Isoleer zoveel mogelijk Haagse woningen

Isolatie van zoveel mogelijk Haagse woningen. Dat is ons doel. Recent publiceerden  Tweede Kamerleden van de ChristenUnie, het CDA en Groenlinks twaalf voorstellen gedaan om in te zetten op isoleren. Over dat Manifest Nationaal Isolatieprogramma stelde onze Kavish Partiman eerder al vragen aan het stadsbestuur. Nu stelt hij vervolgvragen. 

De vervolgvragen lees je hier. Daaronder staat de beantwoording van de vragen die Kavish Partiman in september aan het stadsbestuur stelde.

Schriftelijke vragen: Vervolgvragen Manifest Nationaal Isolatieprogramma
Indiener: Kavish Partiman

Datum: 9-11-2021

Aan de voorzitter van de gemeenteraad,

Op 13 september 2021 stelde de heer Partiman (CDA) schriftelijke vragen over het Manifest Nationaal Isolatieprogramma (RIS310007). Overeenkomstig art. 30 van het Reglement van orde stelt het raadslid Kavish Partiman (CDA) de volgende vervolgvragen:

1. Zou het college bij het eerste voorstel uit het manifest willen aangeven wanneer deze gebieden inzichtelijk worden gemaakt, wat de aanpak wordt als dit duidelijk is, welke prioriteiten er worden gesteld, en welk tijdpad daaraan wordt gekoppeld?

2. Zou het college bij het eerste voorstel uit het manifest willen aangeven hoe deze prioritaire gebieden zijn opgesteld?

3. Zou het college bij het eerste voorstel uit het manifest willen aangeven of er alleen zal worden ingezet op sociale huur en de woningbouwcorporaties, of ook op andere woningen?

4. Zou het college bij het eerste voorstel uit het manifest willen aangeven of er ook met anderen dan alleen de woningbouwcorporaties afspraken worden gemaakt?

5. Zou het college bij het eerste voorstel uit het manifest willen aangeven op welke manier energiecoaches worden ingezet?

De laatste zin van de beantwoording over het eerste voorstel uit het manifest is: “In de onderhandelingen over de prestatieafspraken met de in Den Haag actieve woningcorporaties wordt ook ingezet op het met prioriteit aanpakken van vooral de woningen die dat qua staat van onderhoud en energiezuinigheid het hardst nodig hebben.”

6. Zou het college hierbij willen toelichten hoe er op onderhoud en energiezuinigheid wordt ingezet?

7. Zou het college willen toelichten welke energielabels daarbij prioriteit hebben en waarom?

8. Zou het college willen toelichten welke doelen er zijn per (verbetering van het) energielabel?

Bij het tweede voorstel in het manifest schrijft het college dat zij woningen wil gaan clusteren en in wil zetten op collectieve inkoopacties. Bewoners en bedrijven zullen worden betrokken bij de aanpak en bij de vormgeving van het aanbod.

9. Zou het college middels een tijdlijn willen voorzien in de al uitgevoerde acties en plannen op het gebied van clusteren, collectieve inkoopacties, het betrekken van bewoners en bedrijven bij de aanpak en de vormgeving van het aanbod?

In reactie op het tweede voorstel schrijft het college ook:“Tenslotte zal via een nog op te richten investeringsplatform vraag en aanbod van belanghebbenden zoals eindgebruikers, energie- en warmteproducenten, energiedistributiepartijen, overheden en publieke en private financiers bij elkaar worden gebracht.”

10. Zou het college willen toelichten wat dit investeringsplatform precies gaat doen?

11. Zou het college willen toelichten op welke manier dit investeringsplatform deze activiteiten gaat ontplooien?

12. Zou het college willen toelichten met welk tijdpad dit investeringsplatform deze activiteiten gaat ontplooien?

13. Zou het college willen toelichten welke fondsen worden aangetrokken door en voor dit investeringsplatform?

Bij de reactie op het derde voorstel van het manifest staat: “Voor individuele woningeigenaren zal in de loop van 2022 ook de rentekorting op het Warmtefonds stimulerend kunnen gaan werken.”

