Bijdrage Hannie Kool: "Samen voorwaarts!"

Vrijdag 26 oktober - MIDDELBURG - De notities netwerksturing  bieden ons Statenleden een heel nieuwe route met nieuwe perspectieven. We hebben die weg al in de Voorjaarsnota ingeslagen, en nu krijgen we de roadmap, de wegwijzers, de bankjes om te rusten en te praten onderweg en de knooppunten met frietkraam  in het nieuwe wegennet. De start en de afsluiting.

We gaan daarmee echt nieuwe wegen ontdekken, vol onbekende ontmoetingen, onbekende relaties en een brede uitkomst. Gaan we daarmee helemaal af van onze kerntaken: kaderstelling, volksvertegenwoordiging en control?

Nee, in het geheel niet. We versterken die, maar wel heel anders. En we delen de verantwoordelijkheid met meer partijen, zodat het eindresultaat een breed draagvlak krijgt.

Het netwerkproces

Waar de Staten in de Parelduiker nog een strak systeem hadden geformuleerd van kaderstellen en besluitvorming, knalhard afgebakende stappen en verantwoordelijkheden,  daar gaan wij – PS en GS - nu samen op de weg met een rugzakje met kaders. Dat wil zeggen: de Staten geven de kaders mee in de rugzak van de gedeputeerde.

Veel partijen kunnen bijdragen in het netwerkproces en ieder heeft zijn eigen uitgangspunten meegekregen. Die uitgangspunten kunnen onderweg bijgevuld worden,  of er kan iets uit weggelegd worden  -  We kunnen wisselen van wandelschoenen naar hoge hakken, we kunnen een jas uittrekken. De Staten willen daarom nauw betrokken zijn bij de weg, de kaders en de tussentijdse wisselingen. We moeten goed weten wat, wanneer en met welke ruimte wij het proces in gaan.

Kunnen wij onze volksvertegenwoordigende en kaderstellende rol voldoende terugvinden in deze nieuwe rolverdeling? En kunnen wij achteraf voldoende controleren of wat we – gezamenlijk – wilden bereiken, ook echt bereikt is?

Nieuwe schoenen en de weg van besturen

Die nieuwe houding daagt ons uit! Die vraagt echt een ander denkkader van de Staten: open, delen, goed luisteren en goed nadenken wanneer we wat willen inbrengen. “Delen is het nieuwe hebben”, dat geldt ook voor ons in het netwerk: “Delen is de nieuwe weg van besturen”.

Wij zullen er stapsgewijs in moeten groeien, je gooit je oude schoenen niet weg voordat je nieuwe hebt, zeker geen wandelschoenen. Maar het moet wel goed duidelijk zijn welke partij bevoegd is voor welke terreinen van beleidsgebieden. Die duidelijk aan de voorkant is voor ons essentieel. 

Maar zeker, deze nieuwe notitie is wel wat de Staten willen om een routekaart te hebben op onze nieuwe weg,  ook al hadden we die misschien nog duidelijker willen hebben. Wij zien echter ook dat we gewoon eerst maar eens op weg moeten gaan en dan gaandeweg moeten ontdekken waar wij specifieker in moeten zijn.

“Delen is de nieuwe weg van besturen,”

Ja, we willen absoluut de nieuwe weg begaan om met netwerken uit de samenleving vorm te geven aan grote opgaven. Sterker nog, we denken dat je niet meer zonder kan in onze huidige tijd. Het is ook een noodzakelijke, stevige opgave in de omgevingsvisie en het is ook goed omdat er enorm veel deskundigheid in de samenleving is bij alle instellingen, belangenbehartigers, organisaties, bedrijven, de drie O’s.

En toch is het een lastige klus om te bedenken hoe het zou kunnen. Dat lees je ook een beetje in dit stuk.  Het is met veel betrokkenheid en goede wil opgezet. Dat lees je er echt wel  in. Maar je ziet ook dat het een zoektocht is. We hebben nog geen precedent, en het zijn vier heel verschillende soorten opgaven: twee zijn uitvoerend en twee zijn beleidsmakend. Dat is nogal een verschil en het is lastig om die beide soorten onderwerpen in één Statenvoorstel vast te stellen.

