Mensen maken cultuur, cultuur maakt de mens

Vrijdag 15 maart - MIDDELBURG -  Tijdens de recente Statenvergadering van Provinciale Staten voerde Jeffrey Oudeman het woord namens het CDA. Als vertegenwoordiger van de partij sprak Oudeman over cruciale onderwerpen die de Zeeuwse gemeenschap aangaan. Met zijn betoog bracht hij de standpunten en visie van het CDA naar voren, waarbij hij belangrijke kwesties en kansen aanstipte die in het Koersdocument Cultuur & Erfgoed staan.

"Mensen maken cultuur, cultuur maakt de mens.”

Een mooi citaat uit het Koersdocument Cultuur & Erfgoed dat meteen duidelijk maakt hoe belangrijk cultuur & erfgoed zijn voor onze Zeeuwse samenleving. Ze verbinden mensen, dragen bij aan onze Zeeuwse identiteit, aan de leefbaarheid en vormen een bron van inspiratie. Alle meerwaarde(n) van cultuur & erfgoed hebben het College tot de volgende visie geleid: “Cultuur & Erfgoed voegen de komende jaren zichtbaar meer (artistieke) waarde toe aan de samenleving. In 2032 kent Zeeland een gezonde & dynamische cultuursector die zichtbaar, toegankelijk en te benutten is voor en door iedereen. Een sector waar Zeeland trots op is.” Daar kan de CDA-fractie zich uiteraard van harte achter scharen, want meer dynamiek, meer kwaliteit en meer zichtbaarheid dat klinkt iedereen toch als muziek in de oren? Ook de vijf ambities die in het Koersdocument geformuleerd zijn om het doel voor 2032 te realiseren klinken als een klok:

1. Er is meer dynamiek en samenwerking in de sector;
2. Er zijn meer producties in en over Zeeland;
3. Het cultuurveld draagt actief bij aan het vormgeven van de grote transities;
4. In lijn met het verdrag van Faro zijn cultuur & erfgoed beter behouden, toegankelijk en te benutten voor iedereen;
5. Jongeren zijn de toekomst van de sector. Meer jongeren waarderen, produceren en nemen deel aan cultuur & erfgoed.

Tijdens de commissievergadering van 1 maart – Nationale Complimentendag – heb ik het College al gecomplimenteerd voor de fraaie visie en prachtige ambities die nu op papier staan. Ongetwijfeld gaan de gedeputeerden hun uiterste best doen om ook complimenten in de wacht te slepen voor de Uitvoeringsagenda cultuur & erfgoed 2025-2032 die er moet gaan komen. Goed dat daarin monitoren, onderzoeken en (actief) kennisdelen een groter aandeel gaan krijgen. Het zal immers van de uitvoeringsplannen afhangen of de beschreven ambities & doelen daadwerkelijk worden gehaald. We weten immers dat er volop uitdagingen zijn voor cultuur en erfgoed in Zeeland, die overigens ook helder beschreven worden in het Koersdocument.

Uitdagingen en ambities

In het vervolg van mijn bijdrage wil ik dan ook graag nader ingaan op enkele uitdagingen en ambities zoals beschreven in het Koersdocument en ook meegeven wat wij als CDA-fractie voor de Uitvoeringsagenda van belang vinden. Allereerst de ambitie dat meer jongeren cultuur & erfgoed gaan waarderen, eraan deelnemen en het ook produceren. Tegelijkertijd wordt geconstateerd dat ‘het bestaande aanbod minder aansluit op behoeften en wensen van met name jongere generaties’. Als CDA-fractie vinden we het belangrijk dat kinderen al op jonge leeftijd kennis maken met kunst & cultuur. Mede daarom zijn we blij met de Cultuurbus, die scholieren uit heel Zeeland brengt naar allerlei culturele bestemmingen, en de Impuls Jongerencultuur. Die laatste maakte bijvoorbeeld vorige week in Goes een BookTok Event mogelijk. Boektokkers krijgen via filmpjes op sociale mediaplatformen als TikTok veel jongeren weer aan het lezen. Festivals als Vestrock en Concert at Sea trekken ook al veel jongeren. Concert at Sea werd vorig jaar bovendien door Nederlanders gekozen tot het festival met de mooiste locatie. Schitterend als Zeeland zo zichtbaar wordt gemaakt en onze aantrekkingskracht wordt vergroot. Als CDA-fractie denken we dat cultuur & erfgoed sowieso nog veel beter ingezet kunnen worden voor andere provinciale kerntaken, zoals economie & arbeidsmarkt.

