe we het doen als gemeente. De omvang en complexiteit van de Jaarstukken maakt dit ook lastig, constateert ook de Audit- en Rekeningcommissie. Het college geeft aan vervolgstappen te zetten om dit te verbeteren, daar ben ik bijzonder blij mee. Omdat dit ons echt gaat helpen een beter debat te voeren over de inhoud en over hoofdlijnen.

Wethouder Van Dalen gaf in het Rondetafelgesprek aan dat hij ook “indicatoren tegenkwam waar we weinig aan hebben” – daarom mijn vraag:

• Kunt u de toezegging doen om de raad ook mee te nemen in de stappen die u wilt zetten om tot kortere, maar beter nog, eenvoudigere Jaarstukken te komen? En wanneer verwacht u daarmee te kunnen komen?

Waarbij ik mij realiseer dat ook de raad een rol speelt in compactere stukken, gezien de vele detailvragen die ook gesteld worden. Maar nogmaals: helderheid zorgt voor een scherper debat.

Tot slot voorzitter, nog een paar laatste opmerkingen en vragen over enkele programma’s:

Mobiliteitsvisie Eiland van Schalkwijk

Gerelateerd aan projecten die doorschuiven naar 2021, valt ons op dat voor het Eiland van Schalkwijk de verdere uitwerking van de integrale mobiliteitsvisie langer duurt. We zien uit naar de raadsinformatiebrief die wethouder Van Dalen aankondigde nog dit jaar te versturen.

Global Goals

Dan, over de Global Goals - de 17 ambitieuze doelen voor duurzame ontwikkeling, vastgesteld door de VN. Eind 2019 stelde de CDA-fractie schriftelijke vragen hierover, in februari 2020 zijn we een Global Goals-gemeente geworden, en nu kunnen we voor het eerst onze bijdrage aan deze doelen lezen in de Jaarstukken. We zijn bijzonder blij met de vertaling naar beleid en het heldere overzicht op bladzijde 161 en verder.

Nu doorpakken, zou ik zeggen.

Sociaal domein

Over het Sociaal Domein, dit blijft -helaas- geheel verwacht de grote zorg van de gemeente. De Jaarstukken gaan natuurlijk over tal van projecten met financiele kostenplaatjes, maar het sociaal domein spant de kroon met maar liefst ruim 3 miljoen euro meer kosten dan verwacht. En nog belangrijker: de grote zorgen die achter die kosten schuilgaan in de dagelijkse praktijk van juist die mensen die zorg nodig hebben.

Op basis van de infographic in het Groentje kreeg ik een appje van iemand die verrast zei “ruim 3 miljoen over!!” Maar dat ligt genuanceerder helaas.

Gelukkig zien we ook positieve ontwikkelingen. Bijvoorbeeld dat het Regionale Backoffice Lekstroom (het RBL) al veel meer kan laten zien wat er gebeurt, zodat we gerichter beleid kunnen ontwikkelen. En ook landelijk zijn er voorzichtig positieve signalen.

IT en sucurity

Over het onderwerp IT en security hebben we de afgelopen tijd de vragen en antwoorden gelezen en gehoord. We houden hierbij onze zorgen en zien uit naar verdere informatie hierover, met in mijn achterhoofd de vraag of we dergelijke complexe taken, die bovendien gelijk zijn voor veel gemeenten, in Houten zelf moeten willen tackelen.

Wonen

Tot slot, voorzitter, in de bestuurlijke beschouwing lees ik dat in 2020 meer woningen zijn gerealiseerd dan geraamd, namelijk 365 in plaats van 310. Dit is maar een deel van het verhaal, want we lopen achter in sociale woningbouw blijkt uit het deelprogramma wonen. Mijn vraag:

• Hoe en wanneer verwacht u dit tekort in te lopen?

Dankuwel.