Inbreng Fractievoorzitter Kavish Partiman Begrotingsdebat

Woensdag 13 november vond de raadsbehandeling plaats van de begroting. Fractievoorzitter Kavish Partiman voerde daar namens de CDA fractie het woord en diende zes moties in. Lees hieronder zijn spreek tekst.

We streven naar een stad waarin mensen zich thuis voelen, waarin bewoners kunnen rekenen op basisvoorzieningen en een fijne buurt om te wonen, waarin duurzaamheid samen met de samenleving wordt bereikt, en waarin onze lokale economie floreert.

Voorzitter,

Ruim een jaar geleden zijn wij, als CDA, in een coalitie gestapt met vijf andere partijen om samen het bestuur van onze stad op ons te nemen. Zoals men van ons verwacht, zijn wij bereid om verantwoordelijkheid te dragen – ook wanneer de uitdagingen aanzienlijk zijn. Maar laten we eerlijk zijn: een coalitie van zes partijen, elk met een eigen, stevig ideologisch en zwaar uiteenlopend fundament, gaat niet vanzelf en vraagt om een bijzondere vorm van samenwerking. Toch zijn wij dit avontuur aangegaan, met de overtuiging dat we, zij het voorzichtig en niet zonder slag of stoot, het midden kunnen vinden waar de belangen van de hele stad centraal blijven staan.

De begroting die vandaag voorligt, weerspiegelt de vele compromissen die we hebben gesloten. Compromissen die soms moeilijk en zwaar bevochten waren. Voor ons als CDA is dat niet nieuw; we hebben altijd geloofd in het grotere belang en in stabiliteit als fundament voor goed bestuur, dat hebben we in de vele coalities waar wij tot nu toe zitting hebben genomen ook aangetoond. Maar die stabiliteit vraagt ook iets van ons allen: een bereidheid van elke partij om zo nu en dan pijn te lijden, omdat continuïteit, ordentelijk bestuur en het algemeen belang altijd boven ideologische wensen moet staan.

Onze bereidheid tot samenwerking betekent echter niet dat we onze eigen visie uit het oog verliezen. De christendemocratie blijft voor ons de basis, een rijke ideologie waarin de mens deel uitmaakt van een groter geheel en in relatie staat tot de ander. Onze visie op een fatsoenlijke samenleving is sociaal-conservatief en geworteld in waarden die ons dierbaar zijn. Die waarden bieden ons houvast en richting – ook in deze veelkleurige samenwerking.

De ideologische verschillen met onze partners brengen ons regelmatig op punten waar onze kijk op beleid duidelijk uiteenloopt. Dit is onvermijdelijk in een coalitie zoals de onze en maakt deel uit van het duale stelsel waarin we werken. Het dualisme biedt soms de ruimte voor de nodige nuance en verschillende perspectieven, iets wat we waarderen zolang de afspraken die we als raad met elkaar hebben vastgelegd, gerespecteerd worden en ordentelijk bestuur leidend is. Met deze context in gedachten wil ik graag enkele belangrijke beleidsvelden nader toelichten.

Ruimtelijke ordening en wonen

Onze stad groeit, en de behoefte aan woningen is enorm. In het Central Innovation District staan meer dan 20.000 nieuwe woningen gepland. Maar voor het CDA gaat woningbouw verder dan alleen stenen stapelen. Wij willen bouwen aan leefbare wijken waar bewoners fatsoenlijk terecht kunnen bij voorzieningen als de huisarts, supermarkt, school, sportvereniging en kinderopvang – voorzieningen die onmisbaar zijn voor een gezond en sociaal leven in de stad. We hebben daarom bij het voorzieningsdebat maar ook ruimtelijke plannen, meerdere moties ingediend om ervoor te zorgen dat deze voorzieningen tijdig worden gerealiseerd en houden de afdoening hiervan nauwlettend in de gaten. Daarnaast kijken we uit naar de presentatie van de Haagse applicatie die ons in staat zal stellen om de leefbaarheid integraal te monitoren op wijk- en stadsniveau.

