CDA Zeeland: "GS bestuurt het schip van de provincie vakkundig."

Donderdag 10 juni / vrijdag 11 juni - THUISWERKPLEK - De Statenvergadering van 10 en 11 juni vond volledig digitaal plaats. Er is aandacht besteed aan de voorjaarsnota, de onderzoeksfunctie en de marketingstrategie. Fractievoorzitter Hannie Kool-Blokland leverde de bijdrage namens het CDA met betrekking tot de voorjaarsnota.

Deze bijdrage van het CDA beginnen we met een uitspraak van een Engelse politicus. U weet dat onze fractie (Jeffrey Oudeman) meestal uitspraken vanuit de VS aanhaalt. Ditmaal niet en wordt het Tony Benn, Labourparty, lid van het Lagerhuis, minister en staatssecretaris in drie kabinetten. Zijn uitspraak “Hope is the fuel of progress, and fear is the prison in which you put yourself”. Hoop is de brandstof van de vooruitgang en angst is de gevangenis waarin je jezelf opsluit. Dit willen wij gebruiken in het permanente streven van het CDA om de welvaart, het welzijn en het welbevinden van de Zeeuwse bevolking te bevorderen. Dit is de drijfveer in de opgave die we met elkaar hebben voor het coronaherstel.

“Hope is the fuel of progress, and fear is the prison in which you put yourself”

Het hoopvolle uitgangspunt herkennen wij in de Voorjaarsnota. We hebben een stevige en moeilijke tijd achter de rug – corona – moeilijkheden voor grote delen van het bedrijfsleven, mkb, toerisme, horeca, detailhandel, de cultuursector, we hebben het stikstofprobleem, we moeten meer dan ooit aandacht hebben voor de energietransitie, zeker in het licht van de klimaatverandering. We hebben veel uitdagingen die we het hoofd moeten bieden. Maar we gaan uit de lockdown en de vrijheid tegemoet, vol hoop en vol energie. We zien de nieuwe kansen.

De jaarrekening en -verantwoording en de Voorjaarsnota laten goede ontwikkelingen zien waar Zeeland een hoopvolle toekomst mee in kan gaan.

Allereerst wil ik graag de complimenten geven. Het is nog niet vaak gebeurd dat de rapportage van de accountant een zo positieve beoordeling inhield. De provincie is in control, alle onderzoekspunten zijn positief, alle eerdere opmerkingen zijn goed opgenomen en verwerkt. GS bemant het schip van de provincie vakkundig. 

Het jaarrekeningresultaat is natuurlijk wel een beetje hoog – maar de oorzaken verklaren heel duidelijk dat de corona beperkingen een rol speelden, en het positieve resultaat van Thermphos rolt dit keer onze kant op. Een positief resultaat is uiteindelijk altijd heel welkom. Maar risico’s waren er ook, een onderbesteding van deze omvang is niet wat je uiteindelijk wil met de programma’s die opgezet worden. De onderbesteding is tijdelijk, de effecten op middellange termijn zijn nog niet precies in beeld.

• Kan GS een vooruitblik geven hoe die achterstand kan worden ingehaald?

Ondanks het niet doorgaan van activiteiten, geeft de jaarverantwoording toch een mooi beeld. Eén van de belangrijke nieuwe opdrachten die op onze weg ligt, is de uitvoering van Wind in de Zeilen. Daarin moet nog veel opgepakt worden.

Maar ook de midterm-review die wij als Provinciale Staten met elkaar hebben gehouden, geeft aan dat we veel van onze opdrachten uit het Coalitieakkoord en met de strategische opgaven die Statenbreed zijn gesteund, goed op de rit hebben. Soms hebben we de opdracht zelfs al afgerond: de RES (Regionale Energie Strategie) is vastgesteld, projecten uit Wind in de Zeilen zijn opgepakt en in voorbereiding, de Klimaatadaptatiestrategie is vastgesteld, met de Omgevingswet zijn we goed op koers – overigens is de planning van het Rijk minder duidelijk. We zijn op koers met het Deltaplan Zoet Water, binnen de strategische opgave Slimme Mobiliteit zijn forse ambities uitgesproken en Zichtbaar Zeeland zit vandaag in de besluitvorming.

Omdat het Deltaplan Zoet Water voor het CDA een speerpunt is, willen wij graag dat in de najaarsnota een substantieel bedrag wordt opgenomen voor de uitvoeringsmaatregelen van het Deltaplan Zoet Water. Hoe staat GS hierin?

Uiteraard hebben we nog veel dat we willen bereiken. Terecht is de voorjaarsnota nog enigszins terughoudend. We moeten na corona de economie en de cultuur weer opstarten, maar tevens moeten een doorgaande stimulans opzetten voor wat betreft waterstofeconomie, energietransitie, ontwikkelingskansen, de woningmarkt en daaraan gekoppeld Zichtbaar Zeeland. Economisch en maatschappelijk herstel is noodzakelijk.

