Bijdrage CDA Perspectiefnota 2024 - 2027
Bijdrage CDA Gorinchem
Perspectiefnota 2024-2027
Voorzitter,
Onze fractie heeft wel even geworsteld met deze perspectiefnota. Eigenlijk de eerste deze raadsperiode en hierin zien we voor het eerst echt de hand van dit college en de coalitie. We zijn ook nog niet uit die worsteling, we laten dus veel afhangen van het debat vandaag, van de opstelling en antwoorden van de andere partijen en het college. Beschouw dit als een uitnodiging voor een open en constructief debat, zoals u hopelijk van ons gewend bent. Niet alleen hoe we vanavond stemmen, maar ook hoe we de komende 3 jaar invullen. Wat ons betreft is vanavond ook eigenlijk de laatste kans om deze periode nog echt samen met elkaar aan de slag te gaan. Voor ons staat vanavond dus niet alleen in het teken van de perspectiefnota, maar veel meer. Over het algemeen zijn de persoonlijke contacten in de gemeenteraad fijn, collegiaal en positief. Dat uit zich denk ik het beste in de parallelsessies. Als we deze raadzaal betreden, lijken er ineens loopgraven te zijn. Aan alle kanten. Dat zien we ook in diverse stemmingen. Maar we zitten hier toch allemaal vandaag weer voor de stad en niet thuis bij ons gezin, bij vrienden, op onze ‘echte’ baan of bij de vereniging. Daarom hopen we vanavond op een inhoudelijk scherp, maar constructief debat in de raad en tussen college en raad. Want ook deze perspectiefnota kent genoeg goede punten, maar we maken ons ook zorgen. Aan de hand van vier thema’s, die voor ons van belang zijn, reflecteer ik namens het CDA op de PPN.
Minder ik, meer wij.
De afgelopen jaren is de individualisering zichtbaar en zichtbaarder geworden. Gelukkig gaat het ook nog op veel plekken goed. Zien we wel dat mensen hun eigen straat schoon maken of als het een enkele keer sneeuwt de stoep sneeuwvrij maken voor de buren. We zien nog steeds veel vrijwilligers bij verenigingen, stichtingen, op scholen werk doen dat onbetaald en onbetaalbaar is. De ondersteuning vanuit de gemeente is op veel vlakken gewoon dik in orde. Dat horen we ook vanuit de stad terug, van onze maatschappelijke partners. Maar het kan altijd beter. Om te werken aan meer solidariteit en saamhorigheid, als antwoord op het egoïsme en het geschreeuw van enkelen, willen we graag onze eerste motie aankondigen. “OZB weg ermee!” We bedoelen het voor verenigingen en stichtingen met een eigen gebouw. Ze betalen best wat OZB namelijk. Vrijwilligers werken daar keihard aan het heden én de toekomst van het gebouw als huis van de vereniging of stichting. Door het goed te onderhouden en het te verduurzamen voor de toekomst. Elke euro telt daarbij; om te investeren en om de activiteiten betaalbaar te houden voor de leden. Voor ons een no brainer, voor u ongetwijfeld ook. En we laten graag beleidsvrijheid aan het college hoe het precies wordt uitgevoerd.
