Verwachting,  zo wijd de wereld strekt

Middelburg - De behandeling van deze voorjaarsnota en jaarrekening 2017 staat in het teken van de hoop,  van de verwachting, van de Zeeuwse wolkenluchten in de lente: ‘Een nieuwe lente,  een nieuw geluid’, om met de woorden uit het gedicht De Mei van Gorter te spreken.

Waar we een half jaar geleden bij de najaarsnota en begroting nog somber waren over de grote last van de bezuinigingen, het langdurig zwaar weer voor de provincie in financieel opzicht, zien we daar nu licht in de lucht.

Om bij ons ‘land in zee‘ te blijven:  de donkere luchten vol onheil,  zwaar van financiële zorgen,  klaren langzamerhand op:  het wordt lichter,  de zonnestralen schijnen voorzichtig tussen de zware regenwolken door en laten het land oplichten.

We zijn allemaal Zeeuw  genoeg om deze karakteristieke wolkenluchten heel goed te kennen.  We hebben ze vaker gezien:

• De economie is aangetrokken, de arbeidsmarkt dreigt zelfs oververhit te raken,  wat ons voor nieuwe uitdagingen stelt. Zeker voor Zeeland geldt dat de krapte op de arbeidsmarkt een oplossing vraagt – lees:  extra mensen naar Zeeland moeten komen
• Heel Zeeland draagt uit dat het in Zeeland goed wonen, werken en vakantie vieren is.
• De provinciale VVV gaat nu precies dit beeld uitdragen:  niet meer alleen Zeeland vakantieland,  maar ook Zeeland werkt!   Zeeland werkt, heel veel in familiebedrijven.  Wij gingen in 2015 de verkiezingen in met de slogan ‘Zeeland werkt!’ en het blijkt dat het ‘heel goed werkt’ in Zeeland.

Iedereen in Zeeland is daarvan doordrongen. Nu de mariniers nog.

De mariniers

Ons thema “verwachting”  geldt ook voor de mariniers. In Nederland is het nog altijd zo dat de handtekening van iemand staat voor zijn afspraak.  En in Nederland geldt (zelfs voor Haagse politici) dat een eens gegeven woord staat! Afspraak is afspraak, daarom zijn wij mede-indiener van de motie over de mariniers.

Het CDA gaat er niet van uit  dat de wapenspreuk van de mariniers “qua patet orbis” - zo wijd de wereld strekt - ,   ophoudt bij de grenzen van de eigen woonplaats. Het roemruchte verleden van de mariniers past bij het Zeeuwse verleden:  de tocht naar Chatham in 1667 was hun eerste actie, in 1942 de slag om de Javazee, in 1940 de verdediging van de Maasbruggen bij Rotterdam,  in de jaren vijftig gevochten in Korea, en in Nederlands Nieuw Guinea. Het korps mariniers heeft alle moeilijke tijden overleefd,  zelfs de tijd van grote bezuinigingen bij Defensie. Ook een simpele verhuizing  gaan ze overleven.

De voorjaarsnota

Hoop en verwachting houden we ook over als nadronk van de jaarverantwoording en de voorjaarsnota.

• De maatschappelijke thema’s hebben draagvlak; de wens tot netwerksamenwerking leeft;
• De havenfusie is nagenoeg afgerond, wat economische groeikansen biedt;
• De algemene reserve lijkt weer sneller dan verwacht op orde te komen,  met dank aan het positieve jaarsaldo,  de commissie Jansen en de inzet van de andere provincies;
• De bijdrage uit de regio envelop - 35 miljoen - helpt Zeeland verder;
• Thermphos: de sanering gaat onverstoorbaar door, met dank aan het oordeel van Samsom.  Jammer dat een paar journalisten  in Follow the Money wel het geld hebben gevolgd,  maar niet de bestuurlijke besluiten en verantwoordelijkheden.

De voorjaarsnota is voor het CDA en de gehele Staten een belangrijk document.  Hierin worden nu de maatschappelijke opgaven voorgesteld. Met deze keuzes kunnen de koppeling maken met het interbestuurlijk programma.

Het CDA vindt het stimulerend om te werken vanuit deze maatschappelijke opgaven. Wij denken zeker dat we hiermee een forse stap naar een toekomstgericht Zeeland kunnen maken.

Aandachtspunten

Het is wel een belangrijke aandachtspunt dat we meer inzicht krijgen in  de concrete doelstellingen die aan de maatschappelijke opgaven hangen. Wij willen GS vragen  om na de zomer een hernieuwde notitie netwerksturing op te stellen en dan specifiek de processtappen te markeren in  de nu benoemde maatschappelijke thema’s. Wanneer stelt PS de kaders, wanneer stelt PS geld beschikbaar,  voor welk specifiek doel,  in welk samenwerkingsverband?  Waar, wanneer en op welk hoofdniveau? Dan kunnen we in de begroting duidelijkheid krijgen over wat, wanneer en welke resultaten de maatschappelijke opgaven opleveren.