De rol van Provinciale Staten

Je ziet het meteen in het benoemen van de rol van de provincie: eigenlijk zijn er heel veel rollen op verschillende momenten mogelijk en het wisselt steeds.  Welke duidelijkheid hebben we op welk moment? Misschien moeten we die in de toekomst ook anders gaan inrichten? Aparte routes voor beleidsvormende netwerken en apart voor uitvoerende netwerksamenwerkingen.

Maar vooral de rol van PS. De kaderstellende rol vraagt veel aandacht in dit nieuwe proces en is het minst makkelijk met een schaartje te knippen. Bij een nieuw proces kun je inderdaad aan de voorkant kaders vanuit PS meegeven. Maar dan staat er bij de netwerksturing van de omgevingsvisie een lastig zinnetje  dat de Staten wel moeten beseffen  dat ze veel speelruimte aan de voorkant moeten meegeven en dat de uitkomsten van het gezamenlijke proces niet zomaar aan de kant kunnen worden geschoven. Dit brengt ons tot de volgende opmerkingen: 

• Bouw bij grote netwerksturingen regelmatig tussentijdse momenten in voor bespreking van de tussenstand. Provinciale Staten moeten weten wanneer wat nog in het rugzakje zit en of er iets bij of af genomen moet worden.
• Besef dat infomeren niet hetzelfde is als consulteren. Het traject tot en met de kaders voor de agenda staat goed weergegeven,  maar in het traject naar de vaststelling van de omgevingsvisie zouden nog zeker enkele belangrijke keuzes kunnen worden voorgelegd aan PS. Dat staat er nu ook in bij de omgevingsvisie als aandachtspunt. Wij zien graag die consulteren rol en niet alleen de informerende rol. Bouw ‘clickmomenten’ in.
• Betrek de burger op de goede manier, op een tijd dat men ook daadwerkelijk kan
• Betrek veel partijen, maar indien men kan clusteren in soorten organisatie zou dat aanbeveling verdienen.
• Zorg dat alle partijen aan de voorkant goed in beeld hebben welke rol men heeft en vooral ook welke rol niet.

Wat betreft de netwerksturing kwaliteitskust: 

Het doel hier moet toch zijn dat de provincie zich blijvend inzet om de kust in Zeeland mooi te houden. Een kust met recreatieve en toeristische aantrekkingskracht,  maar vooral ook  een kust waar het bovenal goed wonen is. Dit alles  om de leefbaarheid in Zeeland te vergroten en te behouden. De natuurwaarden mogen voor ons ook in het hoofddoel terugkomen. De kwaliteit van de natuur aan de kust is een doel op zich.  Het staat nu wel erg in het teken van toerisme en recreatie.

Wat betreft Zichtbaar Zeeland:

Over het doel zijn wij het eens: een sterk profiel en een sterk imago voor Zeeland. De boodschap is helder: het is goed om in Zeeland te wonen, het is goed om er te werken.

We focussen nu heel erg op een marketingorganisatie als eindproduct van deze netwerksturing, maar naar ons idee is dat slechts een hulpmiddel, waar er waarschijnlijk nog veel meer hulpmiddelen zijn.  Wij zien graag uit de netwerksturing  nog meer groei van de inhoud van deze maatschappelijke opgave komen. Overigens: het CDA is absoluut positief over de vorm van een PPS-samenwerking (publiek privaat). Die marketingorganisatie krijgt de leuke, creatieve  opgave om de mensen te gaan verleiden:  Verleiden en begeleiden naar Zeeland!

Daarmee wordt de opdracht voor de marketingorganisatie om slimme verleidingsstrategieën te verzinnen! Om maar even in de terminologie te blijven: Wij omarmen dit voorstel van harte.

Al met al: we gaan samen voorwaarts, als oefentraject, als lerende organisatie. En we gaan tussentijds evalueren want al doende leren we.