Vragen en antwoorden n.a.v. besluit tot uitbreiding van de koopzondag
Het CDA heeft op de laatste vergadering van de gemeenteraad in 2017 voor de uitbreiding van de openstelling van winkels op zondag gestemd. Hierdoor is het voorstel over uitbreiding van de koopzondag aangenomen en mogen de winkels in het centrum 12 zondagen per jaar open in plaats van 6 en mogen supermarkten en bouwmarkten voortaan iedere zondag open. Openingstijden van 13 tot 18 uur, om zo de ochtendkerkgang niet te verstoren. Wij hebben veel positieve reacties op dit besluit ontvangen en de eerste zondag onder het nieuwe beleid is een succes te noemen. De supermarkten die open gingen hadden het gezellig druk, andere ondernemers kozen er zelf voor om hun zaak niet te openen; precies de keuzevrijheid die het nieuwe beleid beoogd. Toch hebben we ook een aantal kritische vragen ontvangen van CDA-leden en -stemmers die we in dit artikel graag willen beantwoorden.
Het CDA is een Christelijke partij. Hoe komt het CDA dan tot deze keuze?
Het CDA ziet de bijbel als inspiratiebron, niet als dictaat voor politieke keuzes. Daarnaast zul je in een democratie rekening moeten houden met wensen en belangen van anderen. Samenleven is rekening houden met elkaar en soms ook concessies doen.
Bovendien zien we dat In Veenendaal steeds minder mensen hechten aan een strakke zondagsrust. Was dat 25 jaar geleden nog vrijwel unaniem en in 2014 nog een ruime meerderheid, de laatste jaren zien we dat dit steeds meer half-half is geworden. Als politiek heb je dan de opdracht om –om met de woorden van oud-burgemeester Kolf te spreken- dit thema geen splijtzwam in de samenleving te laten worden en te zoeken naar een compromis.
Daarnaast is er een praktische kant: De laatste jaren merken wij dat met name in Ede en Amerongen veel Veenendalers boodschappen doen op zondag, terwijl hier in het centrum veel leegstand is. Bedrijven kiezen minder snel voor Veenendaal als vestigingsplaats doordat wij geen koopzondag hebben. Dit kost banen en omzet. Bij de koopzondagmiddagen eerder dit jaar hadden sommige ondernemers 3x meer omzet dan op een doordeweekse dag. De drukte in de supermarkten die open waren op de eerste zondag onder het nieuwe beleid (op oudejaarsdag) onderstreept dit forse economische belang. Overigens biedt de gemeente slechts de mogelijkheid om open te gaan; het staat ondernemers vrij om hun winkel gesloten te houden.
Het CDA is dus niet fanatiek voor een koopzondag of een 24-uurs economie, tegelijk is de vraag of je je eigen principes en keuzes onder deze omstandigheden aan anderen moet willen opleggen. Voor het CDA gaat dat te ver.
Het CDA gaf in haar verkiezingsprogramma 2014 aan tegen invoering van de koopzondag te zijn, maar de ontwikkelingen te volgen. Hoe zit dat precies?
Het CDA heeft bij de invoering van de koopzondag in Veenendaal in 2016 tegen gestemd. Onder andere door afwezigheid van een groot deel van de fractie van de ChristenUnie werd het voorstel toen toch aangenomen en werden maximaal zes koopzondagen per jaar ingevoerd in het centrum, gekoppeld aan evenementen. In het verkiezingsprogramma 2014 staat ook dat we bij ontwikkelingen koers kunnen wijzigen. Uit de evaluatie van het CDA van de eerste koopzondagen bleek dat er binnen de CDA-achterban ruimte is ontstaan om de koopzondag in te voeren. In het in november 2017 vastgestelde verkiezingsprogramma 2018 is dit inmiddels ook opgenomen. Het zou moeilijk uit te leggen zijn om nu tegen koopzondagen te stemmen op basis van een oud verkiezingsprogramma, om de dag na de verkiezingen wel voor een koopzondag te stemmen.
Het CDA stemde verdeeld, 2 raadsleden voor 1 tegen. Waarom is die keuze gemaakt?
Het is binnen het CDA goed gebruik dat fractieleden bij dit soort besluiten naar eer en geweten kunnen stemmen. Bovendien is er binnen het CDA ook een minderheid die zich niet in de koopzondag kan vinden. Op deze wijze hebben wij getracht recht te doen aan onze volledige achterban en hebben we Dick Cozijnsen bovendien de ruimte gegeven zijn eigen keuze te maken.
Hoe zit het met de baanzekerheid voor mensen die echt niet op zondag willen werken? Kunnen zij nu geen baan meer krijgen in een supermarkt of winkel in het centrum?
Uit reacties van diverse bedrijven blijkt dat zij rekening zullen houden met werknemers die niet op zondag willen werken uit levensovertuiging of omdat zij die dag bijvoorbeeld voor hun familie willen reserveren. Van diverse supermarkten en bouwmarkten weten wij bovendien dat zij op verzoek ook Joodse medewerkers vrij roosteren op zaterdag en Islamitische medewerkers op Islamitische feestdagen, zij hebben hier goed beleid op. Met name jongeren geven aan graag in de weekenden een dag te willen werken en een dag te willen sporten, dus hier zit ruimte om “doordeweeks” personeel op zondag vrij te roosteren. Diverse toezeggingen van ondernemers - zoals bijvoorbeeld die van Hoogvliet om haar vestiging aan de Lijnweberstraat voorlopig niet te openen op zondag, vanwege het grote aantal Christenen in die omliggende wijk - illustreert dat ook ondernemers zich inspannen om op een correcte manier om te gaan met knelpunten en gevoeligheden rondom de koopzondag. Ons beeld is daarom dat op dit vlak geen probleem zal ontstaan. Het CDA zal een en ander uiteraard wel blijven volgen.