Over de compensatie: "Wind in de zeilen!"
Donderdag 9 juli - MIDDELBURG - Twee Statenvergaderingen vinden plaats op donderdag 9 en vrijdag 10 juli. Gedurende het eerste deel wordt de compensatie voor de marinierskazerne behandeld. Fractievoorzitter Hannie Kool-Blokland levert hier namens de CDA Statenfractie een bijdrage aan met het stuk "Wind in de zeilen".
Een mooie titel voor een sterk pakket
Het CDA dankt de heer Wientjes voor zijn grote inzet om de opdracht tot een succes te maken. Het resultaat mag er zijn: een stevig pakket met op maar liefst acht sporen een sterke investering in Zeeland: een structurele toevoeging in de werkgelegenheid met de LAW DELTA, een grote kennisontwikkeling en werkgelegenheid in het Delta Kenniscentrum voor water, voedsel en energie - heel erg passend bij een Deltagebied als Zeeland - , broodnodige verbeteringen in de infrastructuur en een toekomstgerichte verduurzaming voor de industrie waardoor er unieke kansen ontstaan voor een stevige concurrentiepositie in internationaal opzicht. Ook de vier andere sporen verdienen een compliment waarin het maatwerk voor Zeeland te zien is: de huisartsenopleiding is absoluut interessant voor Zeeland, en wat nog als opdracht uitgewerkt dient te worden: de omhanging van de aandelen Evides naar de Zeeuwse overheden is voor de ontwikkeling van alle Zeeuwse gemeenten zeer interessant.
We lopen de kansen langs
Maar eerst een kanttekening. Natuurlijk hadden we graag de mariniers zien komen. Het proces in de afgelopen jaren is niet goed gegaan (dit is een understatement) , met als grote anticlimax de voornemens van het Rijk begin van dit jaar - die uiteindelijk op vrijdag 14 februari van dit jaar tot een besluit hebben geleid - toen het kabinet bekend maakte dat de Mariniers definitief niet naar Vlissingen zouden komen.
“Alle Zeeuwen waren eendrachtig in hun boosheid”, merkt Wientjes in zijn rapport op. En dat heeft Nederland inderdaad ook zo ervaren, met commissaris van de koning Han Polman die witheet maar beheerst de pers te woord stond, (die boosheid was nooit eerder vertoond!) , met heel bestuurlijk Zeeland op de publieke tribune van de Tweede Kamer waar ergernis en boosheid te snijden waren, waar de mee naar binnen gesmokkelde Zeeuwse vlaggetjes van Anton Geluk verboden uitingen van Zeeuwse betrokkenheid bleken, en waar uiteindelijk iedereen terug in de bus in een diepe rouwstemming gedompeld was.
Het vertrouwen in het Rijk was tot een absoluut dieptepunt gedaald.
Minister-president Mark Rutte heeft dat een week later ook ervaren toen hij zich in het hol van de leeuw waagde in een debat in Vlissingen. De Tweede Kamer was unaniem in de beoordeling dat de compensatie voor het afblazen van de Marinierskazerne in Vlissingen “ ruimhartig” moest zijn. Ik heb dat woord nog nooit zo vaak op 1 en dezelfde dag horen gebruiken. Het heeft wel wat opgeleverd. Waar alle jongeren in Nederland dit jaar het eindexamen hebben overgeslagen, heeft het Rijk met deze herkansing wel degelijk een examenproef afgelegd en is met een vette voldoende daarvoor geslaagd.
Zijn dan alle wensen vervuld? Nee. Was dat de verwachting? Nee, ook niet.
Dit pakket is erop gericht om Zeeland structureel te versterken door meer werkgelegenheid en concurrentiekracht te krijgen. Het pakket is ook bedoeld om het vertrouwen te herstellen. Om in de woorden van Wientjes te spreken over de noodzaak daarvoor: “ jarenlange beloften zijn ingetrokken en het vertrouwen in het Rijk als betrouwbare overheid is geschonden. Ook heeft het Kabinetsvoornemen van januari een flinke deuk geslagen in de belofte van de gezamenlijke overheden aan het publiek om steeds meer als 1 overheid samen te werken. Geld van het Rijk alleen kan deze schade niet herstellen. Vertrouwen komt te voet en wordt alleen versterkt met daden. Daarom is het slagen van dit compensatie-pakket ook een lakmoesproef, een herexamen voor het Rijk”.
Wientjes bestempelt dit pakket dan ook als een wederzijds bewijs van goede wil. Hiermee wordt een nieuwe start gemaakt in nieuwe - lees: betere - bestuurlijke relaties.
Wat vindt het CDA?
Die uitgestoken hand wil het CDA graag aannemen (even niet aan corona denken). Er zit inderdaad veel in dit pakket dat Zeeland echt verder kan brengen. Het is een evenwichtig, sterk, gebalanceerd pakket, met werkgelegenheid, kennis, innovatiekracht, duurzaamheid, banen voor hoogopgeleiden en voor MBO-ers en HBO-ers, energietransitie, concurrentiekracht ontwikkeling, infrastructuur, bereikbaarheid. En daarnaast worden de gemaakte kosten vergoed: 20,9 miljoen.