We zien ook dat veel Hagenaars, jong en oud, op lange wachtlijsten staan voor een woning in hun eigen stad, de stad waar ze zich verbonden mee voelen en waar ze onmisbaar werk doen. Of het nu in Loosduinen, Scheveningen of de Schilderswijk is, het CDA vindt het belangrijk dat mensen met een sterke band met Den Haag niet noodgedwongen de stad moeten verlaten. We willen graag experimenteren met voorrang voor deze groep bij nieuwbouwprojecten. Het is dan ook teleurstellend dat er in de afdoening van onze motie nog steeds geen project is gevonden voor sociale huur. Daarom dien ik vandaag opnieuw een motie in voor een pilot waarbij voorrang wordt gegeven bij toewijzing van nieuwbouw in de sociale huursector.

Motie: Pilot toewijzen met voorrang bij nieuwbouw van sociale huurwoningen

Roept het college op:

• In Q1 2025 de raad een update te geven hoe samen met woningcorporaties een project in de sociale huur wordt geselecteerd, waarbij voorrang bij toewijzing van huurwoningen binnen het betreffende stadsdeel wordt toegepast;
• Hierbij een overzicht te delen van alle sociale huurprojecten waar technisch gezien, voorrang bij toewijzing uit de Wet regie op de volkshuisvesting mogelijk is.
• Hierbij een toelichting te geven op de eerste resultaten over de communicatie, eventuele belemmeringen en te volgen procedure voor de toewijzing.

Duurzaamheid en samenwerking

De ambities op het gebied van duurzaamheid zijn groot, en terecht. We werken aan een schonere lucht, een betere leefomgeving en een duurzame toekomst voor volgende generaties. Voor het CDA is het essentieel dat we deze transitie sámen met bewoners en bedrijven vormgeven. Wij geloven niet in het opleggen van verplichtingen of overmatig papierwerk, maar juist in samenwerking. Door de kracht van de samenleving te benutten, kunnen we Den Haag groener en duurzamer maken. Daarom dien ik samen met collega de Groot vandaag een motie in om ervoor te zorgen dat ook het MKB de duurzaamheidstransitie kan maken en vraag ik om verduurzaming van gemeentepanden in samenwerking met maatschappelijke organisaties.

Motie: Zorg dat het MKB de duurzaamheidstransitie mee kan maken

Roept het college op:

• Voorafgaand grote projecten en beleidsveranderingen, waarbij het gaat om het invoeren van nieuwe extra gemeentelijke verplichtingen omtrent duurzaamheid, gericht op de hele stad of ten minste een stadsdeel, eerst een MKBA en daaropvolgend een MKB-toets uit te voeren.
• De raad te informeren over de resultaten voorafgaand een definitieve beslissing wordt genomen over invoering van nieuw gemeentelijk duurzaamheidsbeleid.

Motie: Verduurzaming gemeentepanden in samenwerking met maatschappelijke organisaties

Roept het college op:

• Bij verduurzaming van gemeentepanden, de maatschappelijke organisaties die gebruik maken van deze panden mee te nemen in de planning en werkzaamheden.
• Maatschappelijke organisaties die gebruik maken van gemeentepanden die worden verduurzaamd, vroegtijdig te informeren over deze werkzaamheden en mee te denken over tijdelijke opvang op een andere locatie als de activiteiten en bestaanszekerheid van deze organisaties in gevaar komt door de geplande werkzaamheden.