Daarvoor is het goed dat provincie en Rijk samen ruim €5 miljoen extra kapitaal verschaffen aan Economische Impuls Zeeland. Zij kunnen hiermee innovatieve mkb-ondernemingen van extra eigen vermogen voorzien. In 2022 moet tevens op regionaal niveau het VFF-fonds (Vroegfasefinanciering) van €2 miljoen gevormd worden om innovatieve starters en mkb’ers aan een vliegende start te helpen.

Uiteraard denken we als CDA ook aan de vele familiebedrijven in Zeeland en hoe zij sterker uit de corona crisis kunnen komen. In november is onze motie aangenomen over het onderzoeken welke mogelijkheden er bestaan om als provinciale overheid familiebedrijven te ondersteunen. Als CDA-fractie zullen we binnenkort met een handreiking aan GS komen met concrete suggesties hoe die ondersteuning aan familiebedrijven in het uitvoeringsprogramma Regionale Economie handen en voeten kan worden gegeven.

Een nieuw aandachtspunt van het IPO is de gebiedsgerichte aanpak. Het CDA ziet graag een vertaling daarvan in de grote dossiers, zoals de aanpak van Stikstof, natuurontwikkeling en de agrarische sector.

Ook voor wat betreft de woningmarkt, moet Zeeland fors aan de slag. De president van DNB, Klaas Knot, meldde vorige week in FD dat Nederland het zich niet kan veroorloven om 6 miljard achteloos te laten liggen in Brussel. Nederland moet zijn woningbeleid anders vormgeven. Nederland moet de woningmarkt vernieuwen en vooral moet er ook fors meer gebouwd worden.

Het CDA ziet daarin een grote kans voor Zeeland, en eerder dan in 2024, zoals dat in de voorjaarsnota staat. Zoals wij in onze eerdere moties opmerkten, moet dat een woningmarkt zijn inclusief ruimte voor starters en levensloopbestendige woningen, zodat ouderen en jongeren kunnen wonen in de dorpen waar ze geworteld zijn. Er dient dan ook voldoende bouwgrond te zijn voor de gemeenten. Wij willen benadrukken dat een grondpositie over een decennia-lange periode moet worden bezien. Niet op de kortere conjuncturele golven. De provincie zou daarin een strategische sturing samen met de gemeenten dienen te hebben. Uiteraard dienen die woningen energieneutraal zijn: alles wat vanaf nu wordt toegevoegd aan de woningvoorraad, moeten we met het oog op de klimaatveranderingen bouwen.

• Hoe denk GS dit op te pakken?
• Heeft GS hiervoor al meer uitgewerkte plannen? vooral ook in relatie tot Zichtbaar Zeeland en de werkgelegenheid?
• Hoe verhoudt zich dit tot de netwerkbenadering?

Een integrale aanpak juichen we toe. Het is voor het CDA nog de vraag of de voorgestelde procesgelden in de voorjaarsnota voldoende zijn. Graag ziet de CDA-fractie nadere inhoudelijke en financiële voorstellen om het woningaanbod versneld te verbeteren. Wind in de zeilen is voor het CDA een belangrijk programma, niet in de laatste plaats omdat van veel ontwikkelingen heel Zeeland profiteert. Zo gaat de uitstraling van het Deltakenniscentrum heel Zeeland helpen, evenals de werkgelegenheid rondom de justitiële onderdelen, de railverbinding Gent-Terneuzen, maar bovenal natuurlijk de ontvlechting van Evides uit PZEM, waar de steun van de garantie van de overheid de beslissende factor gaat worden in de haalbaarheid. Ook de transitie naar de waterstofeconomie heeft alleen kans van slagen met de 380KV naar Zeeuws Vlaanderen …

Het OZO neemt een nieuwe en belangrijke plaats in, zeker in het netwerk van de Zeeuwse overheden. Alleen zo kan vanuit een regionale coherentie gewerkt worden aan de strategische opgaven, zoals klimaat, energie, zoet water of omgevingsvisie. Zo ook moeten we maatregelen voor het stikstofprobleem oppakken

• Hoe verhouden zich de maatregelen in de voorjaarsnota tot de recente berichtgeving - zie Trouw en PZC van 30 mei en 1 juni, dat er nog veel te veel onverdeelde stikstofruimte is?
• Is het alternatieve stikstofplan van de coalitie van onder meer LTO, VNO NCW en Natuurmonumenten u bekend en zo ja, welke mogelijkheden biedt dit voor Zeeland?
• Hoe staat het met de legalisering van de PAS-meldingen?
• Wat is de voortgang in het overleg met Vlaanderen over beperking van stikstofdepositie?
• Zijn daar nog mogelijkheden die voor beide gebieden winst opleveren?

