Henri Bontenbal op CDA-partijcongres: ‘Het gif is onze samenleving binnengeslopen’
De antisemitische gebeurtenissen in Amsterdam tonen aan dat Nederland een integratiecrisis heeft. Dat zei CDA-leider Henri Bontenbal afgelopen zaterdag op een uitverkocht partijcongres van de christendemocraten in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Zeer bezorgd is Bontenbal over de aanval in Amsterdam op Israëlische supporters vrijdag. Hoe heeft het kunnen gebeuren, vraagt Bontenbal zich in zijn speech op het partijcongres af, dat dit gif onze samenleving is binnengeslopen.
De CDA-leider gaf daarop zelf het begin van een antwoord. Als we ergens het woord crisis voor zouden moeten gebruiken, aldus Bontenbal, dan voor de falende integratie van sommige groepen Nederlanders. Hij ziet dat die groepen rode lijnen overschrijden en daarmee samenleven op het spel zetten. Bontenbal doet verder een appel op politici om kalmte te bewaren. Van verantwoordelijke politici, zegt hij, mag verwacht worden dat ze geen olie op het vuur gooien en elkaar op X verwijten maken. Juist op het moment dat we ons diep schamen voor wat er in onze straten is gebeurd, horen we op te staan en de weg vooruit te wijzen. Ten slotte spreekt Bontenbal zijn steun uit voor de Joodse gemeenschap. ‘Ze mag rekenen op onze dagelijkse steun en bescherming.’
Amateurisme
In zijn speech haalde de CDA-leider uit naar de vier coalitiepartijen in het algemeen en naar de PVV in het bijzonder. Volgens Bontenbal maakt de partij van Geert Wilders haar verkiezingsbeloften niet waar. ‘2,5 miljoen kiezers rekenen op de beloften van de PVV, maar het enige dat ze krijgen is een dagelijks portie grofheid, belediging en stoere taal om het amateurisme en het gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef te verbloemen.’
Het huidige kabinet is in de woorden van Bontenbal het tegenovergestelde van wat Nederland nodig heeft. De CDA-leider ziet een kabinet dat vooral met zichzelf bezig is en waar het ontbreekt aan de wil om verantwoordelijkheid te nemen. Ook signaleert hij een gebrek aan ervaring en integriteit. In plaats daarvan pleit de partijleider voor een verantwoordelijke samenleving. Dat is een samenleving waarin vrijheid geen onverschilligheid betekent, maar de vrijheid om iets positiefs voor elkaar te krijgen, de vrijheid om het goede te doen.’
Bontenbal haalt CDA uit een dal.
Het CDA lijkt op de weg terug. Henri Bontenbal, die zaterdag zijn derde congres als partijleider beleefde, is populair; zelfs vertrokken leden keren terug naar de partij. Waarom gaat het nu zo goed en is het enthousiasme terecht? Tot voor kort had het CDA veel weg van een zinkend schip. Veel leden, kiezers en partijprominenten vertrokken en tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen in november 2023 haalde het CDA maar vijf zetels. Na eerdere teleurstellende resultaten was het een absoluut dieptepunt. Er is veel gedoe geweest bij de christendemocraten. Verschillende kopstukken vertrokken, en niet altijd via de voordeur. Voormalig CDA-Kamerleden Nicolien van Vroonhoven, Eddy van Hijum en Wytske Postma sloten zich aan bij NSC. Bijna een derde van de namen op de kandidatenlijst van NSC had een CDA-verleden. Naast bekenden vertrokken ook kiezers en leden bij de partij. Een derde van de CDA-stemmers vertrok eveneens naar de partij van Omtzigt, die uit het niets twintig zetels in de Tweede Kamer haalde. Maar terwijl het CDA opkrabbelt, is bij NSC de glans er wel af. Binnen de omstreden coalitie is veel politieke onrust en partijleider Omtzigt zit al weken ziek thuis. CDA’er Bontenbal staat intussen bovenaan de lijstjes van meest gewaardeerde politici en ook kiezers lijken – in elk geval in de peilingen – hun weg (terug) te vinden naar het CDA. Volgens de laatste onderzoeken van Ipsos I&O geeft 14 procent van de NSC-stemmers nu de voorkeur aan het CDA.
Eerlijke politiek en een verantwoordelijke samenleving
Het is een ontwikkeling die ook op het partijbureau van de christendemocraten wordt opgemerkt. In het eerste halfjaar van 2024 sloten 743 mensen zich aan bij het CDA, ten opzichte van 179 mensen in het eerste half jaar van 2023. Dit jaar zijn er de meeste nieuwe leden bij gekomen sinds tien jaar, met uitzondering van jaren met landelijke verkiezingen. Men denkt dat dit heeft te maken met het nieuwe verhaal dat de partij nu vertelt. Een verhaal van eerlijke politiek en een verantwoordelijke samenleving. Deze nieuwe koers vaart het CDA met Henri Bontenbal aan het roer. Slechts drie maanden na zijn aantreden als partijleider in augustus 2023 vonden de Kamerverkiezingen plaats; de toen nog onbekende Bontenbal had te weinig tijd om zijn stempel te drukken. Hij kreeg de tijd om zich te ontwikkelen als partijleider, en met succes. Veel kiezers wijzen Bontenbal aan als dé reden voor hun stem op het CDA. Dit is terug te zien in onderzoek van Ipsos I&O; Bontenbal staat met een rapportcijfer van 6,3 bovenaan de lijst van best gewaardeerde fractievoorzitters. Hij weet het fundamentele christendemocratische verhaal op een ongelooflijk goede manier te vertellen. Hij komt betrouwbaar over en voert politiek op de inhoud.
Democratisch ethos
Ook terugkerende leden waarderen deze aanpak en vinden dit de belangrijkste reden om weer lid te worden. De manier waarop de partij zich nu in de Tweede Kamer opstelt, spreekt hen erg aan. Men ziet zijn partij vooral hameren op het democratisch ethos, bijvoorbeeld tijdens het debat over de regeringsverklaring, vlak voor de zomervakantie. De regeringspartijen lieten het kabinet bungelen en de meeste andere oppositiepartijen gingen er volle bak in. Maar de houding die het CDA aannam, is de betere houding. Met een bepaald fatsoen: scherp op de inhoud, niet op de persoon, een verademing in het politieke steekspel. Maar is dat verhaal dan zo nieuw? Ja en nee, zeggen de teruggekeerde leden. Aan de inhoud is niet zo gek veel veranderd. Het gedachtegoed is hetzelfde als een paar jaar geleden. Alleen is de nadruk op dat gedachtegoed weer terug. Binnen de partij heerst vooral optimisme, naast een beetje voorzichtigheid. De partij is qua kiezersgunst nog lang niet op het niveau waar ze nog niet zo lang geleden zat. Bontenbal: ‘We hebben een verhaal te vertellen, het gaat ons om de inhoud’.