14. Zou het college willen toelichten hoe deze rentekorting stimulerend gaat werken? Zou het college willen toelichten hoe dit in Den Haag zijn weerslag krijgt?

15. Zou het college bij het vierde voorstel een nadere toelichting willen geven over de lokale energiecoaches?

16. Zou het college willen toelichten hoe deze lokale energiecoaches te werk gaan en of er al resultaten zijn van hun werk?

17. Zou het college een nadere toelichting willen geven van waar en hoe de coördinatie van die energiecoaches plaatsvindt?

Bij het zesde voorstel heeft het college het over extra geld van het Rijk.

18. Zou het college willen toelichten hoeveel extra geld er voor Den Haag komt?

19. Heeft het college al aanspraak gemaakt op dit geld? Zo, nee waarom niet?

20. Zou het college willen toelichten hoe het dit geld gaat besteden?

21. Zou het college bij het zevende voorstel alle energiemaatwerktrajecten en de financiële ondersteuning bij opstellen van meerjaren duurzame onderhoudsplannen in kaart willen brengen?

22. Zou het college op een rij willen zetten hoeveel van dit soort maatwerktrajecten en de financiële ondersteuning bij opstellen van meerjaren duurzame onderhoudsplannen er het afgelopen jaar zijn/is geweest?

23. Zou het college willen toelichten hoe het deze maatwerktrajecten en de financiële ondersteuning bij opstellen van meerjaren duurzame onderhoudsplannen verder gaat uitrollen?

24. Zou het college willen toelichten of er bij deze maatwerktrajecten en de financiële ondersteuning bij opstellen van meerjaren duurzame onderhoudsplannen combinaties met bijvoorbeeld energiecoaches worden gemaakt?

25. Zou het college willen toelichten of er bij deze maatwerktrajecten en de financiële ondersteuning bij opstellen van meerjaren duurzame onderhoudsplannen verschillen zijn tussen individuele woningeigenaren en corporaties?

In de reactie op het achtste voorstel staat dat de gemeente advies geeft over isolatiemethodes en materialen.

26. Zou het college willen toelichten of en hoe wordt bijgehouden of vrijblijvend advies ook daadwerkelijk wordt opgevolgd?

27. Zou het college willen uitzoeken of er informatie beschikbaar is over percentages en aantallen mensen die ook daadwerkelijk deze adviezen uitvoeren?

28. Zou het college een dergelijk percentage willen gaan bijhouden? Zo nee, waarom niet?

29. Zou het college bij het elfde voorstel willen toelichten welke plannen het college heeft om bronnen voor financiële middelen, buiten die van andere overheden en de Europese Unie, aan te boren?

30. Zou het college willen toelichten wat de status van die plannen is?

31. Zou het college in een stappenplan op dit gebied willen voorzien?

Kavish Partiman
CDA Den Haag

Beantwoorde vragen:

Datum 12 oktober 2021
Onderwerp Antwoord van het college op de vragen van het raadslid de heer Partiman, luidend
‘Beantwoording schriftelijke vragen Manifest Nationaal Isolatieprogramma’
vereenkomstig artikel 30 van het reglement van orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad, beantwoordt het college deze vragen als volgt.

1. Is het college bekend met het Manifest Nationaal Isolatieprogramma van de ChristenUnie, het CDA en Groenlinks?

Ja, het college is bekend met dit manifest.

2. Zou het college per voorstel een inhoudelijke reactie en reflectie op de voorstellen in dit programma willen geven?

Zie het antwoord op vraag 3.

Het gaat hier om een Nationaal manifest, maar de voorstellen hebben relevantie voor en impact op gemeenten.

3. Zou het college per voorstel willen reageren of en hoe zij dit voorstel gaat uitvoeren in de gemeente Den Haag? Zou het college daarbij specifiek willen ingaan op welke elementen wel relevant zijn voor Den Haag en welke niet?