Het CDA is gelukkig met de extra middelen voor cultuur in het Zeeuws Stimuleringsfonds voor Cultuur, met 9 ton extra voor cofinanciering. Gebruik het geld, stimuleer het gebruik van de rijksmiddelen en de Europese mogelijkheden

• Heeft de provincie extra inzet op de Europese cultuurprogramma’s?
• Kan zichtbaar gemaakt worden hoe de verbreding van het aanbod samenhangt met de behoeften aan versterking van leefbaarheid voor specifieke groepen? Jongeren die aangeven dat ze behoefte hebben aan ‘meer vertier’, arbeidsmigranten voor wie Zeeland in de toekomst wellicht ook een permanente woonbestemming wordt en behoefte hebben aan cultuur, toeristen die in de zomer ook slecht-weer-activiteiten zoeken?

Het CDA ziet graag voorstellen voor het JTF (Just Transition Fund) dat onderdeel is van de Green Deal. 58 miljoen voor projecten in Zeeland voor industrie en arbeidsmarkt versneld van fossiel naar klimaatneutraal te laten ontwikkelen, kunnen we niet laten lopen. Het CDA ziet de FIB (Fonds Impuls Bedrijventerreinen) als een prima instrument. Dit is een goede hulp naar toekomstbestendige bedrijventerreinen. Het verleggen van de focus naar Energie en klimaat zien wij als een grote kans.

Een voorstel voor invulling hiervan willen we graag concreet hebben. In de najaarsnota zullen we hierop nader ingaan. Wat is de meerwaarde om de middelen tussen wonen en bedrijventerreinen te ontschotten, zoals GS aangeeft? Het CDA wil beide onderdelen met nadruk in de richting van de klimaatbestendige bouw en inrichting sturen.

Mobiliteit is een essentieel onderwerp voor Zeeland, met zijn lange afstanden en zijn moeilijkheid voor een goede dekkingsgraad voor openbaar vervoer.  Het CDA is ervan overtuigd dat meer flexibiliteit nodig is voor een goede dekkingsgraad en is dan ook een voorstander van ontschotting tussen (geldstromen voor) scholierenvervoer, WMO-vervoer en regulier openbaar vervoer. Het is bijzonder dat de WSF (ferry) niet onder de rijksvergoedingen voor openbaar vervoer valt. Nu moet de provincie het financiële tekort aanvullen door de reserve aan te vullen. Het CDA ervaart dit als ‘gestraft worden voor het eerder nemen van verantwoordelijkheid’. Heeft GS overleg met het Rijk over redelijkheid en billijkheid op dit punt?

• Hoe moeten we in dit kader naar Slimme Mobiliteit kijken? Rond de mobiliteitshubs wordt uitgegaan van creativiteit in samenwerking met verschillende partners, ook publiek-privaat. Moeten we vrezen dat dit voor de overheid ook een grond zal worden om rijksbijdragen steeds verder terug te schroeven?
• Wanneer kunnen we een plan voor de Provinciale Laadinfrastructuur verwachten? Naar het gevoelen van het CDA is dat de grote bottleneck voor de zeer gewenste snelle toename van elektrische auto’s. Risico groot onderhoud (pg 34) 4,1 miljoen tekort in de periode 2021-2030 moeten we nu bijpassen. Was dit niet eerder te voorzien? Oorzaken indexering en Zeelandbrug.

Het CDA is positief over de 3 ton die we gaan uittrekken voor het toegankelijk maken bushaltes. In een motie in 2016 heeft het CDA hiervoor ook aandacht gevraagd. Toen is een deel van de bushaltes aangepakt.

• Zijn we met deze 3 ton nu gereed in de aanpassing van de bushaltes? Zijn ze dan allemaal gedaan? En welke afspraken zijn er met de concessiehouder gemaakt om te zorgen dat buschauffeurs ook gelegenheid geven om effectief gebruik te kunnen maken van de voorzieningen?

Wij willen graag de wens uitspreken dat bij de herverdeling van het Provinciefonds en de herverdeling over de verschillende provincie, bij het Rijk oog is voor de specifieke financiële consequenties van een provincie met een groot landelijk gebied, lange afstanden, met een relatief gering bevolkingsaantal. Zorg dat de herverdeling oog heeft voor alle specifieke en onderscheidende kenmerken, die Nederland nu juist tot zo’n bijzonder land maken. Wij wensen Gedeputeerde Staten veel hoop, wijsheid en inspiratie toe om onze prachtige provincie zodanig te besturen dat dit leidt tot welzijn, welvaart en welbevinden van alle inwoners. Daar willen we ons als CDA voor inzetten.