Overheid waar je op kan vertrouwen
Voorzitter, dit thema raakt ons allemaal. Door het soms regieloze geklungel op rijksniveau op diverse onderwerpen, hebben wij daar ook veel last van op lokaal niveau. Dat uitte zich vorig jaar maart ook in een opkomstpercentage van 51,8% bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het wantrouwen neemt toe, deels door ons soms eigen onnavolgbare handelen als politiek en gemeente, door verklaarbare en onverklaarbare redenen. Wij halen hier twee voorbeelden aan, waarvan we enerzijds om duiding vragen van het college en anderzijds om gezamenlijk als gemeenteraad te bepalen “wat voor gemeente willen we zijn”. Allereerst de ontwikkelingen in de Lingewijk. Deze wijk is de afgelopen jaren volop in verandering geweest, enorm verbouwd. En de ontwikkeling aan de Arkelsedijk is zowel een mooie kans, maar wordt ook als een risico gevoeld soms. Daarbij slepen ook al jaren de percelen van Rijkswaterstaat en het voormalige Wellantterrein; wat komt daar nu? Wijkbelang Lingewijk en bewoners voelen zich in hun hemd gezet. En voorzitter, naast de duiding wat hier nu precies gebeurt en wat de achtergrond daarvan is, valt ons nog een tweede ding op. We menen hierin een gemeente te ervaren die zich afzijdig opstelt, die zich richt op procedures, maar vooral bij de ontwikkelaar laat hoe iets landt in een wijk waar de afgelopen jaren al zoveel is gebeurd. En dat is het punt waarvan we als CDA zeggen: de gemeente is er voor iedereen en moet toegankelijk en benaderbaar zijn. Dat is wat wij missen in de aanpak van de projecten in de Lingewijk. Een gemeente die regie pakt en die daarop aanspreekbaar is. Niet om werk van de ontwikkelaar over te nemen, maar om voor haar eigen inwoners, bedrijven, verenigingen een (letterlijk!) aanspreekpunt te zijn, met een ambtenaar die je gewoon kan bellen, mailen of een afspraak mee kan maken. Het klinkt zo vanzelfsprekend, maar de praktijk is helaas weerbarstig. Het tweede voorbeeld is de festiviteitenvereniging in Dalem. Na een stroperig debat hierover in de begrotingsraad vorig jaar keken wij reikhalzend uit naar de eerste berichten van voortgang van dit mooie initiatief. Als je het hebt over ‘minder ik, meer wij’ dan is dit er één! Maar helaas, de berichten bleven uit. Er lijkt nog helemaal niets te zijn gebeurd. Is dit de gemeente die we willen zijn? Wat is de reden dat er nog niets is gebeurd? Hoe lang willen we deze vereniging nog van het kastje naar de muur sturen?
Voorzitter, volgens mij is wel duidelijk dat wij hierover naast inhoudelijke duiding van deze twee voorbeelden in de stad, ook een standpunt verlangen van het college en onze collega raadsleden. Bent u het met ons eens dat in deze gevallen de gemeente te afwezig is, te veel achterover leunt en te weinig toegankelijk is voor onze inwoners? Het CDA is voorzichtig positief gestemd over het initiatief wat u wil gaan nemen met stedelijk programmeren, waarin u die regie ook daadwerkelijk wil gaan oppakken. Graag vragen we u om in uw antwoord te betrekken of dat ook voor deze situaties geldt en indien dat het geval is, om toe te zeggen dat onder deze regievoering ook valt dat de gemeente hierin toegankelijker en benaderbaarder is, met name bij die ontwikkelingen waarin de gemeente niet zelf aan alle knoppen draait, zoals in de Lingewijk en bij de Festiviteitenvereniging.
Mooiste vesting.
Even een wat luchtiger intermezzo. Vorige week hebben we het verstandige besluit genomen om 500.000eu vrij te maken voor de landelijke sinterklaasintocht. We verwachten als CDA dat we een steeds populairder decor worden. Geef ze eens ongelijk. Om niet elke keer op stel en sprong incidentele bedragen te moeten zoeken, willen we het college vragen bij het spaarsysteem ook de spaarpot ‘landelijke evenementen’ toe te voegen en daar jaarlijks maximaal 100.000 in te storten uit het overschot van de jaarrekening. En mocht daar nu in 2032 geld in zitten en nog geen bestemming voor hebben, kunnen we het altijd bijleggen bij de festiviteiten voor de viering van onze 650 jaar stadsrechten!
Rentmeesterschap.
Tot slot voorzitter, een van onze kernwaarden van het CDA. Ik ga de raad niet overhoren, maar stiekem heb ik er natuurlijk al 3 behandeld: gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit en publieke gerechtigheid. Misschien is de laatste wel mijn favoriet: rentmeesterschap. Als CDA willen we goede rentmeesters zijn. Dat betekent dat we goede ouders en voorouders moeten zijn omdat we de aarde, en in ons geval Gorinchem, te leen hebben van onze kinderen en kleinkinderen. En we er alles aan doen om het beter achter te laten dan we het hebben gekregen van onze ouders en voorouders. Dat drijft mij elke dag in ieder geval. En daar zit ook wel de crux in deze PPN voorzitter. Doen we dat wel?