Het college reageert graag op de punten uit het manifest, de punten sluiten namelijk goed aan op de Haagse aanpak van de energietransitie die ook het besparen van energie en het isoleren van de bestaande woningvoorraad als basis heeft. Veel van de voorstellen uit het manifest zijn mede geïnspireerd op de Haagse ervaringen en daarom is het college dan ook trots dat het manifest in een Haagse Hou van je Huis locatie door de initiatiefnemers is gepresenteerd.

1. Sneller: Verdrievoudig het isolatietempo
Het manifest roept op tot het met voorrang inzetten op het isoleren van woningen met slechte energielabels. Hier valt in veel gevallen een grote slag te maken op het vlak van zowel energiebesparing als wooncomfort. Het college heeft al eerder aangegeven dit te onderschrijven. Energielabels geven inzicht in de stand van zaken en voortang van verduurzaming van gebouwen. Het is niet de enige indicator waar het college naar kijkt, omdat na het verduurzamen van woningen vaak geen nieuw label wordt aangevraagd. Dit wordt ook geremd door aangepaste regels voor labelvaststelling en de krapte op de markt. Dit is recentelijk ook benadrukt in de motieafdoening ‘Ondersteun de duurzame ambities van onze samenleving’ (RIS309653). Het college werkt daarom aan het inzichtelijk maken van prioritaire gebieden. Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO.157737 2/7 Daarbij wordt niet enkel gekeken naar vastgestelde energielabels, maar ook naar de zaken zoals de staat van het onderhoud, het energieverbruik en de potentie van huishoudens om te investeren in de toekomstbestendigheid van de woning. In de onderhandelingen over de prestatieafspraken met de in Den Haag actieve woningcorporaties wordt ook ingezet op het met prioriteit aanpakken van vooral de woningen die dat qua staat van onderhoud en energiezuinigheid het hardst nodig hebben.

2. Slimmer: bundelen van vraag en aanbod
Het manifest roept op tot het bundelen van vraag en aanbod via een contingentenaanpak. Dit is een aanpak waarbij soortgelijke woningen in een gebied in beeld worden gebracht om de eigenaren hiervan een aanbod te doen om grootschalig dezelfde verduurzamingsmaatregelen te kunnen toepassen. Het college ziet dit ook als een kansrijke aanpak en werkt daarom met het clusteren van gelijksoortige woningen en het bundelen van vraag en aanbod in de straataanpakken en de gebiedsgerichte aanpakken zoals in Mariahoeve. Bewoners en Haagse bedrijven worden betrokken bij de aanpak en het vormgeven van het aanbod. Met collectieve inkoopacties gericht op isoleren en het opwekken van duurzame energie wordt ook ingezet op ontzorging. Tenslotte zal via een nog op te richten investeringsplatform vraag en aanbod van belanghebbenden zoals eindgebruikers, energie- en warmteproducenten, energiedistributiepartijen, overheden en publieke en private financiers bij elkaar worden gebracht.

In de Tweede Kamer zijn recentelijk moties aangenomen die de regering verzoeken om verder onderzoek te doen naar de contingentenaanpak en om hiervoor een voorstel te doen1 . Minister Ollongren heeft aangegeven dat de aanpak aan de klimaattafel gebouwde omgeving verder zal worden uitgewerkt2 . Mogelijk zal dit verder vorm krijgen in een het nationaal isolatieprogramma. Het college volgt deze ontwikkelingen en geeft in de tussentijd op bovenstaande vorm invulling aan de clusteraanpak.

3. Socialer: extra ondersteuning voor lage inkomens
Het manifest roept op tot een sociaal Nationaal Isolatieprogramma dat ook bewoners met een kleine portemonnee weet te ondersteunen bij het isoleren van de woning. Het college herkent de belemmeringen die worden geschetst rondom financiering, toegankelijkheid en besluitvorming en onderschrijft de oproep om met een toekomstig nationaal isolatieprogramma vooral ook woningeigenaren met een laag inkomen te ondersteunen. In Den Haag zet het college hier al op in door de subsidie voor dak-, vloer- en gevelisolatie, en koken en verwarmen op schone energie vanaf 2022 voor Ooievaarspashouders te verhogen (RIS307438). Hierbij is specifiek gekeken naar wat van woningeigenaren met een laag inkomen kan worden verwacht als het gaat om het leveren van een eigen bijdrage. Ook wordt verkend of voor Ooievaarspashouders vanaf 2022 een volledige uitkering van het subsidiebedrag voorafgaand aan het nemen van maatregelen voor de isolatiesubsidie mogelijk is. Voorinvestering is voor sommige huishoudens een (te) grote barrière. Voor individuele woningeigenaren zal in de loop van 2022 ook de rentekorting op het Warmtefonds stimulerend kunnen gaan werken.

