Stedin: een aandeel in de toekomst van Zeeland
Vrijdag 26 januari - PROVINCIEHUIS - Afgelopen vrijdag vonden er twee commissies plaats waarbij het CDA aanwezig was. Bij de commissie bestuur was het onderwerp "Aandeelhouderschap Stedin" geagendeerd, waar Statenlid Jeffrey Oudeman het woord voerde namens de partij.
In het verkiezingsprogramma van het CDA Zeeland staat als één van de speerpunten “Het CDA Zeeland wil dat de provincie aandeelhouder wordt van Stedin.” Mooi dat het College dit speerpunt nu in de praktijk wil gaan brengen en voorzitter, ter informatie: we hebben nog 81 speerpunten in ons verkiezingsprogramma staan, maar weest u gerust die zal ik nu niet allemaal gaan citeren.
Waarom we het als CDA belangrijk vinden dat de provincie aandeelhouder wordt van Stedin, komt ook in het Statenvoorstel goed naar voren. Denk aan de netcongestieproblematiek waarvan het College terecht aangeeft dat ‘daardoor veel ontwikkelingen in onze provincie stokken op het gebied van woningbouw en bedrijventerreinen en de verduurzaming van de gebouwde omgeving, mobiliteit en bedrijfsprocessen.’ Als CDA-fractie zijn we het met het College eens dat we gezamenlijk onze verantwoordelijkheid moeten nemen en dus ook financieel bij moeten dragen aan de oplossing van het maatschappelijke probleem netcongestie.
Een belangrijk strategisch argument om als provincie aandeelhouder te willen worden van Stedin is dat het toekomstbestendig maken van onze energie-infrastructuur intensieve samenwerking vereist tussen overheden en Stedin. Ook in de brief van de CEO van Stedin en in het informatieve webinar van afgelopen maandagavond met de CFO van Stedin komt duidelijk naar voren dat zij juist dat partnership voor ogen hebben, niet alleen financieel, maar zeker ook operationeel. Aandeelhouderschap is immers de meest vergaande vorm van financiële en inhoudelijke samenwerking die mogelijk is tussen netbeheerder en overheden. Tot de verkoop van DNWG in 2017 waren de Zeeuwse overheden natuurlijk ook (indirect) aandeelhouder van onder meer de regionale netbeheerder. Vraag aan de gedeputeerde: Is Zeeland de afgelopen jaren in zekere zin op achterstand komen te staan, doordat we géén aandeelhouder meer waren in de netbeheerder die in Zeeland actief is?
De publieke belangen van een aandeelhouderschap in Stedin zoals door het College genoemd in het Statenvoorstel, te weten: veiligheid, leveringszekerheid, betaalbaarheid van energie en de energietransitie, herkennen we als CDA-fractie en leidde dus al eerder bij ons tot de wens om als provincie aandeelhouder te worden van Stedin. Dat moet uiteraard wel gebeuren onder de juiste (rand)voorwaarden: dat het financieel en qua business case verantwoord is en dat het ook daadwerkelijk zeggenschap voor Zeeland oplevert.
Als we die randvoorwaarden kort langslopen, dan zien we dat de provincie de voorgestelde investering in Stedin van €5 miljoen uit de huidige liquide middelen kan financieren en dat hiervoor dus niet geleend hoeft te worden. De financiële ratio’s van de Provincie Zeeland blijven ook na de investering in Stedin structureel binnen de door het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) gehanteerde normen. Achter ‘financieel verantwoord’ zetten we als CDA-fractie dus een groen vinkje.
- Verantwoorde business case:
Als we €5 miljoen gaan investeren in Stedin lopen we rente-inkomsten mis, bij schatkistbankieren krijg je momenteel ongeveer 3% rente, ofwel €150.000. Daar staan echter dividendinkomsten tegenover. Op korte termijn is het dividendrendement beperkt (naar verwachting circa 1,5%, ofwel €75.000) en op de langere termijn, ondanks de groeiprognose, onzeker.
