Inbreng Jeroen van Gool Begrotingsbehandeling

Voorzitter, het CDA wil graag het college feliciteren met hun eerste programmabegroting, die ook nog eens meerjarig sluitend is. Dat is geen vanzelfsprekendheid in deze onzekere tijden. Dan heb ik het uiteraard over de effecten van de oorlog in Oekraïne, de energieprijzen, de stikstofdiscussie, de huisvesting van vluchtelingen en zo kan ik nog wel even doorgaan. Wij vinden het dan ook goed dat het college ruimte inbouwt om flexibel op de effecten van deze ontwikkelingen te reageren. De mid-term-review is daar een voorbeeld van.

Wij zien een meerjarig sluitende begroting en zelfs het ravijn in 2026 lijken wij te overbruggen. Sterker nog; als wij kijken naar de Algemene Reserve, dan zien wij die oplopen tot zo’n 116 miljoen Euro, doordat de Integrale Reserve Stadsbeheer (IRS) erin opgenomen is. Hierdoor kan de indruk ontstaan dat de gemeente een soort geldpakhuis van Dagobert Duck wordt. Dat lijkt ons niet de bedoeling. Daarom wil onze fractie graag komend jaar het gesprek aangaan om te bepalen wat een gewenste grootte van de Algemene Reserve is en wat wij daarvoor moeten doen of laten. Wil het college hier met de raad vorm aan geven?

In de laatste begrotingen zagen wij steeds per programma een overzichtelijke en leesbare pagina met doelen, middelen en resultaten. Die missen wij in deze begroting en zien wij graag terug. Een ander punt over de leesbaarheid is het gebruik van de term Alphen aan den Rijn. In het ene beleidsstuk wordt hiermee de hele gemeente bedoeld, in het andere beleidsstuk de woonkern Alphen. Dit leidt bij de lezer tot verwarring. Om dat te voorkomen heeft onze fractie heeft een motie opgesteld.

Voorzitter, dan kom ik aan bij een aantal andere punten over het uitvoeringsprogramma of de begroting. Ik deel dat in langs vijf thema's: Samenleving, Klimaat, Bestaanszekerheid, Woningbouw en Vergroening.

Samenleving
Wij zien in de samenleving een toenemende maatschappelijke onrust en polarisatie. Bedreigingen of beledigingen van dorpsgenoten, politie, hulpverleners, medewerkers van de supermarkt of de huisartsenpraktijk zijn aan de orde van de dag. Dit weekend lazen wij nog in de krant over de bedreiging van gemeentelijke handhavers. Die verruwing is niet normaal en begint uit de klauwen te lopen. Het is voor het CDA belangrijk dat wij ons als raad, maar ook als gemeente uitspreken tegen dit gedrag. Dit is niet een verantwoordelijkheid van de gemeente alleen, maar ook van ondernemers, winkeliers, onderwijzers, huisartsen en de hele samenleving. In de programmabegroting (H2, p35) wordt geconstateerd dat er “duidelijke signalen zijn van onrust en tegenstellingen in de maatschappij”, maar er wordt geen consequentie aan verbonden. Om hier beweging in aan te brengen willen wij dit agenderen en het gesprek hierover opstarten. Daarom hebben wij een motie opgesteld, die inmiddels door een ruime hoeveelheid partijen wordt gesteund.

Een ander punt in belang van onze samenleving, is de participatie via een gebiedsgerichte aanpak. In de begroting wordt geconstateerd dat er de afgelopen jaren een gebiedsgerichte aanpak tot stand gebracht is voor vijf gebieden in onze gemeente. Maar eerder hebben wij met elkaar vastgesteld dat dit door corona niet goed van de grond is gekomen. Het CDA hecht veel waarde aan gebiedsgerichte aanpak. Het succes van het buurtcontactpunt, de zogenaamde Pipowagen die in Koudekerk als pilot draaide, is hiervan een goed voorbeeld. Buurtbewoners konden eenvoudig met medewerkers van de gemeente praten over zaken die spelen in de buurt. Deze Pipowagen zou in meer buurten en wijken een plek mogen krijgen wat ons betreft en vergeet ook de dorpshuizen niet. Dit bevordert de participatie. Kan het college aangeven hoe zij hier uitvoering aan willen geven?

Klimaat
Voorzitter, het volgende thema dat het CDA wil aansnijden is het klimaat. Voor ons is rentmeesterschap een belangrijke kernwaarde en dat houdt ook in dat wij de aarde, die wij in bruikleen hebben, steeds weer een stukje mooier achter willen laten.

Wij zien dat het college dit goed onder de aandacht heeft en de toegestuurde memo over de aanpak van energiearmoede steunen wij dan ook. Wel zijn wij benieuwd op welke wijze de raad hierbij betrokken blijft. Kan de wethouder dit proces toelichten?