Om het bereik te vergroten wordt het gemeentelijk aanbod via (mobiele) informatiepunten, onen offline campagnes en door de samenwerking met wijkinitiatieven en andere loketten bij een zo groot mogelijk publiek onder de aandacht gebracht.

1 Motie van het lid Bisschop over een contingentenaanpak voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving (32813-709) en motie van de leden Mulder en Grinwis over het aardgasvrij-ready maken van de gebouwde omgeving (32813-708) 2 Commissievergadering over Klimaatakkoord gebouwde omgeving op 22 april 2021 (32813-688)

Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO.157737 3/7 Om huishoudens met een laag inkomen beter te bereiken en te ondersteunen, is in de afgelopen tijd ingezet op nieuwe samenwerkingsverbanden met bijvoorbeeld de Helpdesk Geldzaken, het Schuldenlab, welzijnspartijen en de Ooievaarspas. Daarnaast wordt al langere tijd samengewerkt met de Gemeentelijke Kredietbank. Bewoners kunnen blijvend terecht bij de Hou van je Huis Wonen op Schone Energie-punten voor advies over passende financieringsinstrumenten en over de stappen die zij kunnen ondernemen om draagvlak voor verduurzaming te creëren bij hun (ver)huurder of leden van de VvE. In de gebiedsgerichte aanpakken (zoals genoemd bij punt 2) zal specifiek aandacht uitgaan naar bewoners waarvoor het investeren in de woning minder makkelijk is.

4. Benut de kracht van de lokale gemeenschap en werk zo aan enthousiasme en draagvlak
Het manifest roept op tot het benutten van de kracht en energie in de lokale gemeenschap voor het creëren van draagvlak voor, en het aanjagen van, woningverduurzaming. Het is duidelijk dat er voor bewoners een grote rol is weggelegd in de energietransitie. Het meenemen van bewoners in de vormgeving en uitvoering van een isolatieprogramma is in de optiek van het college daarom ook een onderdeel van de Haagse aanpak. Voor lokale initiatiefnemers is er ondersteuning beschikbaar via de subsidie Duurzame wijkactie, de Energie uit de Wijk Challenge, het Lokaal Initiatievenfonds voor Schone Energie en de Community-Led Local Development aanpak. Afhankelijk van de door bewoners geprioriteerde thema’s in de wijkagenda’s en wijkbudgetten is er soms ook via die weg ondersteuning beschikbaar. Met lokale energiecoaches die via de wijkinitiatieven actief zijn, wordt samengewerkt. Als niet de bewoner maar de gemeente initiatiefnemer is dan trekt de gemeente samen op met bewonersorganisaties om bewoners te informeren, te enthousiasmeren en te betrekken bij de opgave. Dit wordt ook gedaan in delen van de stad waar bewoners niet of minder goed zijn georganiseerd. In die gevallen wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de netwerken en de inbreng van bewoners via andere gemeentelijke trajecten zoals de totstandkoming van de wijkagenda’s.

