Gemeentelijke begroting 2019; grenzen stellen en verbinding maken
Op donderdag 1 november 2018 heeft de gemeenteraadsvergadering plaatsgevonden waarin het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Woerden haar voorstel voor de gemeentelijke begroting voor het jaar 2018 aan de raad heeft voorgelegd.
De traditie wil dat alle raadsfracties hun visie op dit voorstel presenteren tijdens deze vergadering. Dit wordt doorgaans de 'Algemene Beschouwingen' genoemd. Hieronder vindt u de visie van het CDA Woerden zoals die door de fractievoorzitter Job van Meijeren is gepresenteerd :
Voorzitter,
Er is iets in Woerden dat ouder is dan Woerden zelf, en U begrijpt natuurlijk dat ik het heb over de Rijn. Woerden en de Rijn, die horen bij elkaar. Haar twee belangrijkste functies door de eeuwen heen zijn gelijk gebleven: grenzen stellen en verbinding maken
Eigenlijk, zo dacht ik, zijn dat – grenzen stellen en verbinding maken – ook de komende jaren de belangrijkste opgaven voor het bestuur van Woerden.
GRENZEN STELLEN
Grenzen stellen doet de gemeente allereerst met het oog op veiligheid. We zien ontwikkelingen die on-Woerdens zijn: autobranden, georganiseerde criminaliteit. Dat vraagt om onconventionele maatregelen. Wat het CDA betreft moeten we hierbij vooral ook om landelijke betrokkenheid, hulp en inzet vragen om de grens helder te stellen: in Woerden onacceptabel.
Maar er is ook goed nieuws
In het Algemeen Dagblad stond onlangs nog een mooi artikel over hoe onze mensen met jongeren rondom Tournoysveld aan de slag zijn, waardoor overlast afneemt. Het CDA wil de beweging naar preventie en veiligheid in de wijken en dorpen versterken. We dienen daarom samen met anderen twee moties in: één om een proef te starten met de inzet van chemisch DNA tegen autokraken, en één om buurt-WhatsApp groepen in Woerden nog beter te faciliteren.
Grenzen stellen gaat ook over financiën op orde houden.
De acht begrotingsregels uit het coalitieakkoord geven heldere grenzen aan. Er wordt een gezond financieel beleid gevoerd. Het CDA is blij dat het financieel bewustzijn in de raad is toegenomen. Wellicht kunt u zich herinneren hoe collega Draisma de afgelopen jaren keer op keer de schuldpositie van de gemeente naar voren heeft gebracht. De ontwikkeling van de schuldquote is nu aandachtspunt van de hele raad.
En terecht.
De afgelopen vier jaar is een derde (18 miljoen) van de algemene reserve opgebruikt. Dat geld stond niet op de bank, we hebben ervoor geleend om het te kunnen gebruiken. In de begroting van vorig jaar kondigde het College daarom al aan dat door forse investeringen in de Kanis, het stadhuis en de openbare ruimte de schuldquote zou oplopen tot 146% in 2019.
Bij de coalitieonderhandelingen hebben we daarom forse maatregelen afgesproken. De afgelopen jaren betaalden we uitgaven uit de reserves. Die uitgaven worden nu structureel gefinancierd binnen de begroting, waardoor we er niet voor hoeven te lenen. De kosten voor onderhoud van de openbare ruimte hebben we realistisch in de begroting opgenomen.
De afgelopen jaren werd de begroting van het sociaal domein gebaseerd op de inkomsten. Dat gaan we veranderen, we gaan nu sturen op resultaat. Van de organisatie vragen we betere dienstverlening tegen structureel lagere kosten. Van de inwoners vragen we ieder jaar een paar tientjes extra. Zodoende is de begroting sluitend tot en met 2025. Bovendien is de schuldquote zo in 2019 niet 146%, zoals aanvankelijk verwacht, maar 126%.
Zijn we er daarmee? Nee.
Want de schuldquote neemt nog steeds toe, door raadsbesluiten uit het verleden en investeringen in de toekomst. Maar een ieder die beweert dat de oplopende schuldquote een issue is die nu net is ontstaan heeft de afgelopen jaren niet op zitten letten.
Er staat ons nog veel te doen.