Voorzitter, met de provinciale en waterschapsverkiezingen in aantocht willen wij het college vragen het gesprek met de provincie en het waterschap aan te gaan over wateropslag en waterkwaliteit. Er zal steeds meer geïnvesteerd moeten worden in het stabiel en zuiver houden van onze drinkwatervoorziening. Daarom zou het mooi zijn als gemeente wateropslag en grijswatercircuits aanlegt, om zo onnodig gebruik van kostbaar drinkwater, bij bijvoorbeeld het douchen of doortrekken van de wc, tegen te gaan. In het uitvoeringsprogramma wordt dit genoemd, maar in de begroting is hier niets voor opgenomen. Kan het college aangeven hoe zij hier dekking voor denken te organiseren?

Bestaanszekerheid
Voorzitter, dit college neemt bestaanszekerheid als basis. Gelijke kansen worden bevorderd en gezond leven in een gezonde leefomgeving gaat stevig op ingezet worden. De aanpak van armoede en schulden wordt steeds belangrijker. Inzetten op preventie om te voorkomen dat kleine problemen groot worden, speelt op veel terreinen waaronder Wmo, Jeugdwet en participatie. Er komen weer nieuwe aanbestedingen aan. Wij vragen het college hierbij een kritische blik op de organisatiestructuur en uitvoering. Zeker als we het weer voor meerdere jaren gaan vaststellen.

Voor een deel van onze inwoners is bestaans­zekerheid geen vanzelfsprekendheid. Door een laag inkomen of een uitkering, door betalings­achterstanden of schulden lukt het niet meer om financieel rond te komen. De vaste lasten nemen toe terwijl de inkomens gelijk blijven. Meer dan 150 gezinnen kampen met grote problemen door de toeslagenaffaire. Het Rijk heeft €1,25 per inwoner ter beschikking gesteld voor rechtsbescherming als compensatie voor de toeslagenaffaire. Dat zou in onze gemeente moeten gaan om een bedrag van zo'n €140.000. Wij zien dit bedrag niet geoormerkt terug in onze begroting. Kan het college aangeven waar dit bedrag is ingeboekt? En is het ook werkelijk voor dit doel beschikbaar?

Daarnaast vraagt het CDA ook expliciete aandacht voor hulp aan jongeren. Wij vinden het goed te zien dat het college aan de slag gaat met een overbruggingsbudget voor 18+ers, zodat zij niet tussen de wal en het schip vallen. Professionele hulp is belangrijk, maar vaak zijn er ook vrijwilligers die klaar staan om te helpen. Daar wordt in de praktijk te weinig gebruik van gemaakt, vinden de vrijwilligersorganisaties zelf. Er wordt nu direct professionele hulp aangeboden van verschillende kanten en dan zit je gelijk vast aan wachtlijsten. Dit kan anders, scheelt vaak geld en is sneller. Hoe ziet de wethouder dit?

Verder maken wij ons zorgen om de toenemende eenzaamheid in de samenleving, met name onder jongeren en ouderen. Wij waarderen het dat dit college hier ook volop aandacht voor heeft in het programma.

Woningbouw
Voorzitter, dan kom ik aan bij het thema woningbouw. In de gemeente is nog steeds een schreeuwend tekort aan woningen. Dit college doet er alles aan om zo snel als mogelijk als mogelijk op te lossen. De aanstaande aanpassing van de woonvisie om woningbouw mogelijk te maken in de Gnephoek is daar een goed voorbeeld van.

In het uitvoeringsprogramma wordt het stimuleren van tijdelijke woningen genoemd. Dit zien wij alleen niet vertaald in de begroting. Vorige periode is ons initiatiefvoorstel voor tijdelijke woningbouw voor starters en alleenstaanden aangenomen. Wij zijn trots dat de 91 flexwoningen aan de Zaagmolenweg steeds een stap dichterbij komen. Maar wij zien graag ook in andere dorpen tijdelijke woningen komen. Niet alleen in het huursegment, maar ook koop. Onze fractie heeft de afgelopen weken een inventarisatie van potentiële locaties gemaakt ook op minder courante stukken grond en wij zijn graag bereid om met de gemeente te verkennen waar er nog meer mogelijk is. Wil het college hier mee aan de slag is onze vraag? En hoe vinden wij dat terug in de uitvoering van de begroting? Want naar ons oordeel moet dit begroot worden om deze terreinen in te richten. Wij vragen u ook nadrukkelijke aandacht voor hofjeswoningen, zeker ook nu de vergrijzing zo toeneemt.

Vergroening
Voorzitter, dan wil ik onze inbreng graag afsluiten met het thema vergroening. Er wordt een aanmerkelijke investering gedaan in de toename van het aantal bomen. 100.000 bomen erbij in de gemeente. Dit gebeurt bij voorkeur met producten van lokale telers. Het CDA vindt dit een mooi gebaar om op die manier te werken aan de vergroening van onze gemeente, maar ook als visitekaartje voor de sierteeltsector waar de Greenport regio Boskoop wereldwijd bekend om staat.

Hier mag het nodige op gebeuren en ook het onderhoud van het groen in onze gemeente is in de praktijk nog niet altijd een visitekaartje. Om de gemeente hier een handje bij te helpen hebben wij voor het college een eerste boom meegenomen. Ik zou de eerste boom graag symbolisch aan de burgemeester overhandigen. Nog 99.999 te gaan.