5. Lokale isolatieteams bieden maatwerk
De oproep in het manifest tot het oprichten van isolatieteams die met een actieve benadering werken aan draagvlak en het ontzorgen van bewoners met een aanbod op maat ligt in lijn met de oproep die eerder in de Haagse gemeenteraad werd gedaan om aan de slag te gaan met isolatiebrigades (RIS307416). In Den Haag wordt gewerkt met deze aanpak en het college deelt de mening dat de werkwijze met isolatieteams een kansrijke manier is om woningeigenaren aan te zetten tot het isoleren en verduurzamen van woningen. Met de straataanpak en de eerdergenoemde gebiedsgerichte aanpakken blijft het college ervaring opdoen met deze benadering. Per gebied wordt gekeken wat nodig is en op welke wijze het beste kan worden aangesloten op lokale behoeften. Zo wordt in het ene gebied nauw samengewerkt met budgetadviseurs, energiecoaches en welzijnspartijen en trekken we in een ander gebied nauw op met technische experts en fanatieke ambassadeurs uit de wijk. Draagvlak is afhankelijk van de context op andere manieren te verkrijgen en ook de betekenis van ‘ontzorging’ is niet overal gelijk. Het college kiest er dus voor om niet alleen van het aanbod maatwerk te maken, maar ook van de aanpak.

6. Voor vakkundige isolatie zijn vakmensen nodig
Het college onderschrijft het belang van de werving, opleiding en het behoud van technische vakmensen die het isolatiewerk moeten uitvoeren. Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO.157737 4/7 In een krappe arbeidsmarkt, waar naast de techniek ook sectoren als ICT, zorg en onderwijs grote tekorten kennen, is dat een forse uitdaging. In Den Haag wordt voortgebouwd op de bestaande samenwerking binnen het Kennis- en Praktijkcentrum Energietransitie van ROC Mondriaan. Hierin werkt ROC Mondriaan samen met de Haagse Hogeschool, TU Delft, het bedrijfsleven en overheden aan kennisontwikkeling en vernieuwing van het middelbaar beroepsonderwijs. Dit heeft onder andere geleid tot de ontwikkeling van een nieuw keuzeonderdeel ‘Duurzaam Bouwen voor Bouwplaats personeel’ bij de School voor Bouw & Infra. Ook zijn er in samenwerking met bouwproducent Tremco Illbruck instructievideo's over isolatie en luchtdicht bouwen gemaakt, die gebruikt kunnen worden door de opleidingen en door het bedrijf zelf. In het voortgezet onderwijs wordt ingezet op technisch vmbo en mavo’s met technologie: 32 scholen in Den Haag en regio werken samen onder de noemer ‘sterk techniekonderwijs Haaglanden’. Duurzaamheid is hierin een thema. Tot slot is onlangs een nieuw deelakkoord ondertekend onder de Human Capital Agenda. De ‘Energy Switch’ is gericht op om- en bijscholing voor de energietransitie. ROC Mondriaan, de Haagse Hogeschool en TU Delft nemen hieraan deel.

Om de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren, stelt het Rijk in 2022 extra financiering beschikbaar voor loopbaan oriëntatie, om- en bijscholing, behoud van stage- en leerwerkplaatsen, flexibilisering van het mbo ten behoeve van leven lang ontwikkelen en het tegengaan het lerarentekort. Deze maatregelen richten zich voornamelijk op werkzoekenden, werkgevers en onderwijsinstellingen. Gemeenten werken via regionale mobiliteitsteams aan toeleiding naar de arbeidsmarkt. Al deze maatregelen bieden een stimulans voor de toeleiding naar techniek in de regio.

7. Pak isolatie niet geïsoleerd aan
Het manifest roept op tot het investeren in het gebruik van hybride warmtepompen en elektrische doorstroomapparaten als een tussenoplossing. Dit zou met name goed zijn op plekken waar geen warmtenet komt. Voor de plaatsing van elektrische doorstroomapparaten kunnen Haagse woningeigenaren sinds dit jaar een aanvraag indienen voor de subsidieregeling Verwarmen op Schone Energie. Deze subsidieregeling is er voor alternatieven gericht op de overstap naar een schone energiebron. De plaatsing van een hybride warmtepomp komt voor deze Haagse regeling dus niet in aanmerking. Wel kunnen woningeigenaren worden ondersteund met advies over de Cv-installatie, (hybride) warmtepompen, elektrische doorstroomapparaten, waterzijdig inregelen en het verlagen van de aanvoertemperatuur. Een speciale actie hiervoor gaat in 2022 van start. Ook zal er in 2022 een collectieve inkoopactie voor hybride warmtepompen voor grondgebonden woningen worden georganiseerd. Voor de financiering van een (hybride) warmtepomp kunnen woningeigenaren momenteel een ISDE-subsidie aanvragen. In de recentelijk gepresenteerde Miljoenennota3 werd aangekondigd dat er voor 2022 een investeringssubsidie wordt uitgewerkt om de aanschaf van hybride warmtepompen te stimuleren.