Over het dividendregime voor de komende tien jaar wordt gezegd dat dit op basis van een staffel gebeurd en op blz. 3 in de brief van de CEO van Stedin lezen we ‘dat een mechanisme is afgesproken waarbij zowel in financieel goede als minder goede jaren een redelijk dividendrendement wordt geboden.’ De CFO van Stedin noemde in het webinar een pay-out percentage van ongeveer 30% om een juiste balans te vinden tussen de business case van decentrale overheden en het feit dat voor Stedin nog een kapitaalbehoefte resteert. Na 10 jaar verandert het pay-out percentage weer naar 50%.
Kan de gedeputeerde ons – desnoods vertrouwelijk – informeren over de staffel / het mechanisme dat afgesproken is?
Bij een aandelentransactie is het uiteraard ook van belang welke prijs per aandeel er betaald wordt.
Zowel in het Statenvoorstel als in de brief van de CEO van Stedin lezen we “De te betalen prijs per aandeel is door meerdere waarderingsspecialisten beoordeeld en marktconform bevonden.” De prijs per aandeel die het Rijk is overeengekomen is € 744,32 per gewoon aandeel en inclusief 4% rente vanaf 1-1-2023 leidt dit voor de Provincie Zeeland tot een prijs van € 781,54. Als decentrale overheden kunnen we nu namelijk ‘meeliften’ op de transactievoorwaarden, waardering en due diligence die het Rijk heeft onderhandeld.
Vragen aan de gedeputeerde: Kunnen we als Statenleden vertrouwelijk inzage krijgen in deze rapporten? Heeft er ook externe toetsing plaatsgevonden van de genoemde rapporten?
Inzage daarin zou ons als CDA-fractie ongetwijfeld helpen om ook achter het onderdeel ‘verantwoorde business case’ een groen vinkje te kunnen zetten. De inhoud van die rapporten zal namelijk ongetwijfeld helpen om bijvoorbeeld beter te begrijpen waarom de prijs per aandeel die de provincie moet betalen hoger is dan het Eigen Vermogen per aandeel (per 31-12-2022) en waarom de bestaande aandeelhouders in 2021 voor € 480 per cumulatief preferent aandeel hun aandelenbelang hebben vergroot. Als de gedeputeerde daar in het openbaar al e.e.a. over kan zeggen, dan horen we dat uiteraard graag.
- Zeggenschap
De provincie Zeeland krijgt circa 0,11% van de aandelen. Toch is de realistische verwachting, niet in het minst gezien de brief van de Aandeelhouderscommissie (AHC) aan onder meer de provincie Zeeland, dat de Provincie Zeeland – gezien de gewenste geografische spreiding – een zetel krijgt in die AHC. Voor de CDA-fractie is dit een heel belangrijk punt, omdat we dan ook letterlijk aan tafel zitten als er binnen Stedin belangrijke onderwerpen worden besproken op het gebied van energie, in het bijzonder qua infrastructuur, en als daarover ook besluiten worden genomen, die immers grote impact hebben op onze provincie. Voorzitter, op het punt van zeggenschap voor de CDA-fractie dus zeker een groen vinkje in het vertrouwen dat die zetel in de AHC er voor Zeeland gaat komen en daarvoor alvast een groot compliment aan het College.
Als laatste punt voor de eerste termijn nog een vraag.
Op blz. 2 van de brief van de CEO van Stedin lezen we “Alle analyses zijn gedaan en uw financiële bijdrage kan onmiddellijk aangewend worden voor de verbetering en uitbreiding van de energie-infrastructuur in uw regio.” Kan de gedeputeerde aangeven of het dus zo is dat als de financiële bijdrage vanuit de provincie en gemeenten in Zeeland voor 31 maart daadwerkelijk doorgang vindt, dit ook direct leidt tot meer investeringen van Stedin binnen onze provinciegrenzen ter verbetering en uitbreiding van de energie-infrastructuur?