Algemene Beschouwingen Voorjaarsnota 2020: "Het verleggen van het pad."

Donderdag 28 mei / Vrijdag 29 mei - THUISWERKPLEK - De algemene beschouwingen vonden dit jaar thuis plaats, opgeknipt in twee delen. Fractievoorzitter Hannie Kool-Blokland leverde een bijdrage namens de Zeeuwse CDA-Statenfractie.

Het verleggen van het pad

Provinciale Staten hebben vorig jaar de opdracht gegeven aan de Nederlandse school voor Openbaar Bestuur om een stuk te schrijven over Politiek en netwerksturing in de provincie Zeeland. Daar is een mooie handreiking uitgekomen, getiteld:  Expliciete Politiek.  De kern is dat de overheid verschillende rollen heeft en dat daarmee verschillende manieren van werken kunnen worden gekozen, onder andere het samenwerken in netwerksturing.  Dat moet passen bij de doelen die we willen bereiken. We werken dan in het speelveld tussen samenleving en overheid, en in de instrumenten variërend  tussen randvoorwaarden stellen en resultaten benoemen.  

Ons pad vanuit de oude manier van werken moet dus verlegd worden door iedere keer te bezien wat het beste past bij de opgave die we hebben en welke samenwerking daarbij nodig is.

Ook bij de Marinierskazerne zien we dat ons pad anders wordt en de manieren om ons doel te bereiken een andere inzet van ons vraagt. Het traject Wientjes is nu onze kans op compensatie, als we het eerste doel niet kunnen krijgen.

Nog vorig jaar hebben we het mooie coalitieakkoord Samen Verschil maken vastgesteld,  met de expliciete wens om in netwerksturing de strategische opgaven aan te gaan: energietransitie, klimaatadaptatie, slimme mobiliteit, Omgevingswet, en Zichtbaar Zeeland. Dit kan alleen samen.  

En dan komt de coronacrisis en de hele wereld ziet er anders uit.  

Een wereldwijde recessie. We spreken over de “Great Lockdown”, de grootste crisis sinds “the Great Depression” in de jaren 30 van de vorige eeuw. In Nederland blijven veel banen behouden dankzij de NOW-regeling maar desondanks was er ook in Nederland in april een recorddaling van het aantal mensen met betaald werk (-160.000) en een recordstijging van het aantal nieuwe WW-uitkeringen (77.000). We hebben nu de grootste daling ooit van het consumenten- en producentenvertrouwen.

Ook de Zeeuwse economie krijgt harde klappen: de horeca, evenementenbranche en culturele sector lijden eronder, de boeren hebben nog miljoenen kilo’s fritesaardappelen liggen en het gemis aan toeristen laat zich in de detailhandel pijnlijk voelen. Goed dat het College al deze Zeeuwse sectoren opzoekt, lobbyt bij het Rijk voor steun aan onze ondernemers en alle provinciale (financiële) mogelijkheden benut om hen te helpen. Zeeuwse Ondernemers zitten zelf ook niet stil en laten een indrukwekkende creativiteit, flexibiliteit en inventiviteit zien. De coronabeperkingen leiden ertoe dat bedrijven kijken naar het  aanpassen van hun verdienmodel en het inspelen op nieuwe kansen.

Daarom is het gratis SOS-programma (Snel Ondernemers Support) van Dockwize  ook zo belangrijk. Niet alleen helpt een team van experts ondernemers om de crisis te overleven, maar er ook sterker uit te komen.

Wij vragen het College hoe de eerste ervaringen zijn met dit SOS-programma en of Dockwize voldoende mensen & middelen heeft om elke Zeeuwse ondernemer die zich voor het SOS-programma meldt te helpen?

Tevens vraagt het CDA bij het College aandacht voor bedrijven en sectoren die tussen wal en schip dreigen te belanden. Wij vernamen dat door uw toedoen de problemen van het Lunchcafé Stadhuis in Goes lijken opgelost. Dat bestaat al 47 jaar en is per 1 maart van eigenaar veranderd, waardoor ze buiten de NOW-regeling vielen.

Welke acties onderneemt het College om te voorkomen dat Zeeuwse bedrijven tussen wal en schip dreigen te belanden?

Voorzitter, het is nu topprioriteit om Zeeland en de Zeeuwen zo snel mogelijk uit deze crisis te helpen. Als consumenten kunnen we onze Zeeuwse bedrijven helpen door extra bij hen te kopen. Dus Wees loyaal en koop lokaal. Als provinciale overheid kunnen we onze Zeeuwse bedrijven helpen door te blijven investeren, bijvoorbeeld in digitalisering, innovatie en infrastructuur. Door de coronacrisis zijn we nog massaler digitaal aan het werken, studeren en ondernemen. Dat onderstreept eens te meer de noodzaak om te komen tot een Zeeuwse visie en met een  actieprogramma op digitalisering 2.0   -  zie ook onze eerdere motie hierover bij de najaarsnota.  