Verduurzamen hoeft niet in één keer. Klein beginnen en stap voor stap maatregelen toepassen is voor veel woningeigenaren de route naar een toekomstbestendige woning. Het college is het dan ook eens met de opstellers van het manifest dat aansluiten op natuurlijke momenten bij het nemen van verduurzamingsstappen van belang is. Om die reden biedt de gemeente dan ook al jaren energiemaatwerktrajecten en (financiële) ondersteuning bij het opstellen van een Meerjaren Duurzaam Onderhoudsplan (MDOP) aan. 3 Zie Nota over de toestand van ’s rijksfinanciën (35 925, Nr. 2) Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO.157737 5/7

8. Gezond en milieuvriendelijk isoleren
Het college deelt het uitgangspunt dat isolatie niet moet leiden tot een ongezond binnenklimaat en ziet ook graag dat bewoners aan de slag gaan met duurzame en milieuvriendelijke isolatiemethoden en -materialen. Enerzijds wordt daarom ingezet op het informeren en adviseren van eigenaren. Een ongezond binnenklimaat ontstaat vaak door onvoldoende ventilatie, dit wordt kritischer als naden en kieren door isolatie worden dichtgezet. In samenwerking met de GGD worden bewoners vanuit de Hou van je Huis Wonen op Schone Energie-punten online en offline geïnformeerd over het voorkomen en aanpakken van vocht- en schimmelproblematiek. Anderzijds zet het college – voor zover dat mogelijk is – in op de sturing op kwalitatief hoogwaardige uitvoering. Bewoners beslissen zelf over de uitvoering van maatregelen en over de partij die zij voor de uitvoering hiervan in de arm nemen. Voor het goed uitvoeren van de werkzaamheden dragen deze partijen verantwoordelijkheid. Voor advies over isolatiemethodes en materialen kunnen bewoners wel bij de gemeente terecht. Daarnaast heeft de gemeente met de subsidieregeling voor dak-, vloer- en gevelisolatie een instrument in handen waarmee het enigszins op kwaliteit kan sturen. De instructiebladen geven namelijk aan welke isolatiematerialen en isolatiemethoden in aanmerking komen op basis van energiekwaliteit, milieueffecten van materiaalkeuze en het effect op de gezondheid.

9. Haal welstand uit de nee-stand
Het college herkent de spanning tussen verschillende waarden en belangen als het bijvoorbeeld gaat om het in standhouden van de cultuurhistorische waarden van een beschermd monument of beschermd stadsgezicht en het nemen van vergaande verduurzamingsstappen. Ook eigenaren van deze panden moeten aan de slag kunnen met energiebesparing en de mogelijkheid hebben om over te stappen op een alternatieve energievoorziening. In Den Haag wordt hier al op ingezet en de praktijk laat zien dat er tal van mogelijkheden zijn om ook in deze panden stappen te zetten op energiebesparing. Zo biedt de Groene Menukaart voor Den Haag die in 2016 werd gelanceerd woningeigenaren van historische panden inzicht in hoe zij energie kunnen besparen en duurzame energie kunnen opwekken (RIS294364). Daarnaast wordt er door allerlei partijen gewerkt aan innovatie en slimme oplossingen die een mooie uitkomst kunnen bieden voor eigenaren van deze panden.

