‘Fijn dat je mijn televisie hebt aangesloten, ben ik echt heel blij mee!’
We staan in de hal van de spiksplinternieuwe Knarrenhof, het is zaterdag, ondanks de storm van gisteravond opgewekte gezichten. Met een delegatie van CDA Gouda zijn we te gast in Knarrenhof - Het Groene Hof; een wooncomplex voor ouderen in Bloemendaal, nabij het winkelcentrum.

Het idee van een Knarrenhof is eenvoudig: samenleven doe je met elkaar. Wie hier woont, bekommert zich over zijn of haar buurman en buurvrouw. Iedereen kan tenslotte weleens hulp gebruiken. Papa’s kunnen alles, denken jonge kinderen, maar dat is niet waar. Zowel aan het begin als aan het einde van je leven kan je hulp van anderen goed gebruiken. Zolang mogelijk zelfstandig natuurlijk, zelf doen, maar fijn als je mensen om je heen hebt die een oogje in het zeil houden.

Knarrenhof

In 2018 werd in Zwolle de eerste zogenaamde Knarrenhof gerealiseerd. Een groep inwoners, variërend tussen de 45 en 90 jaar, verenigde zich in een stichting en bouwde een ‘Begijnhof 2.0’. Levensloopbestendige woningen speciaal gericht op ouderen, waar het rustig en beschut wonen is, enigszins afgeschermd van de rest van de wereld. Met het idee om naar elkaar om te zien en voor elkaar klaar te staan. De woonvorm stimuleert zowel zelfredzaamheid als omzien naar elkaar. De communiteit bestaat voor veertig procent uit echtparen en voor zestig procent uit alleenstaanden. Deelnemers betalen een bescheiden bijdrage per jaar. Volgens de stichting achter Knarrenhof is het doel ‘leeftijdsbestendige bouw voor woongroepen van gelijkgestemde, zelfredzame senioren’. Volgens ontwikkelaar Peter Prak lijkt het concept te werken: hofjesbewoners hebben een lagere instroom in de Wmo, zijn minder eenzaam zijn en helpen elkaar.

Samenleven

Gouda heeft sinds kort dus ook een Knarrenhof. En eerlijk is eerlijk, ik zou er wel willen wonen. Een mooie balans tussen privacy en zelfstandigheid aan de ene kant en samenredzaamheid en betrokkenheid aan de andere kant. Het is een gemeenschap in de klassieke zin. Als de Amerikaanse socioloog Etzioni over gemeenschappen spreekt, heeft hij het over ‘affectief geladen betrekkingen tussen een groep individuen’ in combinatie met ‘een binding met een verzameling gemeenschappelijke waarden, normen en betekenissen’. Ik denk dat we er nood aan hebben; betrokkenheid op elkaar in wijken en buurten, maar ook breder in de samenleving als geheel. Kunnen we nog luisteren? Zien we de ander nog? Durven we ons nog te laten verrassen?

Sociaal contract

Een van de taken van de overheid is dat inwoners in staat zijn om deel te nemen aan de samenleving als geheel, maar ook in afzonderlijke gemeenschappen en in verbinding te staan met anderen. Volgens Martha Nussbaum is het de taak van de overheid om ‘noodzakelijke voorwaarden te bieden voor de keuze van een bloeiend menselijk leven’. Mooi is dat de bewoners van de Knarrenhof niet alleen naar de overheid kijken, integendeel. Voor de vergunning, jazeker. Ze kijken ook naar elkaar: wie hier wil wonen committeert zich aan de rest.

Niet voor niets is bij het koopcontract een sociaal contract gevoegd. Een oud idee van de Verlichtingsfilosoof John Locke: om te kunnen samenleven heb je nu eenmaal regels nodig. Verkeerslichten zijn soms nodig – soms niet. Volgens Locke is er sprake van een denkbeeldig sociaal contract. Een fictief document waarin staat hoe we met elkaar om wensen te gaan. Noem het informele regels, noem het omgangsvormen, noem het stadsregels. Pieter Omtzigt kwam er ook mee op de proppen, hij is daarin niet de eerste en zal ook niet de laatste zijn. Ik vind het een interessant idee. Voor wat hoort wat. Prima als je hier wilt wonen, maar dan draag je ook je steentje bij. Ik doe de moestuin als jij je ontfermt over de entree. Zoiets.

Terug naar de televisie. We krijgen een rondleiding door het prachtige complex. Het ruikt er naar nieuw en ademt een warme sfeer van geborgenheid. Dit zou je iedereen toewensen, ik ben ervan overtuigd dat we er allerhande sociaal ongemak mee kunnen voorkomen en verhelpen. Zij aan zij!

Hans Alderliesten

Voorzitter bestuur CDA Gouda

Foto: Sandra Zeilstra

Kijk hier voor een fotoverslag van het bezoek aan de Knarrenhof