Economie: wijkeconomie en winkelstraten

Een sterke economie is onmisbaar voor een gezonde samenleving, en in Den Haag vormt het midden- en kleinbedrijf (MKB) de ruggengraat. Onze winkelstraten zijn echter meer dan louter commerciële zones; ze zijn de harten van onze buurten, ontmoetingsplekken waar buurtbewoners samenkomen en die bijdragen aan de sociale cohesie in onze stad. In de programmabegroting worden verschillende inspanningen genoemd om deze winkelgebieden levendig te houden, en dat waarderen wij zeer. Straten zoals de Fahrenheitstraat en Frederik Hendriklaan, Denneweg profiteren gelukkig van een bloeiende ondernemersbasis. Maar niet elke winkelstraat in Den Haag heeft het even gemakkelijk.

Straten als de Paul Krugerlaan, Hobbemastraat, Vaillantlaan en Weimarstraat hebben te maken met hardnekkige uitdagingen zoals leegstand en een gebrek aan diversiteit in het winkelaanbod. Hierdoor verliezen ze aan aantrekkelijkheid voor zowel bewoners als bezoekers. Deze winkelgebieden verdienen extra aandacht om weer te kunnen floreren en aantrekkelijk te worden voor de gemeenschap.

Een structurele aanpak vraagt om meer dan alleen incidentele initiatieven. Wij stellen voor om de sociale cohesie in deze gebieden te versterken door het MKB en sociale ondernemingen samen te laten werken. Netwerkbijeenkomsten en samenwerkingstrajecten en lokale ondernemersverenigingen, kunnen ondernemers met elkaar verbinden en stimuleren om gezamenlijke initiatieven te ontwikkelen die de buurt ten goede komen.

Daarnaast dienen wij de motie Uitbreiding van Bedrijveninvesteringszones (BIZ) naar Eigenaren in, waarmee we beogen om vastgoedeigenaren te betrekken bij bestaande en nieuwe BIZ-initiatieven. In winkelstraten die extra ondersteuning kunnen gebruiken, kan een BIZ-model helpen om ondernemers en vastgoedeigenaren samen te laten investeren in onderhoud, activiteiten en diversificatie van het winkelaanbod. Dit model heeft in de Fahrenheitstraat al zijn waarde bewezen en creëert gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor het versterken van winkelstraten die dat nodig hebben.

Motie: Uitbreiding van Bedrijveninvesteringszones (BIZ) naar Eigenaren

Verzoekt het college:

• Een werkwijze op te stellen voor het uitbreiden van bestaande BIZ’en en het oprichten van BIZ’en waarin vastgoedeigenaren een structurele rol spelen;
• hierbij de mogelijkheden te onderzoeken om vastgoedeigenaren actief te betrekken bij de oprichting en uitvoering van nieuwe BIZ’en;
• de raad te informeren over de uitkomsten van dit onderzoek en met voorstellen te komen voor de uitvoering van deze werkwijze.

Het CDA ziet daarnaast de MKB-toets als een cruciaal instrument bij grote beleidswijzigingen. Tegelijkertijd ontbreekt een heldere definitie van wat precies onder ‘grote’ beleidswijzigingen valt. Daarom dien ik de motie Uitvoeren van een Maatschappelijke Kosten-Batenanalyse voorafgaand aan de MKB-toets bij Grote Beleidsingrepen in.

Motie: Uitvoeren van een Maatschappelijke Kosten-Batenanalyse voorafgaand aan de MKB-toets bij Grote Beleidsingrepen

Verzoekt het college:

• Bij grote beleidsingrepen standaard een MKBA uit te voeren voorafgaand aan de MKB-toets, zodat de deelnemers aan de MKB-toets beter inzicht hebben in de economische effecten;
• een definitie op te stellen van wat binnen de gemeente Den Haag wordt beschouwd als “grote” en “kleine” beleidsingrepen bij de MKB-toets, en deze definitie ter goedkeuring aan de raad voor te leggen.

