Dolende Ridders

Het ‘sprookje' van goedkope energie

De provincie wijst wat plekken aan voor windmolens en iedereen is weer in rep en roer. ‘Windmolens maken ons ziek’, roept de één. ‘Nee, ze maken ons beter!’ zegt een ander. ‘Maakt niet uit wat je ervan denkt, als wij ze niet plaatsen zet de provincie ons dorp er helemaal vol mee’, bromt nummer drie.

Het spel met de provincie doet me aan Don Quichotte denken, het boek dat ik kreeg als kind. De dolende ridder dacht dat hij gevaarlijke reuzen zag en reed er in volle galop op af, tot hij met een klap van de molen ter aarde stortte. ‘Tovenarij’, riep Don Quichotte: ‘Een tovenaar heeft de reuzen in windmolens veranderd.’ Want wie wil er nou geloven dat hij fout zat?

We moeten zo snel mogelijk van fossiele brandstoffen af. Alsof we betoverd waren door goedkope energie, hebben we in tweehonderd jaar tijd verbrand wat de natuur in een miljard jaar in de aardkorst heeft opgeslagen. Dat sprookje is nu een nachtmerrie geworden met smeltend ijs en stijgend zeewater.

Moedig sprak de regio Amersfoort uit dat we zelf al onze energie gingen opwekken met zonnevelden en windmolens. Niet alleen voor onze elektrische apparaten, maar ook voor onze auto’s en onze verwarming. En de overheid verkocht ons een nieuw sprookje: nul-op-de-meter! Alles wat je opwekt, lever je aan het elektriciteitsnet en je krijgt het terug als je het nodig weer nodig hebt, de ‘salderingsregeling.’ Investeer nu en over tien jaar heb je de planeet gered en winst gemaakt.

Grotere auto's en blijven Netflixen

Ook dat sprookje ligt nu aan diggelen. Die winst die je met je zonnepanelen zou maken, bleek een piramidespel waar de laatkomers de rekening moesten betalen. Het elektriciteitsnet is niet alleen vol, het begint ook uit te vallen. Zon en wind zijn grillige klanten. Achteraf lijkt het wel erg naïef van ons om alles en nog meer van het elektriciteitsnet te verwachten. En we gebruiken nog steeds méér energie: onze motoren zijn zuiniger geworden, maar de auto’s groter en zwaarder. En zodra ergens een rij windmolens staat, komt er al snel een ‘groen’ datacenter naast zodat we kunnen blijven Netflixen en spelen met Chat-GPT.

Dit besef begint ook in Den Haag door te dringen. Gelukkig zijn er ook oplossingen. We kunnen meerdere energiebronnen gebruiken naast zon en wind, ook kernenergie. We kunnen voor onze verwarming ook aan zonnepanelen met warmteopwek denken en aardwarmte of aquathermie gebruiken. We kunnen elektriciteit en warmte delen in de wijk. Energie-coöperaties maken deze draai al en pleiten bij de politiek om nieuwe regels die dit mogelijk maken. Per wijk kunnen we de warmte die we in de zomer opwekken opslaan voor de winter. Dan loont het ook weer om door te pakken met zon-op-dak en kunnen we ons groene buitengebied beschermen.

'Beproef alles en behoud het goede’, las ik ook. Want als ik iets heb geleerd van Don Quichotte is het dit: Het heeft geen zin om tegen windmolens te vechten, maar je moet wel je eigen sprookjes door durven prikken.

Bas van Os, raadslid CDA.