Algemene Beschouwingen: "Goed wonen, werken en leven in Zeeland vraagt om een optimale bereikbaarheid."

Donderdag 11 november - MIDDELBURG - Gedurende de Provinciale Statenvergadering van 11 en 12 november 2021, heeft fractievoorzitter Hannie Kool-Blokland gesproken over de Begroting en Najaarsnota.

1592

In 1592 vertrekken Zeeuwen te paard richting Den Haag met een droom. Ze willen Noord-Beveland terugveroveren. Het is in 1530 overstroomd en na een storm twee jaar later volledig opgeslokt door de zee. (….). Maria van Nassau, (een Oranje), en Johan van Oldenbarnevelt horen samen met een handvol andere investeerders de plannen aan, keuren ze na lang aarzelen goed en stellen drieduizend mannen en achthonderd paarden ter beschikking. In de zomer van 1598 bouwen zij zo’n twintig kilometer dijk. Sindsdien is er eeuwenlang nauwelijks iets veranderd.  Ik citeer Coen van der Ven in de Groene Amsterdammer van 13 oktober j.l.  

Van der Ven onderzoekt het patroon dat de Nederlandse overheid stilletjes de dorpen uit sluipt. Zo was het in 1530 en zo ervaren veel mensen het nu weer. Waar voorzieningen verdwijnen, groeit onbehagen. De kloof tussen stad en platteland wordt groter. Je moet een overheid moet kunnen zien om haar te kunnen vertrouwen.   

Ook onze eigen CdK Han Polman wordt in dit artikel geciteerd: Als gezag op grote afstand komt te staan vanwege efficiency-redenen, dan verlies je uiteindelijk ook gezag. Dit roept de vraag op: hoe blijven we het vertrouwen in de overheid houden, wat kan de provincie Zeeland daarin betekenen voor zijn inwoners en hoe kunnen wij als politieke vertegenwoordigers het vertrouwen houden of herstellen bij de inwoners? Hoe kunnen we laten zien dat je ertoe doet in Zeeland en dat er naar je geluisterd wordt! Dat burgers mee denken, mee doen en mee evalueren! Vertrouwen is meer dan ooit nodig. 

Bestuur  

Een sterk provinciaal bestuur is een wezenlijke voorwaarde voor een goede samenwerking. Naar medeoverheden toe, en ook naar de burger toe. In deze tijd van bestuurlijke onrust - zie de misstanden bij de belastingdienst – is dit een essentieel aandachtsgebied.  

Zie ook de documentaire Tegenwind van zondag 31 oktober– Het Verdriet van de Veenkoloniën over de aanleg van een windpark in Groningen. Die laat zien waar wanhopige burgers toe worden gedreven als ze niet gehoord worden. In een goed netwerkoverleg wordt de stem van de inwoner gehoord en recht gedaan.  

Graag denkt het CDA mee om ons als Provinciale Statenleden een hernieuwde en vernieuwende blik op onze volksvertegenwoordigende rol te geven en op de participatie mogelijkheden. Een sterk en gedragen provinciaal bestuur, met participatie van burgers, met het Right tot challenge, dichtbij de mensen. Dan trekt de overheid niet weg – net als na 1530/1532 – maar zetten we samen de schouders onder de opgaven. Overheid en inwoners, gezamenlijk in een netwerk.  

• Inspraak in commissies willen we stimuleren.  

• De Beeldvormende Bijeenkomsten moeten we als Provinciale Staten weer opnieuw oppakken. 

• We dienen daarom de motie “van inspraak naar participatie ” in waarin wij GS verzoeken om vorm te geven aan de Wet Versterking participatie: betrek burgers meer bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid. 

• Het CDA vraagt tevens naar de uitvoering van onze breed aangenomen motie bij de voorjaarsnota om een normenstelsel te ontwikkelen dat door de provincie kan worden gehanteerd bij het nakomen van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Hoe staat het met de uitvoering? 

