Henri Bontenbal CDA lijsttrekker
Henri Bontenbal CDA lijsttrekker
Exodus van Kamerleden, veel ervaring stroomt weg
Henri Bontenbal is de CDA lijsttrekker! De CDA-verenigingsraad heeft unaniem ingestemd met de voordracht van het landelijk bestuur. Hem wacht geen eenvoudig karwei, want met het vertrek van een groot aantal Tweede Kamerleden verliest het parlement na de verkiezingen zeker 270 jaar ervaring. Een klasje voor nieuwkomers biedt wellicht soelaas.
Exodus
Een verblijf in de Kamer van meer dan twee decennia is voor weinigen weggelegd, maar tegenwoordig halen Kamerleden vaak al niet eens meer vier, laat staan acht jaar. Deze zomer lijkt de exodus van Kamerleden in een stroomversnelling te komen. Na de val van het kabinet wordt de lijst van Kamerleden die aankondigen niet terug te keren steeds langer. Om uiteenlopende redenen, van persoonlijke tot partijpolitieke, laten ze een eventuele nieuwe termijn in de Kamer aan zich voorbij gaan. Sommigen zitten nog maar enkele jaren in de Kamer, maar ook parlementariërs die de Kamer als geen ander kennen, besloten om niet terug te keren, zoals CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma met 10 jaar ervaring. Daarnaast is er een hele lijst aan Kamerleden die al vroegtijdig vertrokken. Bij het CDA vertrokken eerder dit jaar al enkele ervaren Kamerleden zoals Agnes Mulder (10,5 jaar in de Kamer) en Jaco Geurts (10,5 jaar ervaring).
Klasje van Wim
Kamerleden komen en gaan en dat is maar goed ook, vindt oud-CDA-Kamerlid Wim van de Camp. Maar dat zo veel parlementariërs nu de Kamer vroegtijdig verlaten of al na een paar jaar aankondigen dat ze na de verkiezingen niet terugkeren, baart hem zorgen. ‘Je levert kwaliteit en ervaring in als je bij elke verkiezing bijna de helft van de Kamerleden moet vervangen’, zegt hij. ‘En de Kamer heeft al enorm aan gezag verloren.Bovenkant formulierOnderkant formulier’ Met meer dan 23 jaar ervaring (1986 - 2009) als Tweede Kamerlid was Van de Camp ook in zijn tijd een uitzondering. Binnen de CDA-fractie gold hij als mentor van nieuwe parlementariërs. In Den Haag werd het klasje van Wim, waarin Van de Camp op haast schoolse wijze het reilen en zeilen op het Binnenhof aan nieuwelingen bijbracht, een begrip. Een Kamerlidmaatschap is dan ook geen sinecure, vindt hij. ‘De eerste vier jaar leer je het vak, daarna heb je vier jaar om het optimaal uit te oefenen om vervolgens weer vier jaar kennis over te dragen aan nieuwelingen en te kijken wat je daarna eens gaat doen. Een ander sluimerend probleem is dat de snelle wisseling van Kamerleden een onbalans veroorzaakt in het parlement. Mensen die blijven zitten hebben een steeds groter voordeel ten opzichte van de nieuwkomers. In de lessen was er aandacht voor de technische kant, zoals het schrijven en indienen van moties en Kamervragen, maar ook het politieke handwerk zoals het plegen van interrupties kwam aan bod. Flitsend ingaan op het betoog van de spreker, een beetje pittig, met humor.’
Opkomst van nieuwkomers
De huidige uittocht is wel opvallend omdat er relatief kort geleden, in 2021, nog verkiezingen waren. Normaal gesproken zie je dan dat het aantal vertrekkers veel kleiner is. Bovendien kan het verlies aan ervaring deze keer uitzonderlijk groot worden door de opkomst van nieuwkomers. Dat Kamerleden na verloop van tijd worden vervangen is op zichzelf heel goed. Vernieuwing is belangrijk voor de democratie. Maar men moet zich wel realiseren dat er heel veel dossiers zijn waarin nieuwelingen zich moeten inwerken. Zeker als fracties kleiner worden en je dus met minder hetzelfde moet doen, is dat lastig. Bovendien hebben nieuwe Kamerleden naast een eigen netwerk opbouwen ook een kennisachterstand. Het selecteren van de juiste dossiers om te lezen bijvoorbeeld, een overvloed aan informatie is daarnaast een van de grootste problemen.
Ambacht
Het Kamerlidmaatschap is een ambacht dat je moet leren. Als Kamerlid ben je in de eerste plaats wetgever. Je moet je bezighouden met amendementen. Soms komen er in een vergadering wel tientallen voorbij. Als Kamerlid kun je ook fouten maken. Je kunt te laat zijn of verkeerd stemmen. Er is eens berekend dat je zeker drie jaar nodig hebt om het in de vingers te krijgen. Ook het politieke handwerk om het kabinet te controleren, moeten Kamerleden eerst leren. De komst van meer nieuwelingen levert op zichzelf al andere debatten op, denkt oud-Kamerlid Van de Camp. Dat ligt vooral aan hun positie. ‘De eerste periode zijn velen bezig met het opvoeren van hun naamsbekendheid. Zeker mensen die herkozen willen worden, moeten laten zien waar ze voor staan. Pas als je opgaat voor je tweede of voor je derde periode zit je er anders in. Dan gaat het veel meer om de inhoud. Van de Camp denkt dat ook de huidige Kamer een klasje kan gebruiken zoals hij eerder oprichtte. ‘Het centrale woord is kennisoverdracht. Laat specialisten college geven aan Kamerleden.’ Nieuwelingen moeten bovendien de tijd durven nemen. De meesten zijn nog opgefokt van de campagne en denken dat die wordt voortgezet in de Kamer. Dat is misschien wel de grootste fout. Je moet het eerste jaar nemen om je in te lezen. Feitelijke kennis opdoen.’
Met de benoeming van Henri Bontenbal is te hopen dat het CDA na de verkiezingen op 22 november weer een klasje krijgt met veel nieuwe CDA parlementariërs.