Tot slot bij het punt economie willen we bij economie het belang van familiebedrijven in onze stad onderstrepen. Familiebedrijven spelen een rol die verder gaat dan alleen het economische; ze zorgen voor continuïteit en stabiliteit en zijn diepgeworteld in de buurt. Zij dragen bij aan het behoud van werkgelegenheid, investeren in de gemeenschap en versterken de economische en sociale structuur van Den Haag. Daarom dienen wij de motie Stimuleren van Familiebedrijven in de Haagse Investeringsmarkt in,

Motie: Stimuleren van Familiebedrijven in de Haagse Investeringsmarkt

Verzoekt het college:

• In kaart te brengen welke rol familiebedrijven spelen in de Haagse investeringsmarkt en op welke manieren de gemeente deze bedrijven kan stimuleren om duurzaam te blijven investeren;
• te onderzoeken welke maatregelen, zoals fiscale voordelen, investeringsondersteuning of vergunningenbeleid, kunnen bijdragen aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor familiebedrijven in Den Haag;
• de raad hierover te informeren met concrete voorstellen.

Buitenruimte

Het CDA is tevreden met de aandacht in de programmabegroting voor het onderhoud en de investering in publieke voorzieningen zoals speeltuinen en parken. Het is mooi om te zien dat bewoners steeds meer worden betrokken bij het onderhoud van hun wijk, en wij juichen toe dat er middelen beschikbaar zijn voor voorlichting over de omgang met de buitenruimte. Tegelijkertijd vragen wij de wethouder om zo snel mogelijk cameratoezicht 2.0 te implementeren om bijplaatsing van afval in wijken zoals Laak en de Schilderswijk tegen te gaan.

Mobiliteit

De mobiliteit en bereikbaarheid in Den Haag vragen eveneens onze aandacht. Voor het CDA is het belangrijk dat mobiliteit in Den Haag toekomstbestendig wordt vormgegeven. Dat houdt in dat we een stad willen zijn waarin mensen zich duurzaam kunnen verplaatsen, maar we moeten ook oog houden voor de diversiteit van de wijken en hun specifieke mobiliteitsbehoeften. In sommige wijken is er een grotere vraag naar reguliere parkeerplekken en autoverkeer, terwijl andere wijken juist profiteren van initiatieven zoals deelmobiliteit, zoals we zien in de Vruchtenbuurt.

Wij pleiten daarom voor een gedifferentieerde aanpak waarbij de gemeente actief luistert naar de signalen vanuit de wijken. Dat betekent minder inbreuk op de mobiliteitsbehoeften van inwoners met een auto en meer steun voor lokale initiatieven op het gebied van deelmobiliteit. Ons eerder ingediende voorstel voor gedifferentieerde mobiliteitsoplossingen per wijk blijft dan ook ons standpunt, en wij verzoeken de wethouder om de mobiliteitsbehoeften per wijk zorgvuldig te evalueren voordat er besluiten worden genomen die ten koste gaan van bereikbaarheid of doorstroming van het autoverkeer.

Sport en studenten

Wij zijn als CDA blij om te zien dat studenten steeds beter worden betrokken, maar we zouden ook in de komende periode graag zien dat studenten de kans krijgen om met steun van de gemeente zelf met ideeën en projecten te komen om van Den Haag een bruisende studentenstad te maken. En vragen de wethouder hierbij specifiek oog te houden voor het verenigingsleven.

Voorzitter, met deze punten benadrukken wij als CDA ons streven naar een stad waarin mensen zich thuis voelen, waarin bewoners kunnen rekenen op basisvoorzieningen en een fijne buurt om te wonen, waarin duurzaamheid samen met de samenleving wordt bereikt, en waarin onze lokale economie floreert. Dat is het Den Haag waar wij ons elke dag opnieuw voor inzetten. Een stad waarin iedere buurt levendig en leefbaar is, waar ondernemers en bewoners elkaar versterken, en waar wij gezamenlijk werken aan een duurzame toekomst. Laten we ervoor zorgen dat geen enkele wijk of winkelstraat achterblijft en dat Den Haag zich kan blijven ontwikkelen als een plek waar iedereen zich welkom voelt.