Omgevingsvisie/zoet water/3M  

Een van de majeure operaties in dit huis is het opstellen van de Omgevingsvisie geweest. Daarin komen bij uitstek alle lijnen samen. Sommige onderdelen zijn door de inspraak van belangenorganisaties bijgesteld. Dat vinden wij een goede zaak. Juist in dit dossier hebben we intensief het netwerkproces bewandeld, al zouden burgers nog meer bij voorbereiding en evaluatie kunnen worden betrokken. Er resten nog enkele aandachtspunten, die het CDA bij de behandeling van dit agendapunt zal oppakken.  

Uiteraard verdient PFAS en 3M ook onze grote aandacht: Het Rijk had al veel eerder in samenwerking met de provincie en het RIVM het initiatief moeten nemen in het onderzoek naar de Pfasvervuiling. Het kan toch niet zo zijn dat in Nederland de rijksoverheid de andere kant opkijkt als het gaat om hun eigen bevoegdheid in dit rijkswater. Naar ons gevoel is dat al te lang gebeurd. Volksgezondheid en voedselzekerheid zijn een kernzaak voor het rijk.  

• Het CDA bepleit meer regie op dit dossier. Niet zozeer van de gedeputeerde, die heeft heel goed werk gedaan. We moeten niet de aap van het Rijk op onze schouder krijgen. Wel willen we dat de gedeputeerde aan het rijk de dringende wens van ons overbrengt dat er een regisseur wordt aangesteld die de verschillende onderzoeken en behoeften aan onderzoek kan coördineren.  

Wonen  

Over het woondossier hebben we het bij de voorjaarsnota en de vorige begroting ook gehad. De urgentie is er sindsdien niet minder om geworden, en dat is een understatement. Wekelijks zijn er verhalen in de media over jongeren die geen woning kunnen vinden, makelaars die vertellen hoe krap het aanbod is, naar Zeeland gekomen werknemers die geen vaste woonplek kunnen vinden, grote werkgevers die aangeven dat hun personeel, vaak expats, geen huurwoning kunnen vinden.  

Als we er even op inzoomen, dan blijkt dat de provincie een prima woonagenda heeft gemaakt en de prognoses bijstelt. En toch horen we… die provincie. Gemeenten praten met ontwikkelaars, voeren procedures, leveren woningen op. En toch horen we… die gemeenten. Bouwers hebben het ontzettend druk. Er worden meer eenheden opgeleverd dan ooit. En toch horen we…. Die bouwers. En zo kan ik doorgaan. Ik geloof echt dat iedereen z’n best doet en toch lijkt het vast te zitten.  

Daarom stellen wij voor om per direct met versnellingstafels te starten. Een gesprek aan tafel, per gemeente. Waar de provincie vertelt wat haar rol is, hoe ze tot cijfers komen en hoe flexibel dat is. Waar gemeenten met de wethouders als politieke verantwoordelijken aan tafel concreet presenteren welke plannen hard of zacht zijn. Wat op stapel staat en wat komende jaren wordt opgeleverd. Waar ontwikkelaars en bouwers kunnen schetsen welke mogelijkheden men ziet. Gewoon, open, concreet. Ieder gesprek moet natuurlijk leiden tot afspraken en acties en kan uiteraard herhaald worden.  

• Onze vraag aan het college: wilt u dit faciliteren?  

Landbouw  

Al eerder gaven we in een motie aan dat, dat verduurzaming, effectieve innovatie en extensivering rond N2000 de voorkeur verdient boven opkoop- of beëindigingsregelingen. Modernisering van de veehouderij is een toekomstbestendig model, dat veel meer benut moet worden. Innovaties worden onder druk geboren. Wat het CDA betreft: geen gedwongen uitkoop van agrarische bedrijven in Zeeland, wel innovaties!  

• Wat kan Zeeland bijdragen om als proefgebied voor innovaties te gaan optreden?  

De transitie richting een volhoudbare, natuur-verdraagzame en kringlooplandbouw is al jaren bezig en moet ondersteund worden door het stimuleren van innovatie en kennisontwikkeling.  

