Dossier Thermphos - Verhoging wegenbelasting niet aan de orde
Maandag 9 januari is de commissie Bestuur weer geïnformeerd over Thermphos. Provinciale Staten worden zeer nauwgezet op de hoogte gehouden van iedere stap in de ontwikkelingen bij Thermphos. Om u op de hoogte te stellen van dit complexe dossier vindt u hier een korte V&A. Deze is deels gevuld met een interview van Omroep Zeeland met CDA-Gedeputeerde Jo-Annes de Bat en de inbreng van CDA-fractielid Hannie Kool die het Thermphos dossier in haar portefeuille heeft.
Wat is het Thermphos dossier eigenlijk?
Thermphos International B.V. (verder Thermphos) was een fosforfabriek in Ritthem. In 2012 is Thermphos failliet gegaan. Het faillissement is volgens Thermphos het gevolg van dumping van fosfor op de Europese markt door Kazachstan. Thermphos was een belangrijke werkgever en de enige Fosfor producent in Europa. De curator heeft zich bij het faillissement samen met de provincie sterk gemaakt voor een doorstart en het behoud van (een deel van de) banen. Naast de poging om banen te behouden heeft de provincie zich vervolgens ingezet om werknemers van Thermphos te helpen bij het vinden van een andere baan.
De Provincie Zeeland heeft in het Thermphos dossier de verantwoordelijkheid voor reguliere taken zoals de milieuvergunningen en veiligheid. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat de provincie samen met haar deelneming Zeeland Seaports (deze bezitten de grond) opdraait voor de saneringskosten. Het Rijk (ministerie van Economische Zaken) heeft zich hier op afstand gezet. Thermphos is een buitengewoon lastig dossier. Het opruimen van de fosfor van het failliete bedrijf is een complex en innovatief proces. Nog niet eerder is op deze manier en op deze schaal fosfor gesaneerd.
Waarom geen hek eromheen en in de toekomst kijken of het voordeliger kan worden gesaneerd met nieuwe inzichten/technieken?
Hannie Kool: Het met fosfor vervuilde complex vormt een dermate groot gevaar voor de omgeving dat wij als CDA altijd hebben gezegd dat dit probleem niet naar de toekomst mag worden doorgeschoven. Wij mogen niet de toekomende generaties belasten met een milieuprobleem dat zijn weerga niet kent in omvang en ernst van het gevaar. Hiermee wordt een groot beroep gedaan op de financiën van de provincie. We hebben ook geen keus, de provincie is zoals eerder aangegeven verantwoordelijk voor de veiligheid. Er moet brandweer en beveiliging aanwezig zijn. Tegelijkertijd moet de fosfor verbrand worden in speciaal hiervoor gebouwde ovens en moet de fosfor in zodanige vloeibare staat worden gebracht dat het naar de ovens toe kan worden gepompt en kan worden verbrand.
In de PZC van 10 januari is een verbinding gelegd met Thermphos en een verhoging van de inkomsten van de provincie door het verhogen van de opcenten op de wegenbelasting.
Wat is er precies gebeurd dat de wegenbelasting als een duveltje uit een doosje tevoorschijn komt in het dossier Thermphos?
Jo-Annes de Bat: Wij versturen ieder jaar na 15 november onze begroting aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. Die controleert dan of alles klopt. De begroting is goedgekeurd, maar de minister adviseert ons wel om te kijken hoe ver de wegenbelasting nog omhoog kan vanwege de financiële risico's die de provincie loopt bij Thermphos eventueel te kunnen opvangen.
Wat heeft de wegenbelasting met Thermphos te maken?
Jo-Annes de Bat: De provincie heeft twee inkomstenbronnen: Geld van de Rijksoverheid en de wegenbelasting. Het kabinet wil ons geen extra geld geven. Maar het kabinet adviseert ons nu wel om te kijken naar de mogelijkheid om de wegenbelasting te verhogen. Dat kwam voor ons ook als een duveltje uit een doosje. Het is ook helemaal niet wat wij willen. Maar het is wel genoemd.
Hannie Kool: De gedachte erachter snappen we wel; er is immers veel geld nodig voor de opruiming van dit fosforprobleem. Met maar twee inkomstenbronnen van de provincie is de combinatie verhoging van de motorrijtuigenbelasting voor extra inkomsten voor het oplossen van het tekort bij Thermpos snel gemaakt. Voila! Maar dit is wat het CDA betreft te simpel en wat ons betreft ook niet aan de orde. Als er aan de gedeputeerde wordt gevraagd of hij uitsluit dat er ooit belastingen verhoogd gaan worden om problemen op te lossen, kan hij uiteraard niet zeggen dat hij dat nooit gaat doen. Dat neemt niet weg dat Thermphos onmogelijk één-op-één gekoppeld kan worden aan de verhoging van de opcenten. De eerste opdracht voor de provincie is om ervoor te zorgen dat de beheerskosten van de beveiliging en de brandweer omlaag kunnen doordat het terrein steeds veiliger wordt door de voortgang in de verbranding van fosfor. Uiteraard met als einddoel dat het gehele terrein fosforveilig is. Parallel daaraan gaan we zien welk bedrag daarmee gemoeid is. Dit gaan we in het geheel van de provinciale financiële huishouding oplossen. Het kan best zijn dat dit een fors beroep doet op onze financiële reserves, maar dit probleem doorschuiven naar onze kinderen wil het CDA absoluut niet.
Thermphos was voor veel mensen een ver-van-hun-bed-show. Maar nu de wegenbelasting in verband wordt gebracht met Thermphos wordt er massaal gereageerd. Hoeveel reacties heeft u gekregen?
Jo-Annes de Bat: Heel veel en heel verschillende. Maar wat vooral overheerst, is de vraag: 'Moeten nu de automobilisten voor Thermphos gaan betalen?' Die vraag is heel begrijpelijk. Ik ben ook niet blij dat het op die manier door het kabinet aan elkaar is gekoppeld. Maar het is wel gedaan en daar moeten wij naar handelen. En we leggen nu uit hoe het zit, maar we maken ook duidelijk dat het iets is wat wij absoluut niet willen. We zullen alles doen om te voorkomen dat het nodig is.
Hoe groot is de kans dat het gebeurt?
Jo-Annes de Bat: Dat is moeilijk te zeggen. We hebben nog een algemene reserve van 25 miljoen euro die kan worden aangesproken als het noodzakelijk is. Er is ook nog ander geld beschikbaar. Geld dat we liever in de Zeeuwse samenleving en de Zeeuwse economie investeren. Maar als het nodig is, moeten we dat aanwenden voor Thermphos. Pas in het uiterste geval doen we een beroep op de wegenbelasting.
Het kost nu 8,4 miljoen euro per jaar om Thermphos veilig te houden. Dus u heeft nog geld genoeg om dat een paar jaar vol te houden?
Jo-Annes de Bat: Dat zou de simpele rekensom kunnen zijn. Maar het dossier Thermphos kan ook andere verrassingen met zich meebrengen. Dus uitsluiten kan ik het niet. Maar iedereen kan er zeker van zijn dat we er alles aan doen om ervoor te zorgen dat het niet nodig is.
Met dank aan Omroep Zeeland voor het interview met Jo-Annes de Bat.