We moeten het investeringsvolume van Woerden voor de middellange termijn realistischer gaan inschatten. Veel investeringen schuiven nu nog door. We moeten de schuldontwikkeling op de middellange en lange termijn inzichtelijk maken, tot 2040 en 2050 aan toe. Bovendien moeten we de zekerheid omtrent de cijfers van de leningen die we verwachten aan te gaan vergroten, want nu nog zijn er forse verschillen tussen begroting en jaarresultaat.
Het CDA Woerden is blij dat het College met deze zaken aan de slag is gegaan. En blij dat de auditcommissie met een werkgroep namens de gehele raad dit gesprek zal aangaan.
Een verrassing bij de lokale lasten is de stijging van de afvalstoffenheffing. In het voorjaar hopen we hier uitgebreider over te spreken aan de hand van de evaluatie. Samen met anderen dienen we alvast twee moties in: één om zichtbaar te maken dat een duurzaam huishouden minder betaalt, en een andere om verdere scheidingsmogelijkheden van afval te onderzoeken.
Als we het over grenzen stellen hebben, dan spreken we ook over bestuurlijke grenzen. We evalueren het komende jaar de samenwerking met Oudewater. Tegelijk zien we ontwikkelingen in de Lopikerwaard, in het bijzonder natuurlijk de ambtelijke scheiding tussen Montfoort en IJsselstein. En zoals dat gaat na een scheiding … men gaat ook om zich heen kijken …
Aan ons de opdracht om daar vooral ook zèlf over na te denken. Het aangaan van relaties gaat ons allemaal, en ook onze inwoners aan. College en Raad, hoe trekken we hierin samen op? Als CDA zullen we dit thema actief agenderen in de komende maanden.
VERBINDING MAKEN
De Rijn heeft ook een verbindende functie. En dat geldt ook voor ons als bestuur: wij zullen verleden, heden en toekomst met elkaar moeten verbinden. Het CDA Woerden wil dat we vooruitkijken, en wel verder dan vier of acht jaar, om aan onze kinderen goede oplossingen na te laten. In het licht van de ontwikkeling van een Omgevingsvisie dient het CDA Woerden daarom een motie in om een omgevingsagenda op te stellen voor Woerden, waarmee we op pad gaan naar de regio.
Er ligt een grote woningbouwopgave in de nabije toekomst. Voor de regio Utrecht gaat het om 100.000 tot 140.000 woningen. Hoe gaan we als gemeente verder naar 2030? Is Woerden dan af, of breiden we verder uit? Dat zijn vragen die we moeten gaan beantwoorden.
De eerste stappen van het College op het gebied van woningbouw zijn ons goed bevallen. Het CDA Woerden is blij met de eerste berichten over nieuwbouw op de plek van het huidige FNV-pand, de ontwikkelingen bij De Pionier in Zegveld, ontwikkelingen in Harmelen en de bewonersavond zoals deze in Kamerik heeft plaatsgevonden. We hopen dat die ontwikkeling zich het komende jaar voortzet, en we zien uit naar het actieplan om projecten sneller van de grond te krijgen.
Samen met Progressief Woerden, de VVD en anderen dienen we een amendement in om de doelstelling voor verkorting van de wachttijd weer op te nemen. Wellicht niet eenvoudig te realiseren, maar een doelstelling blijft het.
Richting 2030 moeten we ook nadenken over onze mobiliteit.
Door de aantrekkende economie en de vergrijzing verwacht men dat het verkeer nog drukker zal worden, ook overdag. Door dit College worden al spijkers met koppen geslagen. De brug over de Rijn lost een knelpunt op waar we al sinds de Romeinen over spreken. Het verleggen van de Steinhagense weg is een eerste stap voor Woerden Oost. Samen met inwoners maken we aan de hand van de verkeersvisie een investeringsprogramma voor de komende jaren.
Met de ontwikkeling van de Poort van Woerden in de hand moeten we ProRail en NS vragen ook te investeren in Station Woerden en de kansen te onderzoeken voor een station Woerden West.
Onze eigen economie moet zich richting 2030 kunnen ontwikkelen en innoveren. Het is dan ook zaak dat we snel het gesprek met de provincie openen over toekomstige schuifruimte voor onze eigen ondernemers. Een afweging moeten we maken aan de hand van objectieve criteria. Daarbij past het niet om op voorhand bepaalde plekken te gaan wegstrepen. Maar natuurlijk moeten we de geschiedenis wel meewegen.
