Duurzaamheid

Een duurzame economie

5.1      Urgentie

We merken het allemaal; het klimaat is aan het veranderen. Dit is het gevolg van de opwarming van de aarde, wat veroorzaakt wordt door menselijk handelen. Diverse wetenschappelijke rapporten geven aan dat deze klimaatveranderingen grote gevolgen hebben voor het leven op onze planeet. De laatste jaren hebben wij op internationaal niveau, met het Parijs klimaatakkoord, het Glasgow klimaatakkoord, alsook op nationaal niveau, de Energieagenda, plannen gezien die als doelstelling hebben dat de opwarming van de aarde onder de twee graden Celsius blijft. Als ons dat niet lukt, zal een groot deel van Nederland en ook Capelle (dat vlak bij het laagste punt van Nederland ligt) onder de zeespiegel verdwijnen. Ook wij in Capelle aan den IJssel zullen ons steentje bij moeten dragen aan de beperking van de klimaatverandering door onze stad geleidelijk schoner, groener en duurzamer te maken.

5.2      Onze inzet voor een duurzame economie

Om Capelle duurzamer te maken, zal iedereen bereid moeten zijn stappen te zetten; de gemeente, Inwoners, (maatschappelijke) organisaties, instellingen en bedrijven. Dat deze energietransitie geld gaat kosten is duidelijk. Samenwerking is hierbij het sleutelwoord. De gemeente Capelle zal hierin het voortouw moeten nemen met een integrale benadering van de vele vraagstukken en met een maximaal draagvlak van de samenleving. Lusten en lasten moeten daarbij goed verdeeld worden. Van belang is dat de inwoners die de noodzakelijke maatregelen niet kunnen betalen, hierin worden geholpen.

Dit betekent dat wij als Capelle aan den IJssel niet stil blijven staan, maar blijvend gaan werken aan de grote opgave die voor ons ligt. Om investeringen door anderen te bevorderen en mogelijk te maken, kan een duurzaamheidsfonds worden ingezet. Ook is het belangrijk dat er voldoende ambtelijke menskracht beschikbaar komt om het vele werk op dit gebied te verzetten.

Wij willen energiearmoede tegengaan. Wij zorgen er daarom voor dat extra uitgaven door maatregelen voor energiebesparing en isolatie van de woning voor mensen die dit niet kunnen dragen, betaalbaar worden gemaakt. Dit kan bijvoorbeeld door te werken met een (sociaal) krediet voor lagere en middeninkomens. Dit stelt hen in staat om hun (koop)woning te isoleren. Bij de sociale huurwoningen dient gekeken te worden naar de gevolgen van het gas af. Denk aan de noodzakelijke aanschaf van pannen voor elektrisch koken.

Steeds meer ‘groepen’ inwoners, (maatschappelijke) organisaties en bedrijven komen met goede voorstellen voor de verduurzamingsopgave. Dit moet gestimuleerd worden. Deze initiatiefnemers moeten hiervoor beloond en als voorbeeld gesteld worden. De gemeente moet duurzaamheidsinitiatieven op alle niveaus faciliteren. Met een gemeentelijke stimuleringsregeling, waarvan er al veel voorbeelden in ons land aanwezig zijn, kunnen inwoners eenvoudig geholpen worden om hun huizen te verduurzamen en daarmee hun energiekosten te verlagen. Kleinschalige lokale energie coöperaties vervullen een belangrijke rol in de verduurzamingsopgave. Het ontbreken van een startkapitaal of de grote rompslomp om een coöperatie op te richten, zijn vaak belemmeringen. Het is een belangrijke taak van de gemeente om deze belemmeringen te verkleinen of zelfs helemaal weg te nemen. Een gemeentelijk energieloket kan hierin een belangrijke rol vervullen. Het Energie Collectief Capelle is ook een inwoners initiatief dat hierbij behulpzaam kan zijn. Wij willen zoveel mogelijk lokale kennis en inzet benutten. Veel inwoners van Capelle zijn bereid hun professionele kennis vrijwillig in te zetten voor hun eigen leefomgeving. Het is belangrijk dat de gemeente een manier vindt om hier goed gebruik te maken.