In de auditcommissie is afgesproken dat 1 of enkele opgaven meer specifiek worden uitgewerkt.  Uiteindelijk moet dat voor alle maatschappelijke opgaven in de begroting gaan gelden.  Maar in het proces van samenwerken en kaders stellen,  willen we graag specifiek per maatschappelijke opgave de rol van PS goed besproken hebben. Verder moeten we met de opgaven misschien ook maar eens van de grond komen. We moeten vlieguren gaan maken en dan kunnen we ook beter zien waarop bijsturing nodig is.

Het goede is - waar wij veel verwachting van hebben - dat het Rijk erkent dat de regio nodig is als partner.  Regiocontracten willen wij dan ook met veel genoegen gaan opstellen. Wanneer kunnen wij daar de eerste initiatieven in verwachten?

Specifieke aandacht

Het CDA wil nog drie onderwerpen speciaal belichten:

1. De arbeidsmarkt in de  economische structuurversterking met de rol van onderwijs, en een goede betrouwbare infrastructuur;
2. De biodiversiteit met de waarde van natuur en ook de cultuur;
3. De noodzakelijke energietransitie;
4. Als laatste zullen we enkele financiële opmerkingen maken.

Arbeidsmarkt en economische ontwikkeling

Werk, werk, werk.  Dat is waar we in Zeeland op in willen zetten. Zeeland werkt! En daarvoor zijn mensen nodig,  heel veel mensen,  nog meer dan de partners van de mariniers, hun ouders en schoonouders,  hun kinderen en verdere verwanten.  We willen niet voor niets een aanvalsplan arbeidsmarkt en een snelle uitvoering van de eerste acties. Kan de Gedeputeerde ons daarin meenemen? Een eerste stap van de Zeeuwse vacaturebank is al mooi,  maar er moet nog meer komen.

Familiebedrijven

Het CDA heeft eerder aandacht  gevraagd voor de grote rol van familiebedrijven in Zeeland.  We hebben daarover een symposium georganiseerd. Wij onderzoeken nog of een kennisplatform familiebedrijven een goede bijdrage kan geven aan de versterking van deze MKB-tak. We komen daar bij de begroting op terug, maar vragen nu al aan GS om na te denken hoe familiebedrijven met kennis ondersteund kunnen worden bijvoorbeeld bij bedrijfsopvolging, de rol van jongeren in overnames, innovatie en de governance van familiebedrijven.

 Infrastructuur

Een goede infrastructuur is een belangrijk gegeven voor Zeeland. De fondsen voor onderhoud en reconstructie van wegen worden nu weer gevuld. Daar zijn wij blij mee. En ook met de aanpak van de Zanddijk. We zullen er in de commissie nog verder over spreken,  maar dit is alvast goed.

Bloktijden Westerscheldetunnel

Soms liggen er nog problemen waarbij we een verbetering tot stand kunnen brengen. Daarom dienen we een motie in waarin  gevraagd wordt te onderzoeken of bloktijden voor vrachtverkeer  in de Westerscheldetunnel kunnen worden ingevoerd,   naar voorbeeld van de Liefkenshoektunnel in Vlaanderen. Het betreft een lager tarief voor vrachtverkeer in de nachtelijke uren.  Dat heeft diverse voordelen,  met name op economisch gebied en voor het milieu.

Onderwijs

Campus Zeeland zien wij graag een grote vlucht nemen. Het Joint Research Center is voor ons een speerpunt en dient twee doelen.  Studenten kunnen hier een uitnemende opleiding krijgen,  en we kunnen hiermee een kweekvijver vormen van hoogopgeleide mensen die we broodnodig hebben op de arbeidsmarkt. Leren, werken en wonen komen ook hier weer samen.  Dat verstrekt onze inzet op alle onderwerpen.

Maar ook het Voortgezet Onderwijs in Zeeuws Vlaanderen verdient voor ons een plan waarmee we de echte stap tot een levensvatbaar onderwijs maken.  Wij vragen GS de actuele stand zeer nauwgezet met ons te delen. We hebben nog geen inzicht in een plan gekregen,  maar we willen meegeven  dat het doel vooral moet zijn  dat er een  de versteviging van de leeromgeving komt.  We willen niet alleen geld naar afvloeiing van personeel laten gaan,  maar vooral neen structurele stap maken in de positie van het onderwijs zelf,  zodat de weglek naar Vlaanderen omgebogen kan worden.

