Kerstmis 2020
De dagen worden korter en de temperatuur daalt. Ideale omstandigheden voor huiselijke gezelligheid en warmte. Op de bank of voor de openhaard is het weer de tijd voor het kerstverhaal. In de bijbel vind je het kerstevangelie in Lucas 2: 1-21. Ook Mattheüs vertelt over de geboorte van Jezus, maar wat beknopter.
Dit jaar zijn er geen traditionele kerstmarkten met die typische kerstdelicatessen. Wel heerst er zoals elk jaar een kerstsfeer. Stralende verlichting in tuinen en balkons zorgen voor een sfeervol gezicht in deze donkere dagen van het jaar. Duizenden lichtjes betoveren stad en dorp en thuis warmt de hete glühwein ons op te midden van kerstballen, gouden glinsterende engeltjes en andere decoraties. Je ruikt de geur van de open haard en kerstliedjes klinken op de achtergrond.
Maar Kerstmis 2020 is anders. Er waard een mondiaal virus rond dat alles anders maakt dan voorheen. Het sociale aspect in de samenleving is geërodeerd. We zitten in een beklemmend vacuüm van een vrijwel volledig lamgelegde samenleving. Het medisch personeel heeft de vermoeidheid van de eerste golf nog in de benen. We zoeken iets dat ons voorbij de onrust en de angst van elke dag brengt. Waarbij het niet gaat over coronaregime, Lock down, besmettingscurves, vaccins en exit strategieën. We staan voor grote medische- en ethische uitdagingen, onder andere op het gebied van privacy. Maar hoe lang de coronamaatregelen nodig zullen zijn weten we niet.
Luid en precies tikken de laatste weken van dit jaar de uren weg, de chronologische tijd die niet versnelt of vertraagt. We ervaren nu een subjectieve tijd, die wordt gevormd en soms vervormd door onze zintuigen. Met al dat thuis zitten worden de dagen nu eenvormiger. Het wordt moeilijker gebeurtenissen te dateren in het verleden. De dagen zijn voor velen lang en lastig door te komen.
Grote gebeurtenissen die ons overvallen en de samenleving in beroering brengen veroorzaken een fenomeen. Mensen behouden er een scherpe herinnering aan. Door het sluipende begin met berichten over een mysterieuze ziekte zal dat met deze pandemie ook zo zijn. De lege Dam met de toespraak van de koning, ambulances bij de ic’s, zwaaien naar familieleden in verpleeghuizen; beelden die in de toekomst in ons geheugen gegrift zullen staan.
Kerstmis is een verwachtingsvolle sfeer. Maar tal van kerken houden dit jaar geen speciale kerstbijeenkomsten met religieuze zang en een bemoedigende boodschap. Toch zijn juist nu steeds meer mensen op zoek naar de ware boodschap van Kerst en de betekenis hiervan. Met kerst vieren we de geboorte van Jezus Christus. God zelf is mens geworden, als vervulling van de profetie zoals honderden jaren voor Zijn komst al wordt beschreven in het Oude Testament. Jezus is de beloofde Messias, de verre nakomeling van Koning David. De geboorte van Jezus vond plaats in sobere omstandigheden: een kribbe in een eenvoudige stal. Dit was geheel in overeenstemming met de profetische woorden van Jesaja die zegt dat de Messias zal komen als een rijsje uit een afgehouwen boomstronk. (Jesaja 11 vers 1).
Niet eerder in ons bestaan zorgt het wegvallen van structuur en dagelijkse routine voor veel problemen. Niemand weet hoelang deze situatie voortduurt. Gelukkig vinden mensen in deze moeilijke periode herkenning bij elkaar, inspireren elkaar met oplossingen, en zo ontstaat er een soort gezamenlijke veerkracht.
De uitbraak van het virus respecteert geen grenzen en drukt ons met onze neus op de onontkoombaarheid van het menselijk bestaan. In veel gemeenten en dorpen zijn de straten ’s avonds leeg en heerst er stilte. Hoe afschuwelijk dit ook is, deze crisis heeft vooral zijn democratische gezindheid bewezen: Niet eerder waren we zo gelijk, eensgezind en solidair. Zelden ook stond de Zorg in ons land voor zo’n zware klus. De waardering voor hun inzet is ongekend groot, dat bleek uit het applaus dat tijdens de eerste coronagolf op dinsdagavond 17 maart om acht uur ’s avonds klonk voor het medisch personeel in het hele land. Het volk verscheen aan zijn ramen om voor deze frontsoldaten een diepe buiging te maken. Een expressie van hartverwarmende dankbaarheid. Het was mooi om zoveel saamhorigheid te zien.
Juist in deze tijd is aandacht voor elkaar erg belangrijk. Zeker voor veel mensen die nu het alleen zijn ervaren. Denk in de weken vooraf aan Kerst aan dierbaren en dank hen voor de mooie vriendschap van de afgelopen jaren en sta vooral ook stil bij wat er nog om je heen is. Maar ook met alles wat er helaas niet meer is. Sta tijdens de decembermaand bewust eens stil bij tranen om ziekte en eenzaamheid en verdriet. Bij die tafel waar een lege stoel is. En wens hen in gedachten sterkte, liefde en licht. Kerstfeest is voor velen niet meer dan een jaarfeest, waar we geld en moeite besteden aan uitgebreide maaltijden en cadeaus. Maar Kerst kan je ook beschouwen als het feest van reflectie om met elkaar gezelligheid, verbondenheid en bezinning te vinden. Zo kan de decembermaand en ook de donkere maanden daarna toch een warme en sfeervolle periode zijn.
Ik wens u een sfeervolle Kerst en een liefdevol en vooral gezond 2021. In het licht van de onzekerheid waar we nu allemaal mee te maken hebben blijven we hopen.