Het werken aan verduurzaming is een zoektocht naar nieuwe technieken en oplossingen. Om deze zoektocht mogelijk te maken willen wij proeftuinen starten om ondernemers, woningcorporaties en initiatieven uit de samenleving de mogelijkheid te bieden te experimenteren met duurzame projecten zoals energiepositief bouwen en energie- en warmteopwekprojecten. Ook proeftuinen om te experimenteren met (collectieve) koelingsprojecten als alternatief voor individuele airco’s behoort tot de mogelijkheden.

Duurzaamheid en nabijheid zijn twee termen die bij elkaar passen en kunnen gestimuleerd worden door regionale inkoop door de gemeente. Het delen van kennis en ervaring over maatschappelijk verantwoord inkopen in de regio met lokale ondernemers, kan ervoor zorgen dat lokale opdrachtnemers weten hoe het werkt en in staat zijn om met een passend innovatief aanbod te komen, dat aansluit bij de behoefte van de gemeente. Deze inzet is gericht op vijf pijlers (zie 5.3).

Dit willen wij voor Capelle

• Om investeringen door anderen te bevorderen en mogelijk te maken, willen we dat er een duurzaamheidsfonds wordt ingericht.
• Voor mensen die de kosten van de energietransitie niet zelf kunnen dragen moet dit betaalbaar worden gemaakt, bijvoorbeeld door te werken met een (sociaal) krediet voor lagere en middeninkomens en gemeentelijke stimuleringsregelingen.
• Gebruik maken van de vele inwoners van Capelle die bereid zijn hun professionele kennis vrijwillig in te zetten voor hun eigen leefomgeving (expertpanels)
• Proeftuinen starten om ondernemers, woningcorporaties en initiatieven uit de samenleving de mogelijkheid te bieden te experimenteren met duurzame projecten

5.3      Vijf pijlers van de energietransitie

De inzet van de gemeente Capelle zal gericht zijn op de 5 pijlers van de energietransitie, te weten energie besparen duurzame opwek, circulariteit, klimaatadaptatie en de warmtetransitie.

Energie besparen: Allereerst is het belangrijk dat wij er met elkaar voor zorgen dat we minder energie gaan gebruiken. Hierin heeft de gemeente een voorbeeldfunctie. We gaan het energiezuinig maken van ons maatschappelijk vastgoed (scholen, buurthuizen, verenigingsgebouwen en cultureel erfgoed) en bedrijventerreinen daarom actief aanpakken, waarbij de we partijen die hier een rol spelen willen ondersteunen en ontzorgen. Dit bespaart deze organisaties veel werk en leidt tot lagere energiekosten. Nieuwe scholen moeten energieneutraal gebouwd worden en worden voorzien van goede ventilatie. Van het bestaand vastgoed dat eigendom is van de gemeente wordt in beeld gebracht welke duurzaamheidsmaatregelen en -investeringen noodzakelijk zijn. Op basis van deze gegevens zal er een meerjarig vastgoed verduurzamingsplan moeten worden vastgesteld en uitgevoerd.

Duurzaam en klimaatneutraal bouwen of transformeren van woningen en bedrijven is de norm. Bij de uitgifte van bouwkavels of afgifte van vergunningen is het hanteren van een afdwingbaar duurzaamheidskader meer dan logisch.

Dit willen wij voor Capelle

• Nieuwe scholen moeten energieneutraal gebouwd worden en worden voorzien van goede ventilatie.
• Ten behoeve van de verduurzaming van het bestaande vastgoed moet een meerjarig vastgoed verduurzamingsplan worden vastgesteld en uitgevoerd
• Bij de uitgifte van bouwkavels of afgifte van vergunningen worden afdwingbare duurzaamheidseisen gehanteerd.

Duurzame opwekking: Lokale energie opwekking komt de samenleving als geheel ten goede. Grootschalige opwekking van energie in Capelle is echter alleen mogelijk als dit met maximale inwonersparticipatie gepaard gaat. Dit begint met goed informeren en het gebruik maken van lokale expertise. Kleinschalige lokale energie coöperaties en lokale bedrijven worden hierbij dus actief betrokken. We vinden het belangrijk dat inwoners financieel kunnen deelnemen en streven naar 50% eigendom. Concreet betekent dit o.a. dat wij een coöperatie als Zonkracht Capelle blijvend willen ondersteunen met de groei van het aantal zonnedaken dat zij hun leden aan kunnen bieden.