• Hoe denkt de gedeputeerde dit vorm te geven?  

Voedselzekerheid begint steeds meer een aandachtspunt te worden, zeker als we ook de logistieke ketens willen verkorten. We moeten daarom zuinig zijn op onze landbouwgrond. Evenwicht is belangrijk in de plannen voor natuur, woningbouw en landbouw, en dat geldt ook voor de Brusselse plannen zoals de Green Deal en het nieuwe GLB, waar teeltvrije zones kunnen leiden tot een verlies van 5 tot 6% aan productieve landbouwgrond. Zo ook in het 7e actieprogramma betreffende de Nitraatrichtlijn (7e APN) leidt dit tot verlies van vruchtbare landbouwgrond.

• Hiertoe dienen we de motie Voedselzekerheid in  

Het CDA geeft GS een compliment dat ze deze week het besluit hebben genomen aan te sluiten bij de Nationale Bijenstrategie. Eerder riepen we in een motie daartoe op. Goed dat het nu gebeurt.  

• Het CDA dient een motie in om biodiversiteit als wapen te benutten voor natuurlijke plaagbestrijding, en het bevorderen van een goede bestuiving.  

Binnen dit kader vragen we ook aandacht voor de Jonge Landbouwers-regeling. Een regeling die bedoeld is om de aanschaf van moderne voorzieningen, installaties en machines te stimuleren. Dit moet bijdragen aan verbetering van het milieu, klimaatbestendigheid, dierenwelzijn, volks- en diergezondheid, landschap/ruimtelijke kwaliteit of biodiversiteit.  

• Wil GS dit blijvend onder de aandacht brengen van jonge landbouwers?  

Een gezonde balans tussen economie & ecologie vindt het CDA belangrijk. Die moeten zelfs zij-aan-zij versterkt worden. Echter, soms is de economische schade van beleid groter dan de (veronderstelde) ecologische winst. Een actueel voorbeeld benoemde Caroline Verwijs – ambassadeur van de mossel – recent in een interview met de PZC. Er is geïnvesteerd in de oesterkweek op tafels, onder meer op de Yerseke Bank. Ondanks verleende vergunningen moeten alle kwekers daar nu weg omdat het de status heeft van ‘beperkt toegankelijk gebied’.  

• Waarom wil het ministerie van LNV die beperking niet opheffen, vragen we aan de gedeputeerde? Op die plek worden immers al sinds 1880 oesters gekweekt.    

Bereikbaar  

Goed wonen en werken en leven in Zeeland vraagt ook om een optimale bereikbaarheid. Het hoeft niet altijd meer infrastructuur of voorzieningen te zijn, maar het vraagt wel om slimmere mobiliteit. In het wegennet doen we investeringen die het wegennet in Zeeland vlotter en veiliger maken. Met genoegen hebben we dan ook de plannen in de begroting en de Najaarsnota gelezen zoals de rondweg Oud Vossemeer. Los van dat asfalt, willen we vooral dat er nieuwe technieken worden gebruikt om het verkeer veiliger te maken. Uiteraard horen daar ook acties bij voor bewustwording voor gevaren op de weg.  

Een zorgpunt voor het CDA is dat veel viaducten en bruggen de komende 20 tot 40 jaar aan het einde van hun levensduur zijn, zoals de Vlaketunnel en de Kreekrakbruggen. Rijkswaterstaat moet fors aan de bak in Zeeland. We mogen hier niet de sluitpost van Nederland zijn. We mogen toch verwachten dat het bij Den Haag bekend is dat Zeeland meer dan gemiddeld verbindingen over het water nodig heeft.  

Economie  

Voor de Zeeuwse economie moeten we de weg vinden/houden in een concurrerende positie, met groene energie, klaar voor de duurzame toekomst. De RES is daarin leidend. Goed dat de uitvoering van onze motie Trade & Innovate nu mogelijk maakt dat Impuls de dienstverlening aan Zeeuwse bedrijven die willen gaan exporteren ook de komende jaren kan voortzetten. Impuls Zeeland heeft daar recent mooie filmpjes over gepubliceerd (denk aan Chevaldo, Medisol, KV-Techniek, Colsen en de van Dijke groep) 

• Zijn er al Zeeuwse handelsmissies in de planning?  

