Fulltime raadslidmaatschap

Om wat te doen tegen de werkdruk en de stress die het raadswerk oplevert, wensen raadsleden uit grote steden de invoering van een fulltime raadslidmaatschap. Raadsleden uit kleine en middelgrote gemeenten zijn in meerderheid tegen de invoering hiervan. De meest gewenste alternatieven tegen de hoge werkdruk en stress zijn betaalde ondersteuning van fracties en het verhogen van de raadsvergoeding.

Dit blijkt uit een landelijke enquête onder raadsleden die is uitgevoerd door studenten van de Thorbecke Academie in Leeuwarden. De enquête is ingevuld door ruim 1.706 raadsleden (19,86 procent respons) in de periode 19 april - 2 mei 2021. Behalve betaalde ondersteuning (39 procent van de raadsleden), verhogen van de raadsvergoeding (31 procent) en invoering van het fulltime raadslidmaatschap als de top-3 van mogelijkheden tegen werkdruk en stress gaven raadsleden als andere mogelijkheden nog aan: het inhuren van externe deskundigen en het aantal raadsleden vergroten. Voordelen van fulltime raadslidmaatschap, genoemd door voorstanders, is dat er meer werk gedaan kan worden, de werkdruk minder wordt en dat er meer tijd komt om in de gemeenschap aanwezig te zijn. Bij veel raadsleden zorgt verhoging van de werkdruk tot eerder stoppen. Ze krijgen weliswaar een onkostenvergoeding, maar verder is het vrijwilligerswerk. Vrouwelijke raadsleden zijn tegenstander noch voorstander. Een meerderheid van de mannelijke raadsleden is tegen het fulltime raadslidmaatschap.

Stressniveau

Bijna driekwart (63,4 procent) van de raadsleden heeft een betaalde baan. De combinatie van betaald werk, raadslidmaatschap en privé veroorzaakt veel werkdruk. Raadsleden zijn de meeste tijd kwijt aan activiteiten die samenhangen met het raadswerk in het stad- of gemeentehuis: voorbereiden vergaderingen (32,2 procent), lezen van documenten (26,5 procent) en het vergaderen zelf (18,9 procent). Volgens de onderzoekers ervaren de raadsleden een stressniveau van 7 op een schaal van 1 tot 10. Het zou dan ook ideaal zijn als het stressniveau naar beneden kan worden gebracht, zodat het combineren van werkzaamheden gemakkelijker kan.

Lekenbestuur

Alle soorten gemeenten zijn volgens de onderzoekers goed vertegenwoordigd. Het valt de onderzoekers op, behalve dat alleen in grote gemeenten de meerderheid voor het fulltime raadslidmaatschap is, dat mannen er negatiever over denken. Belangrijkste bezwaar is dat mannelijke raadsleden het belangrijk vinden dat het raadswerk lekenbestuur blijft. Raadsleden die het raadswerk als lekenbestuur uitvoeren staan midden in de gemeenschap en lekenbestuur is de meest volksvertegenwoordigende vorm van raadswerk. Voordelen van fulltime raadslidmaatschap, genoemd door voorstanders, is dat er meer werk gedaan kan worden, de werkdruk minder wordt en dat er meer tijd komt om in de gemeenschap aanwezig te zijn.

Aanbevelingen

De resultaten van de enquête duiden erop dat het fulltime raadslidmaatschap niet de meest gewilde oplossing is voor de verlichting van de werkdruk. De Friese student-onderzoekers stellen voor een pilot te doen in grote en middelgrote gemeenten met fulltime raadsleden, bijvoorbeeld met een fulltime raadslid per fractie. Ook zouden er meer gesprekken gevoerd moeten worden met raadsleden en met griffiers over de ondersteuning om zo beter inzicht te krijgen, ook in kleine gemeenten, wat nodig is om de werkdruk voor raadsleden te verminderen.