Voorwaardenpakket Kernenergie: Op naar een Purple Deal!

Vrijdag 9 februari - PROVINCIEHUIS - Tijdens de Statenvergadering sprak kernenergie woordvoerder Jeffrey Oudeman namens het CDA over het agendapunt Voorwaardenpakket Kernenergie.

U weet dat het CDA zowel nationaal als provinciaal voorstander is van een groter aandeel kernenergie in onze energiemix. Zowel het langer openhouden van de huidige kerncentrale als de nieuwbouw van kleinschalige (zoals SMRs) en grootschalige (zoals de beoogde twee nieuwe) kerncentrales dragen hieraan bij. Juist als voorstander van deze ontwikkelingen vindt de CDA-Statenfractie het van belang om zorgvuldig de daarvoor benodigde processen te doorlopen én vanaf de eerste stappen als regio actief betrokken te zijn.

De bouw van de kerncentrales

Wat betreft de mogelijke bouw van twee nieuwe kerncentrales is het Rijk momenteel volop bezig met fase 1: het voorbereiden van de besluitvorming. De tweede fase betreft het uitvoeren van de aanbesteding, de derde fase de vergunningsverlening en de vierde fase de bouw en ingebruikname van de kerncentrales. De eerste fase – waar we nu dus nog middenin zitten – omvat onder meer de marktconsultatie en technische haalbaarheidsstudies en daar is het Rijk-Regiopakket aan toegevoegd.

Minister Jetten schrijft hierover – in zijn brief van 1 februari over de stand van zaken van de nieuw te bouwen kerncentrales – het volgende aan de Tweede Kamer: “In het Rijk-Regio pakket wil ik gefaseerd afspraken maken tussen rijk en regio over de randvoorwaarden waaronder de kerncentrales gerealiseerd kunnen worden. Dit is nodig vanwege behoud van de leefomgevingskwaliteit in die gebieden. Voor de afronding van de eerste fase wil ik een voorlopig Rijk-Regio pakket afspreken dat verder uitgewerkt zal worden in de latere fases.” Kan het College nader ingaan op de door de minister genoemde fasering en hoe we een voorlopig Rijk-Regio pakket in fase 1 moeten zien?

Over het maken en borgen van de afspraken staat ook het nodig in het voorliggende Statenvoorstel. Niet in het minst omdat we een scenario zoals met de komst van de Marinierskazerne absoluut willen voorkomen. Als regio zouden we dus graag voortijdige, langjarige afspraken met het Rijk willen maken en deze juridisch willen borgen. In welke fase/op welk moment denkt het College dit te kunnen realiseren?

De Purple Deal

Als CDA-fractie zouden we graag zien dat we als regio een Purple Deal over kernenergie met het Rijk afsluiten. Gezien de recente ontwikkelingen in de formatie dringt zich wel de vraag op wat voor consequenties bijvoorbeeld een lange formatie op de voortgang van het kernenergiedossier heeft. Het kernenergiedossier is weliswaar niet controversieel verklaard en er is in beide Kamers een grote meerderheid voor meer kernenergie, maar welke harde afspraken wil een demissionair kabinet nog met de regio maken zowel als het gaat om bedrijfsduurverlenging van de huidige kerncentrale als de mogelijke nieuwbouw van twee kerncentrales in onze provincie. Ik hoor graag de reflectie hierop van het College, waarbij ik tevens vraag om in te gaan op de planning en wat in deze realistisch & robuust is. Dit mede gezien het feit dat de minister in de eerder aangehaalde Kamerbrief aangeeft meer tijd te nemen voor de marktconsultatie en technische haalbaarheidsstudies.

Gezien de recente ontwikkelingen in de formatie dringt zich wel de vraag op wat voor consequenties bijvoorbeeld een lange formatie op de voortgang van het kernenergiedossier heeft.