De energietransitie is vervat in het plan 2030-2050 van Smart Delta Resources. De overheid is daarin onmisbaar, naast de initiatieven van de bedrijven, zeker wat betreft de infrastructuur voor waterstof, CO2 en elektriciteit (380kV-verbinding in Zeeuws-Vlaanderen). Juist ook om hiermee het speelveld voor ons industriecluster gelijk te maken t.o.v. concurrerende industrieclusters. De komende jaren zijn hier al concrete stappen voor nodig en dus de actieve participatie van GS. De Zeeuwse industrie moet het level playing field krijgen in Europa, met 2050 als maatschappelijk einddoel in de energietransitie. In die nieuwe energiemix past ook kernenergie; zie het opinieartikel in de PZC van ons statenlid Jeffrey Oudeman.   

Voor onze plannen dienen we een beroep te doen de financiële mogelijkheden die Brussel biedt: ook voor het Europese Corona Herstelfonds en de zes miljard die in Brussel voor Nederland op de plank ligt. Voor de provincies is dit van groot belang, een demissionair kabinet moet niet te lang talmen. 

Ook in deze Najaarsnota investeert de provincie fors in de kennis- en innovatienetwerken (800.000 euro per jaar uit de investeringsagenda). We willen daar graag het belang aangeven. Een succesvol voorbeeld is bijvoorbeeld Zeeland Connect.  

Op 23 juli dit jaar heeft het CDA een notitie Familiebedrijven, de kracht van de samenleving, aan twee betrokken gedeputeerden aangeboden. Dat is input voor het Economisch Uitvoeringsprogramma. Wij bevelen die notitie van harte bij de gedeputeerde aan. Graag horen wij wat hiermee gedaan is.  

Sterk Zeeland  

De uitwerking Wind in de Zeilen is voor het CDA een essentieel punt. De kansen die hierin zijn opgenomen voor Zeeland, moeten verwezenlijkt worden. De reguliere terugkoppeling is noodzakelijk om tijdig aan te geven waar bijsturing nodig zou zijn. Een belangrijke stap lijkt nu gezet te worden met ontvlechting van Evides uit PZEM, de oprichting van GBE Aqua en de garantstelling, met dank aan het Rijk. Een forse dividendstroom zoals aangegeven moet het risico voor de provincie beheersbaar houden. Maar er moet nog veel gebeuren voor het Kenniscentrum, de EBI, de extra beveiligde rechtbank en het ondermijningscentrum. Het proces is goed, de voortgang moet gemonitord worden, en voor het CDA is het Kenniscentrum een zeer belangrijk onderdeel.  

 Het CDA sluit af met een krachtige oproep te doen om in de periode na Corona de Zeeuwse cultuur en sport weer sterk te maken, en de digitale agenda met voortvarendheid op te pakken. Zeeland mag de koploper worden op de onderwerpen van de themamusea, die daarvoor goed uitgerust worden en een belangrijke vraag in de samenleving vervullen. Dat geldt ook voor de breedtesport. Daarmee laat Zeeland zien dat het een super provincie is om te wonen en te leven. We gaan genieten van de Netflix film ‘The Forgotten Battle’ (de slag om de Schelde), wereldwijd de meest gestreamde film half oktober. Zeeland promotie pur sang.  

•  Hoe benutten we de aandacht voor deze film in publiciteitskansen voor toerisme in Zeeland ?  

Tot slot, wensen wij GS alle energie en kracht toe om dit mooie programma in de begroting en de Najaarsnota uit te voeren. En wij als volksvertegenwoordigers dragen daar graag ons deel aan bij, voor visievorming, verbinding en samenhang in onze prachtige provincie.