’Kabinet moet gemeenten helpende hand bieden’

Door de coronacrisis drogen de inkomsten van gemeenten op en dat leidt tot bezuinigingen die hard aankomen bij de inwoners, stellen de CDA-fractievoorzitters in de vijf grote steden. De lokale gezichten van de regeringspartij doen een beroep op de regering om bij te springen.

„Het coronavirus heeft de economie in een crisis gestort van ongekende proporties. De miljarden vliegen rond om die te bestrijden. Terecht dat het Rijk extra geld uittrekt om ervoor te zorgen dat mensen een inkomen houden. Inmiddels is er ook brede overeenstemming dat de overheid in zo’n situatie niet moet bezuinigen, maar juist moet investeren. Maar als er niets verandert zijn gemeenten wel gedwongen tot ingrijpende bezuinigingen. Om een kaalslag te voorkomen moet de regering snel bijspringen.

Gemeenten zitten in de knel. Zij krijgen te maken met hoge extra uitgaven terwijl belangrijke inkomstenbronnen wegvallen: toeristenbelasting, het dividend van deelnemingen, en parkeerbelastingen dalen dit jaar met vele honderden miljoenen. Grote steden zijn extra hard getroffen omdat hun economieën nog sterk afhankelijk zijn van bezoekers, toerisme en de dienstensector. Dat slaat enorme gaten.

De wet bepaalt dat gemeenten altijd een sluitende begroting moeten opstellen: zij mogen anders dan het Rijk niet lenen voor een tekort. Met de klap van deze crisis zou dat betekenen dat gemeenten op tal van plekken moeten snijden. Dat dreigt ook terecht te komen bij (sport)verenigingen, WMO-voorzieningen, hogere lasten, activiteiten in buurthuizen, bibliotheken, culturele activiteiten en investeringen in de openbare ruimte.

Investeren

Dat kunnen wij ons nu niet veroorloven. Gemeenten moeten juist nu blijven investeren. Tal van organisaties en bedrijven dreigen ondanks de bestaande steunmaatregelen om te vallen. Sommige sportclubs draaien op de inkomsten van de kantine die nu weg zijn gevallen. Kunstinstellingen die subsidie ontvangen mogen zelf vaak geen reserves aanleggen. Kleine horeca kunnen met de anderhalve meter afstand binnen te weinig omzet halen. Het is wrang: hoe minder afhankelijk van subsidie en hoe meer eigen inkomsten instellingen realiseren, hoe harder ze worden getroffen als dat door de coronacrisis niet of nauwelijks meer kan.

De afgelopen weken werden vanuit het Rijk af en toe aanvullende maatregelen aangekondigd voor zomerscholen en voor cultuur. Die middelen zijn hard nodig. Het is echter ook hard nodig dat gemeenten zelf in stelling worden gebracht. Gemeenten moeten de mogelijkheden krijgen om ook lokale maatregelen te nemen om de zwaarst getroffen instellingen en sectoren te hulp te schieten. De gemeenten moeten bovendien niet verslappen maar juist versnellen in de woningbouwopgave. Die opdracht verhoudt zich slecht tot een mega-bezuinigingsoperatie.

Twee sporen

Concreet vragen we het Rijk om in te zetten op twee sporen. Ten eerste: zorg voor een ruimhartige bijdrage aan de gemeentebegroting om de gederfde inkomsten te compenseren en om de effecten van de coronacrisis te kunnen bestrijden. Dan kunnen de verschillende gemeenten met passende oplossingen komen: om lokale theaters of sportclubs overeind te houden, lastenverlagingen, extra te investeren in omscholing voor werknemers, door winkelgebieden te ondersteunen, enzovoort.

De tweede maatregel is om gemeenten meer zekerheid te geven. Gemeenten krijgen nu elk jaar een wisselend bedrag. De hoogte daarvan is zeer onvoorspelbaar omdat die afhankelijk is gemaakt van wat het Rijk doet. Laat het Rijk dan ook de minimale bijdrage in ieder geval voor 2020 en 2021 vastleggen, zodat gemeenten niet voor plotselinge kortingen komen te staan. Wij vragen het Kabinet om hier vaart mee te maken en snel duidelijkheid te geven. Alleen dan kunnen we als gemeenten deze crisis te lijf gaan.”

Fractievoorzitters CDA in de vijf grote steden

@Telegraaf