Het opwekken van energie door middel van zon en wind kan grote invloed hebben op de ruimtelijke ordening van onze stad. We willen dat er bij keuzes voor duurzame opwekking door zon door de gemeente gebruik wordt gemaakt gaat worden van een zonneladder. Dit is een afwegingskader waarmee afgewogen kan worden in welke gewenste volgorde zonne-energie projecten toegepast kunnen worden. Het benutten van daken is bijvoorbeeld eerder aan de orde dan het benutten van kostbare grond. Voor nieuwe windmolens is in Capelle geen plaats. Wel moet het mogelijk zijn om te werken met mini windturbines op daken. Het meervoudig gebruik van schaarse grond is een belangrijke optie. Wij denken dan o.a. aan het overkappen van parkeerterreinen met zonnepanelen. Kansenlocaties hiervoor zijn Capelse Brug, De Terp of het Hoofdweggebied Capelle XL. Ook het combineren van elektriciteit voor gebouwen en het opladen van vervoersmiddelen is hiervan een goed voorbeeld. Ook dient gekeken te worden naar goede en slimme stallingsmogelijkheden voor (elektrische) fietsen of scooters bij o.a. winkelcentra of ov-punten. 

Dit willen wij voor Capelle

• Kleinschalige lokale energiecoöperaties en lokale bedrijven worden actief betrokken bij energieopwekking.
• Bij het verduurzamen van buurten en wijken heeft de gemeente de mogelijkheid gebruik te van de uitzonderingsmogelijkheid om te kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten in de gemeente.
• Meervoudige duurzaamheid: schaarse grond wordt zo veel mogelijk dubbel gebruikt.

Dit willen wij niet

• Geen grote windmolens in Capelle.
• Inwoners niet dwingen om deel te nemen aan een collectieve energievoorziening, maar altijd een eigen keuze moeten kunnen maken

Circulariteit: Voor een duurzaam Capelle is circulariteit belangrijk. Circulariteit gaat ervan uit dat ons afval de grondstof is voor nieuwe producten. Grondstoffen, onderdelen en producten worden na hun levensduur opnieuw ingezet waardoor de waarde behouden blijft. Dat betekent dat we zo min mogelijk weggooien en alles zoveel mogelijk hergebruiken.

Het CDA wil dat de gemeente circulariteit in Capelle helpt door bewustwording te creëren en verbinding tot stand te brengen tussen bedrijven, (maatschappelijke) organisaties en lokale initiatieven die al met circulaire economie bezig zijn.

Een populaire vorm van circulariteit is de ruil- en deeleconomie. Steeds meer mensen zijn bereid om producten met elkaar te delen. Wij willen projecten voor circulaire wijken stimuleren. Auto of fiets delen of kijken naar alternatieve woonvormen zoals tiny houses, woongemeenschappen of meer generatiewoningen. Wij vinden dat kringloopwinkels, ruilwinkels en Repair Cafés in Capelle niet mogen ontbreken.

Korte ketens van het land naar het bord zijn duurzaam. Landbouwproducten uit de buurt zijn verser, vaak lekkerder en minder belastend voor het milieu. Daarom stimuleren wij winkeliers en consumenten om regionale producten op de markt te brengen en zo bij te dragen aan een sterke lokale en circulaire economie.

Voor de langere termijn kiezen wij voor meer flexibel bouwen. Dit houdt in dat steeds meer woningen en andere gebouwen aanpasbaar zijn in geval hun bestemming verandert. Demontage en hergebruik van materialen stimuleren en sloop voorkomen. Door circulair bouwen en het werken met uitneembare onderdelen aan te moedigen slaan we drie vliegen in een klap. We maken woningen van duurzaam materiaal, die relatief snel kunnen worden gebouwd of gedemonteerd en die geschikt zijn voor alle levensfasen.

De ambitie van de Rijksoverheid is groot. In 2025 mag er nog maar maximaal 30 kg restafval per inwoner per jaar zijn. Om deze ambitie waar te maken, zullen bewoners, ondernemers en organisatie moeten worden uitgedaagd om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Dit kunnen we doen door goede voorbeelden uit te dragen, zodat onze inwoners geïnspireerd worden om ook aan de slag te gaan.

Ook de wereld van de afvalinzameling is volop in beweging. Dit maakt nieuwe keuzes mogelijk en misschien ook wel noodzakelijk. Wij willen een gemeente zijn die oog heeft voor optimale, duurzame en flexibele afvalinzameling. Aantrekkelijke, schone, veilige en (rolstoel)toegankelijke vuilopstelplaatsen die worden afgesloten om afvaltoerisme te voorkomen.