In de Voorjaarsnota wordt hiervoor geld vrijgemaakt en onze vraag aan het College is of in deze coronatijd er op korte termijn al eerste concrete acties kunnen worden ontplooid.

In de Voorjaarsnota staan goede dingen over infrastructuur en de investeringen:

• De problemen bij Boerenhol van teveel verkeer nadat de Langeweg is afgesloten worden aangepakt.  
• Positief is de aanpak van de traverse bij Kapellebrug, door toenemend vrachtverkeer vanuit Antwerpen. 
• Ook de afrit van de A58 bij rotonde Nishoek is hard nodig. 
• En tenslotte de eerste verbetering om de Deltaweg veiliger te maken

·         De Zanddijk lijkt met de  haalbare en gedragen variant roze-zwart  door Reimerswaal nu realistisch tot een spoedige uitvoering te kunnen komen. We maken ons wel zorgen over  de snelheid van grondverwerving voor infrastructurele projecten. Wat is daarvan de oorzaak?  Kan het kavelruilbureau daarin een rol spelen?

Kan het kavelruilbureau in het grondbeleid  sowieso in het tijdperk na de coronabeperkingen een rol spelen in de verkleining (concentratie)van de kernwinkelgebieden in Zeeuwse steden - broodnodig voor het aantrekkelijk en gezond maken.  

In de Voorjaarsnota staat dat als de POP3-gelden wegvallen, dat dit soort ontwikkelingen stilvallen.  Zou GS vooruitlopend op nieuwe subsidie- regelingen hierin zelf een rol kunnen spelen?

Voor slimme mobiliteit zien wij graag met spoed een eerste stap in een uitvoering tegemoet.

Wordt dat een app waarin alle vervoersvraagstukken van de reizigers samenkomen? Worden er mobiliteitshubs gevormd?  Krijgt de reiziger overzicht van het beste aanbod, zoals een deelauto, een elektrische leenfiets,  enz., afhankelijk wat nodig is?  Het CDA vraagt het College om in een werkgroep deze punten nader uit te werken en aan ons voor te leggen. Tot nu toe is als eerste en enige concrete stap de inzet van 11 elektrische bussen genoemd. Dat is een bijdrage aan ‘schoner’, maar nog niet aan ‘verbeterde mobiliteit’. Het CDA ziet graag juist ook op het terrein van verbeteringen voor de reiziger op korte termijn concrete resultaten.

Het is goed dat  GS de cultuur in deze coronatijd ondersteunt en overeind houdt. Cultuur is de kleur van ons bestaan.  Het bepaalt voor een groot deel de waarde van ons vestigingsklimaat en zorgt voor uniciteit.  Erfgoed is een belangrijk ingrediënt van onze Zeeuwse marketing. In Zeeland Partners wordt de werkgelegenheid samengebracht met de sterke kanten van Zeeland,  zoals wonen, werken, cultuur en natuur.

Wij zijn positief over de Erfgoeddeal,  waardoor Zeeland met zijn unieke monumentale gebouwen en ook bijzondere historische kerken (die erg groot zijn!!) energiezuinig de toekomst in kan gaan. Het CDA waardeert het als positief dat er voorgesteld wordt om € 440.000,- extra budget vrij te maken om te voldoen aan de cofinancieringsverplichting op rijksbijdragen en rekent erop dat deze inzet niet alleen zal helpen om cultureel erfgoed in stand te houden, maar ook om aan de strategische opgaven duurzaamheid en zichtbaar Zeeland te werken.

Het is goed en mooi wonen in Zeeland, een unique selling point dat Zeeland sterk moet benutten.

Hoe kan de provincie inspelen op de landelijke woningbehoefte? Worden er overigens wel voldoende woningen gebouwd worden? Hoe ver staat GS met de woonagenda die met de Zeeuwse gemeenten wordt opgesteld?

Dit alles is zeker interessant omdat Wientjes in zijn advies de snelle verbindingen met de Randstad mee gaat nemen.  In Zeeland wonen en elders werken biedt nieuwe kansen.

Is GS bereid om extra ruimte te maken in de woonagenda voor deze nieuwe vorm van wooneconomie?

In de Voorjaarsnota wordt ook aan de ruimtelijke kwaliteit gewerkt door investeringen voor de biodiversiteit op bedrijfsterreinen en op wegbermen. Dat is een goed punt,  waarvoor het CDA samen met andere partijen al eerder in moties aandacht heeft gevraagd.  

