Betrouwbare overheid
Betrouwbare overheid
Veiligheid, normen en waarden en een betrouwbare overheid. Het zijn belangrijke speerpunten van politieke partijen, ook van het CDA. Maar onze Nationale Ombudsman trok afgelopen zondag in Buitenhof een vernietigende conclusie: de overheid praat al jaren niet meer met de burger. Ja, wel als die burger betalingsachterstanden heeft en boetes moet betalen. Dan weet de overheid je te vinden. Een triest voorbeeld is de Toeslagenaffaire waarin een hard oordeel werd geveld over het falen van de overheid en de tekortkomingen van de rechtstaat. Contact met overheden of maatschappelijke organisaties die in staat zijn problemen voor een burger op te lossen, wordt moeilijker en moeilijker. Instanties verschuilen zich achter websites met invulformulieren, achter telefoonnummers met ondoorgrondelijke keuzemenu’s en echter apps om de burger vooral op afstand te houden. Zelfredzaamheid boven alles.
Zorgelijke ontwikkeling
Het is een zorgelijke ontwikkeling waar niet alleen de ombudsman alarm over slaat. In het vorige week verschenen rapport Klem tussen balie en beleid signaleert een Kamercommissie dat liefst één op de vijf burgers in de knel komt door te ingewikkelde wetten en regels. Dat zijn dus miljoenen mensen die bij tegenslag behoefte hebben aan hulp, maar de weg kwijt raken in dit geautomatiseerde land. Het is campagnetijd, de lijsttrekkers hebben op dit moment andere dingen aan hun hoofd, maar er is alle reden om dit probleem met grote spoed op te lossen. Het lastige voor de partijen: ze zitten zelf met hun vingers tussen de deur.
Blinde vlek
Het aardige van Klem tussen balie en beleid is dat het de rol van de Tweede Kamer in dit moeras glashelder en pijnlijk blootlegt. Politici hebben bij het maken en beoordelen van wetten en regels een blinde vlek voor een nogal belangrijk onderdeel: de uitvoerbaarheid. De Kamercommissie rept over een ‘gebrek aan interesse’ en zelfs over ‘verwaarlozing’. Kamerleden zijn meer bezig met het reageren op incidenten dan met de effecten van beleid dat ze zelf hebben bedacht en goedgekeurd. Het is een trieste constatering. Een dieper liggend probleem is dat Kamerleden te weinig zelf op onderzoek uitgaan. Terwijl er legio mogelijkheden zijn. Ze kunnen hoorzittingen met deskundigen organiseren en ambtenaren technische briefings laten verzorgen. Of werkbezoeken afleggen aan de uitvoeringsinstanties om van ambtenaren zelf te horen wat er niet deugt aan de regels en wat er vooral anders moet.
Instituut Maatschappelijke Innovatie
Vorig jaar november sprak een parlementaire commissie met het Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI). In opdracht van overheden, bedrijven of maatschappelijke organisaties organiseert IMI innovatieprojecten, dialoogprocessen en toekomstverkenningen. Het instituut deed ook onderzoek naar de informatierelatie tussen regering en Kamer. Het ging over de technische briefings die aan de Kamer worden aangeboden. En wat zegt de Kamer: ‘Mwah, daar hebben we niet zo’n behoefte aan en ook geen tijd voor.’ En als zo’n briefing wel doorgaat, komen er soms twee Kamerleden opdraven.
Dringende boodschap
Het rapport Klem tussen balie en beleid leest als een dringende boodschap voor Kamerleden om vooral zelf informatie te vergaren. Praat met ambtenaren op de werkvloer, kom langs als de rode loper níet is uitgerold en er geen voorgekookt programma klaar ligt. Laat je niet opjagen door regeerakkoorden en ongeduldige ministers. Natuurlijk, het is tijdrovend en ondankbaar werk, buiten het zicht van kritische parlementaire journalisten en draaiende camera's. Maar het gevolg is ook dat Kamerleden daardoor minder aan incidentenpolitiek gaan doen: Politiek die gericht is op het oplossen van een actueel probleem, maar die een langetermijnvisie ontbeert. Nu maar hopen dat dit ze wordt gegund door hun naar voortdurend media-aandacht hunkerende partijleiders.
CDA Web-café
Voor Lansingerlanders die zich ook zorgen maken over de betrouwbaarheid van de overheid gaat Tweede Kamerlid Chris van Dam graag in gesprek tijdens het CDA Web-café op dinsdagavond 9 maart om 20.00 uur. U kunt zich aanmelden door te mailen naar [email protected].