Over de EBI is door veel mensen wel bevreemding uitgesproken. Even leek het - door vroegtijdig lekken - dat het een “ een op een” uitruil van mariniers voor gevangenen in de EBI zou worden. Niets is minder waar. De LAW Delta, waar de EBI onderdeel van uitmaakt, met de extra beveiligde Rechtbank en het kenniscentrum ondermijning, is een stevige poot voor de werkgelegenheid Met 500 fte: CIOS-studenten en de studenten voor beveiligingspersoneel van Scalda kunnen hier werk vinden en hoeven de provincie niet uit.
Het is lang niet het enige. Het is een onderdeel van het totale pakket dat gericht is op structurele versterking van de economie, de kennis, de concurrentiekracht en de leefbaarheid van Zeeland. Het Delta Kenniscentrum waarin MBO, HBO en WO samenwerken, samen met de Universiteiten van Utrecht en Wageningen, biedt unieke kansen: Water, voedsel en energie: 200 studenten per jaar en 140 fte werkgelegenheid. Vaak zijn dingen die heel logisch klinken het beste: ze passen bij de regio en ze sluiten naadloos aan bij de kracht van het gebied. Het kenniscentrum ondersteunt dan de ontwikkelingen die noodzakelijk zijn in energie, techniek, offshore, scheepsbouw en watermanagement. In de termen van Wientjes: Hiermee creeer je een vruchtbare voedingsbodem voor een structureel bloeiende regio.
Een heel grote kans zit in het cluster haven en industrie: met de elektrificatie van de grote bedrijven in de Kanaalzone: de aanlanding van de 380 KV, de waterstoffabriek, en daarmee de verduurzaming van de chemische industrie. Dit biedt grote kansen voor de offshore industrie, een ontwikkeling waar Zeeland bij uitstek goed voor in de markt ligt en die dus de unieke concurrentiepositie van Zeeland versterkt. Ook de opslag van CO2 hoort daarbij. Het brengt de Zeeuwse bedrijven op internationaal niveau op gelijk speelveld met andere industrieclusters. Dit gaat om heel grote bedragen. Dit kan uiteindelijk om een miljardenbelang gaan.
Evides wil het CDA ook nog apart benoemen. Voor alle Zeeuwse overheden is het een lang gekoesterde wens om de aandelen van het drinkwaterbedrijf weg te halen uit het commerciële bedrijf en in publieke (overheids) handen te krijgen. We begrijpen dat je zo’n ingrijpend onderdeel niet in een paar weken kunt fixen, maar wij verwachten veel van de afspraak dat in november van dit jaar het onderzoek gereed is dat in januari 2021 zal leiden tot een besluit over omhanging van de aandelen drinkwater. Daarmee krijgen alle Zeeuwse overheden dividend, dat zij op hun beurt weer kunnen gebruiken om Zeeland in sociaal- economisch gebied verder te versterken.
De snelle intercity (2021) is eveneens een langgekoesterde wens van Provinciale Staten. We moeten dan ook de volgende stap zetten met de aansluiting op de hoge snelheidslijn (2023-25). Samen met een living lab voor smart mobiliteit moeten we echt een merkbaar verschil kunnen maken met de beleving van nu. Het gevoel dat Zeeland ver weg is, moet daarmee verdwijnen. Dan komen er nieuwe kansen voor de combinatie van wonen en werken. Ook in de post-Corona-tijd, waarbij deels thuis werken en deels op de werkplek aanwezig zijn nieuwe combinaties mogelijk maakt van woongebieden met werkgebieden. In Zeeland wonen en in Doorn/Nieuw Milligen werken is dan heel goed mogelijk
Tot slot
Tot slot wil ik ook nog graag een aanbeveling meegeven voor de governance. Dit pakket moet tot een succes gemaakt worden. Dat kan alleen als Rijk en Regio samen optrekken. Dat gaat dus echt de lakmoesproef worden. Richt de uitvoeringsorganisatie stevig in. De uitvoeringskracht wordt nu de grootste strategische opdracht die we ooit gehad hebben. Het Rijk is nu geslaagd voor deze herkansing, maar de volgende toetsmomenten moeten nog gaan komen. We moeten hoger in de boom klimmen om waar te maken wat er aan potentie in dit akkoord zit.
Dat willen we ook absoluut gaan doen.
Wij rekenen erop dat de Staten zorgvuldig worden meegenomen in de uitvoering van de plannen. Het CDA wil als laatste nog het volgende opmerken: we hebben nu dit compensatie-pakket. Daar stemmen we graag mee in en we gaan het commitment aan om er gezamenlijk een succes van te maken. Dat commitment verwachten we van alle partners. Dit pakket is opgesteld omdat de toezegging van de marinierskazerne is fout gegaan. Laat het wel duidelijk zijn dat Zeeland zich alle rechten voorbehoudt om voor de toekomst in Den Haag voor nieuwe zaken te gaan lobbyen. Met de snelle intercity zijn we er nog veel sneller ook.
“Er is meer dan ooit te doen in de wereld, en vooral in Zeeland”.