Biodiversiteit, natuur en cultuur

Traditioneel heeft het CDA aandacht voor de natuur, de agrarische sector en de noodzaak om zorgvuldig met de natuur en het landschap om te gaan.  Agrarisch natuur- en landschapsbeheer is wat ons betreft een belangrijke pijler in het plattelandsbeleid. Boeren leveren met het beheer van natuur en landschap een belangrijke bijdrage aan het behouden en versterken van een groen platteland, het leefgebied van veel planten en dieren.  Wat nieuwe natuur betreft gaat het CDAvoor kwaliteit en niet voor kwantititeit.  En uiteraard mag nieuwe natuur niet ten koste van goede landbouwgrond.

Wij hebben bij de begroting vorig jaar een motie over de bijenstrategie ingediend, die door de Staten is aangenomen. Behoud van biodoversiteit telt bij het CDA zwaar.  Maar het is breder dan alleen bijen , gaat om vele soorten insecten.

Er zijn al enkele goede voorbeelden van projecten in Zeeland waarbij één diersoort specifiek wordt bevorderd en waarbij als neveneffect de biodiversiteit als geheel beter wordt.  Ik doel o.a. op een project in Burgh-Sluis voor de patrijs,  maar we zijn met de commissie Ruimte vorig jaar ook in Zeeuws Vlaanderen geweest en hebben daar ook een stimulerend voorbeeld gezien.

Daarom dienen we een motie in waarbij wij vragen om een programmatische aanpak voor bescherming van de insectenpopulatie,  waarbij als geheel de biodiversiteit positief wordt beïnvloed. Ook dit willen we graag in netwerkverband doen,  met alle stakeholders

Daarnaast vragen we GS of in de omgevingsvisie extra aandacht kan komen voor de landschappelijke inpassing van bedrijventerreinen en grote agrarische opstallen. Zo dienen we twee doelen.  De omgeving wordt fraaier en de natuur wordt rijker.  Want waar vroeger ‘geriefbosjes’ de natuur verrijkten,  doen we dat nu met deze ‘omhullingsbosjes’. En uiteraard ook hier weer:  Groen onderwijs is een belangrijke opdracht voor Zeeland.  Hierin ligt een kans voor opleiding voor de grote werkgelegenheid in deze sector.

Wat betreft de cultuur:  zowel natuur als cultuur geven samen Zeeland een enorme uitstraling. Koester dat. Goed dat de provincie weer mogelijkheden voor subsidie voor grote beeldbepalende monumenten biedt.  Benut daartoe ook Europese subsidies!

Energietransitie

Deze topprioriteit houdt ons allemaal bezig.  Wij zien dan ook graag met spoed de uitwerking van dit belangrijke thema tegemoet.  Concreet!  Wij vragen de gedeputeerde ons te informeren over de routekaart naar een klimaatneutrale industrie in onze Deltaregio. Wij vinden dat belangrijk, en we willen tevens dat gedurende die route de Zeeuwse industrie wel concurrerend kan blijven.  Het  moet dus Smart, met Smart Delta Resources. Hoe gaat dat vorm krijgen en op welke onderdelen kunnen al op korte termijn stappen gemaakt worden?

Het CDA pleit ervoor om de verbeteringen stapsgewijs te gaan invoeren voor de woningaanpassingen.  Begin met de maatregelen die haalbaar zijn en makkelijk opgepakt kunnen worden. Zo zien wij graag dat buitengevel- isolatie hoog op de lijst komt te staan.  Dat is makkelijk en heeft veel rendement. Daarnaast verwachten wij veel van de mogelijkheden die kleine energie-gemeenschapjes hebben.

En tot slot. De financiën zien er weer positiever uit. We hebben weer beeld dat de algemene reserve binnen  aanvaardbare tijd op orde is. Bovendien geeft de regio-envelop ons 35 miljoen en in het accres van het provinciefonds  komen ook de nodige middelen. Het onderhoud van de infrastructuur is nu geregeld.  Voor het CDA is het wel van belang om daar nu geen andere zaken uit te halen. 

Voor het CDA is het wel duidelijk dat we de Motorrijtuigenbelasting in 2022  weer naar beneden zullen brengen.

We sluiten af met de hartenkreet dat iedereen in Nederland/Zeeland de kans krijgt om mee te doen,  zonder vorm van discriminatie of achterstelling, ‘Iedereen telt mee’. Die motie  is ons uit het hart gegrepen en die dienen we graag mede in.

Daarmee gaan we aan de slag, onder de steeds veranderende  Zeeuwse wolkenluchten,  zo wijd de wereld strekt.

Wij wensen onze mooie provincie veel goeds toe, veerkracht, initiatief en resultaat.