 Betalen voor afval (Diftar) komt voor het CDA pas ter sprake als dit in geheel Capelle goed kan worden geregeld. Belangrijk gevolg van Diftar in andere gemeentes is, is dat er meer zwerfvuil komt. Hier moeten vooraf wel goede maatregelen tegen worden genomen, zoals strenge handhaving op overtredingen. Afvalscheiding is in principe een taak van de afvalverwerker, de Capellenaar wordt wel gevraagd zo veel mogelijk kleding, papier, glas, GFT en restafval te scheiden.

Zwerfafval  en afval dat bij/naast de vuilcontainers is neergezet, is ook nu al een groot probleem in Capelle. Het zorgt voor een onverzorgd beeld, waar veel mensen zich aan ergeren. Ook is het slecht voor het milieu. Gelukkig zijn er steeds meer mensen die actief de straat op gaan om het zwerfafval op te ruimen.

Dit willen wij voor Capelle

• Actieve sturing door de gemeente op minder zwerfafval door publiekscampagnes en de vrijwilligers die hier een rol voor zichzelf zien te belonen en waar mogelijk te ondersteunen.

Klimaatadaptatie: is de mate waarin we onze omgeving kunnen aanpassen aan klimaatverandering. Dit is nodig, omdat verandering van het klimaat zorgt voor een aantal problemen, bijvoorbeeld harde regenbuien die zorgen voor overstromingen, stenen van gebouwen houden warmte vast en zorgen voor hittestress en hittegolven die zorgen voor uitdroging van de natuur.

Meer groen in de wijk, bijvoorbeeld door groene daken zijn belangrijk. We weten dat meer bomen en meer groen leidt tot vermindering van de hittestress. Verdere onderzoeken zijn nodig naar de mogelijkheid om (met o.a. bomen, struiken of water) de hittestress in versteende wijken te verminderen, dit komt ook de biodiversiteit ten goede. In dit kader pleit het CDA voor strengere regels voor zowel gemeente als burger voor het kappen van bomen.

Opvang en hergebruik van regenwater is belangrijk. Om mensen hiervan bewust te maken zijn bewustwordingscampagnes voor het ontstenen van private tuinen en het toepassen van regentonnen nodig.

 In de afgelopen jaren heeft de brandweer regelmatig uit moet rukken voor wateroverlast als gevolg van hevige regenbuien. In de wijk Middelwatering heeft de gemeente een nieuwe techniek toegepast om de wateroverlast te beperken door het onder de weg plaatsen van zogenaamde bufferblocks voor water. Dit is een nieuwe techniek die geëvalueerd wordt en bij bewezen succes ook kan worden toegepast op ander hotspots voor wateroverlast.

Dit willen wij voor Capelle

• Onderzoek verrichten naar de mogelijkheid om (met o.a. bomen, struiken of water) de hittestress in versteende wijken te verminderen,
• Een bewustwordingscampagne initiëren voor het ontstenen van private tuinen en het toepassen van regentonnen.
• Bij het beheer van de openbare ruimte zoekt de gemeente naar mogelijkheden om biodiversiteit te versterken. In overleg met bewoners, woningcorporaties en projectontwikkelaars worden plannen gemaakt en uitgevoerd die ervoor zorgen dat er in woonwijken en bedrijventerreinen meer vogels, vlinders en bijen kunnen leven.

Warmtetransitie: In 2050 moeten alle woningen in de gemeente van het aardgas af. Dat is een grote opgave. Hiervoor heeft de gemeente een Transitievisie Warmte opgesteld, waarin staat op welke wijze de gemeente dit vorm wil gaan geven.

Voordat tot uitvoering van deze transitievisie wordt overgegaan, wil het CDA dat er een zorgvuldige afweging gemaakt wordt voor en met onze inwoners, bedrijven en (maatschappelijke) organisaties. Zij moeten bekend zijn met de warmtekaarten van hun buurten of wijken, welke regionale of lokale warmtebronnen ingezet kunnen worden, op welke plekken en tegen welke prijs. Zij moeten tijdig betrokken worden bij de planvorming. Deze planvorming moet een open en transparant proces zijn.

De ervaring leert wel dat het moeilijk is om inwoners te motiveren om mee te denken aan dit onderwerp. Uiteindelijk zal de gemeente wel zelf de verantwoordelijkheid moeten nemen om in 2050 van het gas af te zijn.