Als we naar de toekomst kijken, naar volgende generaties, hebben we het ook over energietransitie. We moeten ons energieverbruik verminderen, onze energiebronnen veranderen en onze energiekosten eerlijk verdelen. Dat vraagt klimaatsolidariteit: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Minder subsidies voor de voorlopers, meer financiering voor de kleine portemonnee.
In de samenleving moeten we de kennis en kunde praktisch inzetten. Laten we ons vooral richten op vier of vijf zaken die concreet zijn voor inwoners en ondernemers: isoleren, collectief inkopen van zonnepanelen, dat soort maatregelen. Het CDA wil dat de plannenschrijverij op het stadhuis over dit thema tot het minimum wordt beperkt, en dat we in de actiestand komen. Deze maand spreken we hierover verder met elkaar.
Een duurzame leefomgeving is meer dan energie.
Het CDA Woerden wil de investeringen die we komende jaren doen in de openbare ruimte meteen klimaatbestendig doen. Een voorstel om het aantal bomen fors te verminderen zonder een goed beleidsplan vinden wij echt de verkeerde aanvliegroute. We dienen daarom een amendement in, samen met Lijst van der Does, CU/SGP en D66, om eerst een Groenbeleidsplan op te stellen. Voor ons is het exact aantal bomen overigens niet bepalend in de discussie. We tellen immers ook niet het aantal lantaarnpalen, prullenbakken of putdeksels in Woerden. De inrichting van straat en park moet goed zijn voor vogels en bijen, maar ook het water opvangen, de hitte beheersen en aangenaam zijn voor onze inwoners. En dan ook nog betaalbaar.
In het Sociaal Domein vindt de komende jaren een transformatie versie 2.0 plaats. Het CDA Woerden kijkt verwachtingsvol uit naar de stappen die het College gaat zetten en naar het gesprek dat we hierover in het voorjaar van 2019 zullen hebben.
Het totale mens principe komt centraal te staan, om met Louis van Gaal te spreken. Case management noemen we dat. Wij vinden het belangrijk om dat niet af te vinken als een zoveelste project dat we even in moeten voeren. Het vraagt een andere manier van werken, een cultuurverandering. Daarnaast zullen we ook meer in wijken en dorpen aan de slag gaan.
De opgave in de Jeugdzorg is daarbij een stevige. Onze uitdaging is oplossingen en kosten in balans te brengen. Dat onze jongeren niet zonder resultaat van traject naar traject worden gestuurd. Dat het draait om echte hulp, met oog voor de mens.
De opgave voor beschermd wonen komt daarbij ook nog op ons af. Nu al moeten we investeren in de verbindingen met onze maatschappelijke partners om die uitdaging aan te kunnen. Als raad willen we daar graag nauw bij betrokken zijn, en ook inzicht krijgen in de financiële consequenties.
Dit alles vraagt ook om een stap van denken naar doen.
Het CDA Woerden verwacht de komende jaren geen grote beleidsdocumenten, maar concrete stappen en acties. Stapsgewijs moeten we komen tot een aanpak die dichtbij de mensen staat, afgestemd op hun behoeften en mogelijkheden.
Voor het CDA zijn daarbij de verbindingen cruciaal. Met huisartsen, met scholen, met FermWerk en andere partners in het veld, met vrijwilligers, verenigingen en organisaties die zich inzetten in het Welzijnswerk. Samen kunnen we meer!
TOT SLOT
Er is iets in Woerden dat ouder is dan Woerden zelf. Zo begon ik mijn betoog. Twee functies heeft de Rijn steeds gehad: grenzen stellen en verbinding maken.
In de Petruskerk, gesticht op de oever van de Rijn, is een derde functie zichtbaar. Het glas in lood daar vertelt dit verhaal:
Woerden werd belegerd door de Spanjaarden. De honger was groot, de voorraden uitgeput, de moed welhaast verloren. Toen bracht de Rijn redding, er werden vele snoeken aangevoerd door de rivier. Woerden werd gered.
Terecht spreken we van ‘het Wonder van Woerden’. Sinds kort wordt dit ook zichtbaar gemaakt op de rotonde aan de Burgemeester Van Zwietenweg.
Ik wens ons, als de gemeenteraad en het College van Burgemeester en Wethouders van Woerden, veel wijsheid toe om ‘grenzen te stellen’ en ‘verbinding te maken’ in het komende jaar.
Maar bovenal wens en bid ik ons wonderen toe.
Dank u wel.