Meer Zeeuwse producties

Als CDA-fractie zijn we ook enthousiast over de focus op meer producties in en over Zeeland. De films ‘Weg van jou’ en ‘De Slag om de Schelde’ zijn wat ons betreft twee aansprekende, succesvolle voorbeelden. Naast films kan het uiteraard ook gaan om andere producties of kunstwerken, tentoonstellingen enz. Hoe gaat het College het productie- en makersklimaat in Zeeland stimuleren, zodat er nog veel meer Zeeuwse parels worden gemaakt? Ook de productie van (nieuwe) kennis hoort daarbij, bijvoorbeeld over het Zeeuwse slavernijverleden. Volgens mij waren alle Statenleden onder de indruk van wat we op 2 februari bij ons bezoek aan het Zeeuws Archief kregen te zien van het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC). Het blog ‘Aan boord van de Eenigheid’ – een schip van de MCC – is een goed voorbeeld van de digitale ontsluiting van erfgoed, in dit geval zelfs werelderfgoed. “Cultuur en erfgoed vertellen en verbeelden het Zeeuwse verhaal in heden, verleden en toekomst.” Terecht wordt in het Koersdocument geconstateerd dat we als Zeeuwen nog te weinig het Zeeuwse verhaal kennen wat geborgd is in erfgoed, landschap, dialecten, gebruiken en tradities: de uitdaging van onbenut potentieel. Dat onbenut potentieel is er zeker ook voor de toeristische marketing of het trekken van nieuwe Zeeuwen. Dus wat het CDA betreft zou hier aandacht aan moeten worden besteed in de Uitvoeringsagenda. Hetzelfde geldt voor monumenten en hoe het College ‘van restauratie naar onderhoud’ en ‘van behoud naar benutting’ wil komen. Beeldbepalende, historische kerken vormen daarin een belangrijke categorie en het CDA wil deze graag behouden. De collega’s van de SGP hebben op dit onderwerp een motie voorbereid en als CDA dienen we deze dan ook graag mede in. In de commissievergadering hebben we als CDA-fractie naast het onderwerp monumenten ook al uitgebreid stilgestaan bij de uitdaging verduurzaming en hoe het CDA denkt dat de provincie daarbij kan ondersteunen, dus daar ga ik vandaag kort over zijn. We zien uit naar het de uitkomsten van het onderzoek dat de provincie samen met het Rijk en gemeenten doet naar hoe de verduurzaming ondersteund kan worden.

Grote waardering voor vrijwilligers

Als CDA-fractie hebben we grote waardering voor alle vrijwilligers die actief zijn in de cultuur & erfgoedsector: ze houden vele verenigingen, musea, culturele evenementen, molens etc. draaiend en leveren daarmee een onschatbare bijdrage aan de leefbaarheid in Zeeland. Onder meer door vergrijzing is dit wel een kwetsbare situatie en daarom vragen we het College om te bezien welke hulp de provincie kan bieden. Aangezien juist regio-arrangementen eraan bijdragen dat in alle Zeeuwse regio’s voldoende cultuuraanbod is, ziet het CDA graag dat er ook vanaf 2025 hiervoor budget wordt gereserveerd. Met gemak zou ik nog veel meer voor het CDA belangrijke onderdelen van cultuur & erfgoed kunnen noemen. Gezien de schaarse spreektijd ga ik dat echter niet doen.

Politiek is kiezen in schaarste

“Politiek is kiezen in schaarste” en dat is natuurlijk ook zo als het College gaat beslissen over de besteding van het cultuurbudget voor toekomstige jaren. Al zou wat het CDA betreft daarvoor meer geld uit Den Haag moeten komen, want een betere regionale spreiding van zowel de middelen als voorzieningen op cultureel vlak is hard nodig. De CDA-fractie heeft er alle vertrouwen in dat het College – in goede samenwerking met alle stakeholders – op basis van het Koersdocument Cultuur & Erfgoed zal komen tot een goede Uitvoeringsagenda.