We hebben niet voor niets hier 2 moties. De eerste: wij vinden dat er te weinig tempo zit op verduurzaming. Wij hebben vaker onze zorgen geuit; wij missen de urgentie van dit college en de coalitie. We zien ook een coalitie met twee gezichten; wél pal achter de RES-doelen blijven staan, maar hoe…? We maken ons echt zorgen of dit college de deadline van het alternatief voor Avelingen gaat halen. Er is veel kostbare tijd verloren gegaan met een kader uit te werken, terwijl de enige mogelijkheid Gorinchem-Noord is, bleek en blijft. Om het kleiner te maken; we zien nog wat barrières in de verduurzaming en/of kosten voor leges die uit verhouding zijn met het resultaat. Dit werkt naar onze mening vertraging in de hand van noodzakelijke stappen voor ons klimaat en het vergroot ook de klimaatkloof. Tussen mensen die wel kunnen investeren en gebruik kunnen maken van subsidies en inwoners die dat niet doen. Wij vragen daarom met de motie ‘maak verduurzamer minder duur’ om te bekijken waar we deze barrière op het gebied van leges kunnen verkleinen of helemaal weghalen.
Tot slot, natuurlijk hét thema van deze PPN. Waarin in de inleiding het heel mooi is opgeschreven, maar het natuurlijk niet kan. “Op dit moment is het niet mogelijk om voor alle beoogde investeringen voldoende financiële middelen te organiseren.” En in plaats van keuzes te maken of een pas op de plaats te maken, blijft dit college alleen maar stapelen en nieuwe voorstellen doen. Terwijl er nog een tekort is bij station Gorinchem-Noord wat nog niet is opgelost, we een hoop scholen moeten gaan verbouwen, renoveren of nieuwbouwen maar we daar nog heel hard voor moeten sparen en parkeergarage Kweeklust uitgesteld wordt. Waarbij we vrezen voor afstel als het college zo doorgaat. We hopen dat het college deze zorgen kan wegnemen bij ons en partners in de binnenstad. Maar terug naar de investeringen en het gebrek aan financiële dekking. Dat hadden we namelijk niet verwacht met partijen als VVD en CU-SGP die de afgelopen jaren zo hamerden op een goed huishoudboekje. Nu ze zelf weer aan de knoppen zitten, klopt de exploitatie nog wel aardig, maar de investeringen lopen ontzettend scheef. Onbegrijpelijk en onverstandig. We hebben meerdere malen gevraagd om ons serieus mee te nemen in de keuzes die we hierin te maken hebben. Bij de behandeling van het IHP, in een aparte sessie over grote investeringen, in de voorbereiding op deze PPN. Maar helaas zien we hierin nog niet een lijn van een college die hierin keuzes aan ons voorlegt. Wel een wensdenken in dekkingen door subsidies en toekomstige meevallers. Daarom doen we zelf nu een eerste voorzet, met de motie ‘besturen is keuzes maken’.*
Maar we zeggen er direct bij voorzitter: als het college een betere manier ziet om dit te voor te bereiden, zijn ze van harte welkom! Maar ik geef wel alvast een duidelijke winstwaarschuwing af. We verwachten hier echt een eerste voorzet van het college. Goed onderbouwd en uitgewerkt. Maak als bestuur keuzes, daar zit u met 5 wethouders voor, en leg die voor aan onze raad. We zijn als raadsfractie voorstander van de gemeenteraad als hoogste orgaan te zien, maar niet om het onvermogen van het college te maskeren.
*De motie ‘besturen is keuzes maken’ hebben we in de vergadering ingetrokken en zijn in samenwerking met Democraten Gorinchem, PvdA en D66 tot een nieuwe gezamenlijke motie gekomen: besturen is keuzes maken met open vizier.