De rol van de onafhankelijke Welstands- en Monumentencommissie is toetsend. Het is aan de architect en aan marktpartijen om nieuwe oplossingen te bedenken en deze te realiseren. De leden van de Haagse Welstands- en Monumentencommissie denken actief mee met initiatiefnemers maar soms komt het inderdaad voor dat bewoners vastlopen en er extra aandacht en maatwerk nodig is om tot vooruitgang te komen. Er loopt daarom op dit moment een pilot in de vorm van een duurzaamheidsspreekuur bij Welstand. Ook zal er bij de Welstands- en Monumentencommissie een extra lid aangetrokken worden met duurzaamheid als expertise. Daarnaast zal ook voor het einde van dit jaar, zoals toegezegd in het Coalitieakkoord (RIS304121), op de website duurzamestad.denhaag.nl de mogelijkheid verschijnen om een melding te maken van belemmeringen bij woningverduurzaming. Hierbij gaat het niet uitsluitend om monumentale panden of beschermd stadsgezicht. Vanuit verschillende organisatieonderdelen worden deze casussen opgepakt.

10. Maak subsidies en financiering eenvoudiger en aantrekkelijker
Het manifest benadrukt terecht dat toegankelijke en passende financieringsinstrumenten van belang zijn om woningisolatie te versnellen. Het college spant zich dan ook voortdurend in om bestaande financieringsinstrumenten te verbeteren en te vereenvoudigen. Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO.157737 6/7 In de afgelopen collegeperiode zijn de regelingen voor verduurzaming verbreed en is gewerkt aan het breder toegankelijk maken van de regelingen. Zie hiervoor ook het antwoord op voorstel 3. Overigens hebben vanwege de introductie van subsidiegesprekken ook meer bewoners hun weg gevonden naar de Hou van je Huis Wonen op Schone Energie-punten waar zij uitgebreider over de financieringsopties worden geadviseerd. Waar in 2019 nog ruim 1100 adviesgesprekken werden gevoerd vanuit Hou van je Huis, is dat inmiddels ruim verdubbeld en gaat ruim twee derde van de gesprekken over verduurzaming van de woning.

Het manifest gaat in het specifiek in op de ISDE-subsidie en de voorwaarden die aan aanvragers worden gesteld. De drempels die deze voorwaarden opwerpen zijn bekend bij het college, met name de eis om bij de subsidie voor isolatie minimaal twee maatregelen te treffen. Het college ondersteunt dan ook de oproep die in het manifest wordt gedaan om één isolatiemaatregel al te ondersteunen en het treffen van meerdere maatregelen te belonen met een grotere subsidiebijdrage. Verwachting is dat dit de regeling toegankelijker zal maken en een grotere doelgroep zal kunnen bedienen.

11. Boter bij de vis De opgave om de bestaande woningvoorraad te verduurzamen is ontzettend groot.
Het beschikbaar stellen van voldoende financiële middelen is dan ook noodzakelijk om woningeigenaren te ondersteunen. De gemeente, maar ook het Rijk, kan dit niet alleen. Voor de financiering van de opgave wordt daarom ook gekeken naar andere (private) partijen. In Den Haag wordt met de Enecomiddelen voor de energietransitie geprobeerd een hefboom te creëren en wordt opzoek gegaan naar landelijke en/of Europese cofinanciering. Het college is het ermee eens dat de middelen uit het Europese herstelfonds, maar ook de meer reguliere structuurfondsen, inderdaad kansen bieden. Het manifest roept op tot het verminderen of schrappen van de verhuurderheffing. Het college heeft in 2020 de minister opgeroepen om de verhuurderheffing af te schaffen dan wel te heroverwegen (RIS305475). Ook roept het manifest op tot het handhaven van het verlaagde btwtarief op isolatiewerkzaamheden en het invulling geven aan de afspraken over energiebelasting in het Klimaatakkoord. Het college ondersteunt ook deze oproepen.