De provincie is in elk geval voortvarend aan de slag gegaan met het consultatietraject waarin inwoners, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en medeoverheden is gevraagd naar voorwaarden, kansen en bedreigingen. De oogst van dit consultatietraject treffen we aan in het Statenvoorstel Voorwaardenpakket Kernenergie Provincie Zeeland. Tijdens de commissievergadering van 19 januari hebben we reeds uitgebreid over de inhoud daarvan gesproken. Namens de CDA-fractie heb ik het toen onder meer gehad over de informatievoorziening vanuit het Rijk en onze wens dat er snel een fysiek informatiepunt in de regio komt. Qua kansen heb ik die middag andermaal het nucleair onderzoeks- en kenniscluster genoemd en gevraagd naar nucleaire innovaties van SMRs tot thoriumcentrales. Daar zal ik het vanochtend dus niet opnieuw uitgebreid over hebben. Juist ook omdat die te benutten kansen in de toekomst nog verder uitgewerkt zullen worden in een voorwaardenpakket 2.0 waar Provinciale Staten te zijner tijd ook over zal beslissen. We hebben er alle vertrouwen in dat het College dan ook de sociaaleconomische structuurversterking van Zeeland en de kansen voor het Zeeuwse bedrijfsleven concreter zal invullen.

No go!

De meest concrete voorwaarden waar we vandaag over beslissen betreffen de no go’s. De PZC zette ze kernachtig op een rij: Geen koeltorens, geen nieuwe hoogspanningsmasten, handhaving van de groene rand rondom het Sloegebied, oog voor de veiligheid – ook tegen overstromingen – en een goede informatievoorziening aan de Zeeuwen.

We zijn als CDA-fractie blij met de aanvullende passage over waterveiligheid in het gewijzigde Statenvoorstel: “Eventuele aanvullende kosten die gepaard gaan met de waterveiligheid en de normeringen waar het Waterschap Scheldestromen rekening mee heeft te houden, komen voor rekening van het Rijk.” Het zou voor de CDA-fractie immers niet te verteren zijn als die kosten op het bordje van het Waterschap Scheldestromen – en daarmee de Zeeuwse belastingbetaler – zouden komen.

Ook de andere no go’s ondersteunt het CDA van harte. Niet in het minst omdat deze de lasten voor de directe omgeving van de voorkeurslocatie voor twee nieuwe kerncentrales (zoals door het Rijk aangewezen) moet beperken. Juist omdat de gemeente Borsele eventueel zelfs tot negen grote (energie)projecten op hen af ziet komen, waken ze voor het cumulatieve effect daarvan en willen ze dat er integraal naar deze projecten wordt gekeken. Als CDA-fractie vinden bij alle projecten, zeker ook op het gebied van energie-infrastructuur, de landschappelijke inpassing een belangrijke voorwaarde.

De gemeente Borsele heeft met de Borselse Voorwaarden groep en de door hen opgestelde Borselse Voorwaarden ook een intensief traject doorlopen. Goed dat de gemeente Borsele en de provincie straks dus een gezamenlijk pakket naar het Rijk kunnen brengen.

Regionale voorwaarden zwart op wit

Minister Jetten heeft reeds meermaals aangegeven zeer serieus met de regionale voorwaarden en wensen om te gaan. Dat zie je bijvoorbeeld terug in het feit dat in de technische haalbaarheidsstudies al het uitgangspunt is gehanteerd dat er geen koeltorens komen. Deze studies zullen ook meer informatie geven over de impact van de bouw van twee nieuwe kerncentrales op de omgeving. Denk hierbij aan aanvoerroutes, geluidsoverlast, benodigd personeel etc. De minister geeft aan dat juist de bouwfase van invloed zal zijn op de leefkwaliteit in de regio en het daarom zo belangrijk is om tegelijkertijd te investeren in de kwaliteit van de leefomgeving.

Kortom, een schone taak voor dit College is om – in goede samenwerking met de gemeente Borsele – in de onderhandelingen met het Rijk de mooie woorden van de minister om te zetten in een Purple Deal – maar dan wel zwart op wit – waarvoor we in Zeeland de vlag uithangen!