Het CDA vraagt aandacht voor een versterking van de maatregelen in het kader van ondermijning. Bij  het werkbezoek van de Staten, de rapportages van het RIEC  en de permanente aandacht die we vanuit veiligheid hebben voor de haven, hebben we steeds meer inzicht gekregen in de risico’s. De ondermijningsactiviteiten vanuit Brabant verschuiven en de toenemende aantallen vrijkomende agrarische gebouwen in Zeeland zijn potentieel een risico voor ondermijnende activiteiten..

In een motie vraagt het CDA hiervoor structureel meer geld uit te trekken dan nu in de voorjaarsnota staat.

Landbouw en economie zijn in Zeeland twee sterke partners.  Ze vormen  samen met de recreatie  het verdienmodel voor Zeeland.

Zo leveren boeren met het beheer van natuur en landschap  een belangrijke bijdrage aan het behouden en versterken van een groen Zeeuws platteland.

Laat de landbouw  bij de invulling van de resterende opgave van 800 ha nieuwe natuur binnen Natuur Netwerk Zeeland een rol spelen. 
Wij willen dat de stakeholders zoals ZLTO, Poldernatuur Zeeland, het kavelruilbureau en de drie terreinbeherende organisaties de resterende 800 ha binnen 5 jaar invullen.  Zo kunnen we het hele plan afronden in 2025. Eigendom en beheer kunnen in verschillende handen liggen. Dat biedt kansen.

Zeeland was de eerste provincie die de natura 2000 had afgerond,  wij vragen het College nu ook om Zeeland als eerste het Natuurnetwerk te laten afronden.

We hebben volhoudbare landbouw nodig, met voldoende verdiencapaciteit en mooie natuur.  Daarbij hebben we uiteraard voldoende zoet water nodig.

Het Deltaplan Zoet water is hard nodig!

Graag willen we op korte termijn enkele eerste quick wins zien, zoals de gedeputeerde ook al heeft toegezegd in de commissie.   We weten dat het Deltaplan een breed en langjarig groot project is, maar we hebben niet de luxe om lang te wachten.  De problemen van de droogte zijn te groot en te veelomvattend voor de agrarische sector.

Ook de stikstofproblematiek drukt zwaar op de landbouw. Zeeland is goed bezig door de dialoog met de stakeholders in gebiedstafels te houden.  

Maar we willen graag aansluiten bij de motie die de provincie Drenthe ook heeft ingediend en die breed is aangenomen,  waarbij wij de minister oproepen om aanpassingen te maken die de landbouw meer zekerheid geeft. Wij vragen de gedeputeerde om - mede vanuit de goede Zeeuwse ervaringen - dit bij de minister te bepleiten.  Wij dienen daartoe een motie in.

Innovatie en kennisontwikkeling zijn belangrijk voor een volhoudbare landbouw en kan een belangrijke bijdrage leveren aan  het verminderen van de stikstofuitstoot. Door  innovatie voorkomen we het verdwijnen van veehouderijbedrijven, voorkomen we leegstand van agrarische panden, verpaupering en ook een vermindering van de leefbaarheid op het platteland.

Het CDA vraagt daarom van GS of ze bereid is om permanent aandacht te schenken aan kennisontwikkeling en het stimuleren van innovaties binnen de agrarische sector.

Eerder heeft het CDA een motie ingediend voor de vervanging van asbest op agrarische bedrijfspanden en dit te vervangen door daken met zonnepanelen.  

Graag willen we met een geactualiseerde motie aandacht vragen voor dit nog steeds aanwezige probleem.  

Maar ook de beschikbaarheid van voldoende arbeidskrachten en het goed en menswaardig huisvesten van de tijdelijke arbeidskrachten is een punt van aandacht. Er is veel gepraat,  maar weinig gebeurd.

Graag dienen we dan ook de motie  Pilotproject huisvesting arbeidsmigranten in.

Denk bij de energietransitie niet alleen aan zonnepanelen,  maar denk ook aan bijvoorbeeld de opslag van CO2. Dit biedt Zeeland unieke kansen, Zeeland als  innovatiecentrum voor de energietransitie - landelijk, met een voortrekkersrol op wind en zon.  

De omgevingsvisie is een jaar uitgesteld omdat de participatiemogelijkheden in coronatijd anders zijn en soms beperkter zijn. In Zeeland waren we met gebiedsvisies gelukkig al goed op dreef.  Het CDA wil wel een waarschuwing meegeven, dat gebiedsvisies niet alles op slot zetten.  Ontwikkeling moet altijd kunnen, uiteraard binnen bepaalde randvoorwaarden.

En tot slot wil het CDA het college complimenteren met de mooie jaarrekening. Los van de coronacrisis waar de hele wereld onder lijdt, is Zeeland in control. 

Samen maken we het verschil en verleggen we ons pad.  Alleen door samen de sterkte van Zeeland uit te bouwen,  blijven we een interessante plek om te wonen en te werken.

Wij wensen het College veel sterkte toe bij de uitvoering van alle plannen.