Bijdrage CDA Veenendaal, raadscommissie 20-05
Voorzitter,
De Corona-crisis raakt Nederland en ook Veenendaal hard. Wij hebben in deze tijden van crisis gelukkig veel veerkracht gezien in onze samenleving; uitzonderlijke inzet en absolute topprestaties in de gezondheidszorg, mooie initiatieven om eenzame ouderen een hard onder de riem te steken zoals de blije groet en een wethouder die kaarten stuurt aan schoolkinderen op hun verjaardag, het geeft aan hoe krachtig en verbonden onze samenleving in veel opzichten is. Ook is het CDA positief over de snelle acties van onze burgemeester, wethouders en diverse medewerkers van de gemeente om in Veenendaal te doen wat nodig is.
De negatieve impact is echter helaas vele malen groter en het is daarom noodzakelijk die nu in deze vergadering te bespreken. Ik noem een aantal punten die er voor mij in negatieve zin uitspringen, ik zal die splitsen in sociaal en economisch:
ouderen in verzorgingshuizen mogen niet meer fysiek worden opgezocht. Zelfs op het sterfbed mogen slechts enkele familieleden afscheid nemen en moeten deze familieleden beschermende kleding dragen; een knuffel of even de hand vasthouden zit er zelfs dan niet in. De uitvaart kan vervolgens slechts zeer kleinschalig plaatsvinden en lichamelijk contact om zo elkaar te troosten is niet toegestaan.
Eenzaamheid is voor velen een uitdaging en zeker voor mensen met psychische klachten een flink probleem. Door de maatregelen is er minder sociaal contact en ook de wijkcentra zijn gesloten. Daarmee is er minder steun van vrienden en buren en minder sociale controle, bij de meeste mensen gaat het desondanks redelijk goed, maar bij de meest kwetsbare Veenendalers komen problemen later aan het licht en is de impact van de noodmaatregelen hierdoor groter. Dit resulteert ook weer in grotere druk op wijkverpleging en de zorg in bredere zin. Dit baart het CDA zorgen.
Samenkomsten in kerken en moskeeën kunnen niet op de gangbare manier plaatsvinden. Dit raakt vele kerkgangers hard; een avondmaalsviering of reguliere dienst op afstand is in de beleving toch echt anders. Ook voor onze Islamitische inwoners heeft dit forse impact, zeker nu de Ramadan midden in deze crisis valt. De steun die veel Veenendalers halen uit hun geloof en uit hun geloofsgemeenschap halen wordt zo geraakt. Tegelijk zijn we positief verrast door vele initiatieven om samenkomsten en contact op afstand goed vorm te geven.
Economisch worden ondernemers hard geraakt. Op de markt, in de horeca, in de kappersbranche en in de cultuursector vallen nu al zware klappen. De werkloosheid loopt snel op. De economische crisis die nu wordt verwacht zal mogelijk nog grotere en bredere impact hebben.
Dit resulteert bij de CDA-fractie in de volgende vragen: Er leven op dit moment zorgen om De Lampegiet; kan de wethouder aangeven hoe onze culturele sector en dan met name De Lampegiet er op dit moment voor staat? En hebt u voldoende zicht op de financiële situatie van andere beeldbepalende ondernemingen in Veenendaal, in ons winkelcentrum en daar buiten? Zijn de landelijke steunmaatregelen afdoende of is er in Veenendaal meer nodig? En zo ja, wat kan de gemeente hierin doen en op welke termijn?
Landelijk ligt er inmiddels een plan om noodmaatregelen af te bouwen en lokaal zien we dat de eerste stappen op de weg terug worden gezet: de markt was zaterdag weer vrijwel compleet en zoals u kunt zien kon ik weer naar de kapper.
Het is ook de taak van deze raad om zorg te dragen voor een passende begroting. De impact van deze crisis op de gemeentelijke begroting is groot. Waar dat nog niet definitief kan zullen we dit moeten doen aan de hand van scenario’s en eerste inschattingen.
Landelijk heeft het CPB een viertal scenario’s uitgewerkt voor de economische gevolgen, van zeer negatief tot optimistisch. U heeft deze als bijlage 2 bij het laatste memo aan deze commissie gevoegd. Daarnaast heeft u een eerste lijst opgesteld met impact op de gemeentelijke financiën, dank daarvoor.
Lokaal heeft u ook de eerste gevolgen op een rij gezet voor de gemeentelijke begroting, dank voor deze eerste actie, maar ik vind hem nog onvolledig. Wat bij dit memo echter nog ontbreekt is een vertaling naar de gevolgen voor de begrotingen 2020 en 2021 en de stappen die we nu moeten zetten om de tekorten te beperken. Graag zouden wij zien dat de facetten waar we nu al financiële gevolgen zien van de coronacrisis op de gemeentelijke begroting vertaald worden naar een concrete impact op de begroting 2020 en 2021, waar nog onduidelijkheid is kan een raming op basis van de vier landelijke scenario’s worden toegevoegd, om zo de bandbreedte van de impact aan te geven. Vervolgens kunnen we dan als gemeenteraad gezamenlijk onze verantwoordelijkheid nemen en samen zoeken naar oplossingen om de begroting weer in evenwicht te brengen, eventuele voorstellen hiertoe van het college ziet het CDA ook met belangstelling tegemoet. Wij horen graag van de wethouder wanneer wij hier een eerste aanzet van kunnen verwachten.
In elk scenario dient ruimte te worden gemaakt voor ondersteuning van inwoners en lokale ondernemers; voor zover de landelijke maatregelen niet toereikend zouden zijn, is het goed om handelsruimte te houden om te zorgen dat tijdens en na deze crisis iedereen in Veenendaal mee kan blijven doen.
Voorzitter, ik zie uit naar de reactie van het college.