12. Volhouden!
Het college is het met de opstellers van het manifest eens dat de verduurzaming van de gebouwde omgeving een zaak van lange adem is. Zekerheid over de ondersteuning van financiële instrumenten is van belang. Woningeigenaren moeten kunnen rekenen op langdurig beschikbare regelingen waarover helder en tijdig wordt gecommuniceerd. Hierbij gaat het niet alleen over de openstelling van regelingen maar ook over de uitputting en eventuele stopzetting. De gemeente Den Haag biedt om die reden dan ook al sinds 2010 de isolatiesubsidie voor dak- en vloerisolatie aan, die recent is uitgebreid met subsidie voor gevelisolatie. Dit helpt woningeigenaren planmatig met onderhoud en verduurzaming aan de slag te gaan, om tijd te nemen om te werken aan draagvlak binnen bijvoorbeeld de VvE en om verduurzamingsplannen te koppelen aan natuurlijke momenten. Een Meerjaren Duurzaam Onderhoudsplan en de rapporten die volgen uit de energiemaatwerktrajecten blijven daarmee ook een houdbaar en nuttig instrument. Gemeente Den Haag Ons kenmerk DSO.157737 7/7

4. Zou het college wat betreft de voorstellen die zij in Den Haag wil gaan uitvoeren een tijdspad op willen stellen?

Het college heeft hierboven uiteengezet of en op welke wijze er momenteel invulling wordt gegeven aan de in het manifest omschreven voorstellen. In de meeste gevallen gaat het om aanbod of aanpakken van de gemeente die al enige tijd lopen. Voor de voorstellen waarbij dit nog niet het geval is geldt het volgende tijdspad:

- Nog voor het einde van het jaar wordt het investeringsplatform opgericht dat vraag en aanbod dichter bij elkaar dient te gaan brengen.

- Het college bekijkt bij de aanpassing van de huidige subsidieregeling voor woningisolatie of voorfinanciering voor Ooievaarspashouders vanaf 2022 een mogelijkheid is.

- Vanaf 2022 zal voor Ooievaarspashouders de subsidie voor dak-, vloer- en gevelisolatie, en koken en verwarmen op schone energie worden verhoogd (RIS307438) en kunnen individuele woningeigenaren gebruik maken van een rentekorting op het Nationaal Warmtefonds.

- In 2022 organiseert de gemeente een speciale actie waarin ook aandacht uitgaat naar advisering over (hybride) warmtepompen. Ook vindt er komend jaar een collectieve inkoopactie plaats gericht op hybride warmtepompen.
 

- Nog voor het einde van het jaar kunnen bewoners via de website een melding doen van belemmeringen bij woningverduurzaming.

5. Hoe staat het college tegenover het idee van de introductie van een tegoedbon voor woningeigenaren om hun huis te isoleren? Is het college van plan hier een lokale vertaling van te maken? Zo nee, waarom niet?

Het college is blij met iedere vorm van financiële ondersteuning die woningeigenaren helpt bij het isoleren van de woning en staat daarom sympathiek tegenover het idee van de tegoedbon of voucher. Wel ziet het college een aantal barrières bij het introduceren van zo’n vouchersysteem. Allereerst is er bij een voucher altijd sprake van een vast bedrag. Hierbij is er, in tegenstelling tot de subsidieregeling voor woningisolatie, geen koppeling tussen het subsidiebedrag en het aantal vierkante meters aangebrachte of aan te brengen isolatie. Ook vereist een vouchersysteem een nieuwe structuur van uitgifte, toetsing en evaluatie en het aangaan van samenwerkingen met uitvoerende bedrijven die aan de geformuleerde kwaliteitseisen voldoen. De uitgever van de vouchers kan daarmee ook aangesproken worden op de geleverde kwaliteit van deze uitvoerende partijen. Om al deze redenen is het college dan ook niet van plan om naast de subsidieregeling voor isolatie een lokale vertaling van de voorgestelde isolatievouchers te maken. Op verschillende manieren proberen we in Den Haag woningeigenaren te ondersteunen bij woningisolatie. Ook woningeigenaren met lage inkomens, zie hiervoor ook het antwoord op voorstel 3. De omschreven voordelen die de vouchers kunnen bieden, probeert het college deels met deze instrumenten te realiseren. In de gebiedsgerichte aanpakken worden ook elementen zoals tijdelijkheid (om uitstel te voorkomen), gerichtheid (op specifieke clusters) en ontzorging gecombineerd.

Het college van burgemeester en wethouders,

de secretaris,    de burgemeester,
Ilma Merx         Jan van Zanen