Leven in vrijheid, hoop voor de toekomst

Vrijdag 8 november - MIDDELBURG - Fractievoorzitter Hannie Kool-Blokland sprak namens het CDA over de Begroting 2025 en Najaarsnota 2024. Het thema: leven in vrijheid, hoop voor de toekomst.

Kwetsbare vrijheid

Dit jaar en volgend jaar vieren we 80 jaar bevrijding. In heel Nederland vieren we waarden zoals vrijheid, recht en gerechtigheid, en democratie. Deze kernwaarden zijn echter nooit vanzelfsprekend. Dat zien we helaas ook aan de conflicten in de wereld om ons heen, zoals in Oekraïne, Gaza en Israël. Gedeputeerde Jo-Annes de Bat verwoordde het treffend: "We zien hoe kwetsbaar vrijheid is, zelfs in landen dichtbij. Het blijft noodzakelijk om ons te herinneren aan de waarde van vrijheid, en om die te vieren, terwijl we degenen eren die ervoor gestreden hebben."

De provincie heeft daarom vorig jaar €300.000 beschikbaar gesteld aan de Stichting “80 jaar Vrijheid Zeeland.” Met dit budget worden onder andere een docudrama over De Slag om de Schelde gemaakt en een internationale jongerenvrijheidsconferentie georganiseerd. Tijdens deze conferentie komen 200 jongeren uit diverse achtergronden en culturen samen om het ‘Verdrag van Middelburg’ op te stellen, waarin concrete voorstellen worden gedaan aan regeringsleiders om de Four Freedoms te realiseren: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst, vrijheid van gebrek en vrijheid van vrees. Samen werken zij aan een vreedzame en hoopvolle toekomst.

Het CDA ondersteunt deze initiatieven van harte. Jongeren dragen de toekomst, en het is hun verantwoordelijkheid om de waarden van vrede en gerechtigheid te blijven uitdragen. We zijn bovendien blij dat het college onze wens heeft gehonoreerd om lokale initiatieven rondom herdenkingen, tentoonstellingen en andere activiteiten te ondersteunen, zodat vrijheid voor iedereen tastbaar wordt.

Najaarsnota: Leven in balans voor de toekomst

In de najaarsnota zetten we stappen naar een duurzame balans in Zeeland. Dit gaat om een leven in harmonie met werkgelegenheid, voorzieningen, verduurzaming, energievernieuwing, klimaatverandering, natuur, landbouw, nieuwe inwoners, gezondheidszorg en infrastructuur. Om deze balans te behouden, moeten we continu blijven aanpassen en vooruitdenken. Hier een overzicht van enkele van onze speerpunten:

1. Relatie met het Rijk

De aanbevelingen uit het rapport "Elke regio telt" worden door het Rijk niet altijd opgevolgd. Dit baart zorgen over de bereikbaarheid van Zeeland via spoor, de tunnel en de Zeelandbrug, die allen voor knelpunten zorgen. Ook in de recente Haringvlietbrug-problemen en het geplande onderhoud aan de Vlaketunnel zien we de gevolgen van onderinvestering in onze infrastructuur.

Het CDA wil daarom dat de provincie zich actief blijft inzetten voor:

• De vervanging van de Zeelandbrug,
• Tolvrij vrachtverkeer door de Westerscheldetunnel,
• Een optimaal spoor voor Zeeland, met aandacht voor toekomstig groot onderhoud aan vitale infrastructuur.

2. Leefbaarheid en Wonen

De provincie moet actief blijven investeren in leefbaarheid, vooral voor onze dorpen. We zijn blij dat het leefbaarheidsfonds daarbij ondersteunt. Het CDA zet zich in voor behoud van voorzieningen en vakmanschap. Onze motie “Vitaal Vakmanschap” is bedoeld om Zeeuwse ambachten en voorzieningen in dorpen te behouden.

Daarnaast ondersteunt het CDA het bouwen van meer woningen, vooral in de dorpen. Dankzij onze motie “Een straatje erbij” komen er 7.000 van de 16.500 extra woningen bij die zijn vastgelegd in de Woondeal. We vragen de gedeputeerde een analyse te maken van de bouwverschillen tussen steden en dorpen en te onderzoeken hoe vergunningverlening en procedurele obstakels kunnen worden versneld.

In lijn met onze eerdere oproep pleiten we ook voor meer aandacht voor sport en beweging om obesitas en eenzaamheid tegen te gaan, gekoppeld aan het leefbaarheidsfonds en het Jeugdfonds Sport & Cultuur Zeeland.

3. De Digitale Wereld

Digitale bereikbaarheid is essentieel voor leefbaarheid en werkgelegenheid. Het CDA wil dat kunstmatige intelligentie (AI) een vast onderdeel wordt van de Zeeuwse digitale agenda. AI kan bijdragen aan zorg, onderwijs, en economie, en het CDA wil dat de provincie inzet op veilige en innovatieve toepassingen.

4. Bereikbaarheid en openbaar vervoer

Het CDA blijft pleiten voor een gematigde overgang naar een nieuw mobiliteitssysteem. We betreuren het afblazen van de Central Gate-parkeervoorziening voor vrachtwagens in het Sloegebied, een project dat de logistiek en leefbaarheid van Zeeland zou versterken. Daarnaast willen we dat er meer aandacht komt voor de veiligheid van fietspaden in Zeeland, vooral gezien de toenemende ongelukken. Onze motie “Fietspad van de Toekomst” roept op om fietspaden veiliger te maken door betere inrichting, onderhoud en verbreding.

5. Bedrijven en energie

Familiebedrijven zijn de ruggengraat van onze economie. Het CDA roept op om een “familietoets” in te voeren bij het ontwikkelen van nieuw economisch beleid, zoals in omliggende landen gebeurt. Ook maken we ons zorgen over het recente PBL-rapport dat stelt dat de CO₂-doelstellingen voor 2030 mogelijk niet worden gehaald. We vragen om een duidelijke visie van het college over verduurzaming van de industrie, met behoud van concurrentiepositie.

6. Voedsel, landbouw en zoet water

Het CDA ondersteunt een toename in plantaardige eiwitketens, maar niet ten koste van onze Zeeuwse voedingssector. We willen Zeeland profileren als producent van eiwitrijk voedsel zoals mosselen, oesters en bonen. Met de motie “Proeftuin Regionale Kringloop” willen we samenwerking tussen akkerbouw en veehouderij bevorderen en de bodemkwaliteit verbeteren. Ook moeten we inzetten op structurele oplossingen voor zoetwatervoorziening en circulaire landbouw.

7. Veiligheid

Zeeland is kwetsbaar voor ondermijning, vooral met de havenactiviteiten en NAVO-oefeningen in Vlissingen-Oost. We vragen de gedeputeerde om veiligheidsrisico’s scherp in de gaten te houden en waar nodig maatregelen te nemen.

Tot slot

De begroting biedt Zeeland een solide basis voor een gezonde toekomst. Wij wensen het college succes bij de uitvoering van de ambities in de begroting en zullen ons blijven inzetten voor onze provincie en haar inwoners.