Martijn van Helvert en Pieter Omtzigt kandidaten CDA-lijsttrekkerschap

Martijn van Helvert en Pieter Omtzigt kandidaten CDA-lijsttrekkerschap

Het CDA heeft er onverwachts een derde én vierde kandidaat voor het lijsttrekkerschap bij: Tweede Kamerleden Martijn van Helvert en Pieter Omtzigt. Eerder stelden zich Hugo de Jonge en Mona Keijzer al kandidaat.

Nieuwe wending

Met de onverwachte kandidatuur van Limburger Martijn van Helvert heeft de strijd om het CDA-lijsttrekkerschap een nieuwe wending gekregen. De uitgesproken Van Helvert, Kamerlid sinds 2014, zal naar verwachting het koersdebat in de partij nog meer over eventuele samenwerking met Forum voor Democratie, en in iets mindere mate de PVV, laten gaan. In een interview met het Radio 1-programma Met het oog op morgen zei Van Helvert landelijke regeringssamenwerking met FVD niet uit te sluiten. Van Helvert staat bekend als lid van de rechtervleugel in de Kamerfractie (negentien zetels) en profileert zich in de Kamer als zuidelijk, rooms-katholiek politicus. Hij haalde een Mariabeeld naar de Tweede Kamer, houdt geregeld spreekuur in Sittard en kan bogen op een regionale populariteit. In 2017 behaalde hij 19.106 voorkeursstemmen.

Fel debater

Van Helvert staat bekend als fel debater. Als woordvoerder voor Buitenlandse Zaken en Defensie valt hij vaak op met zijn uitspraken. Tijdens de moeizame Kamerdebatten met minister en partijgenoot Ank Bijleveld (Defensie) over de zeventig burgerdoden in de Iraakse stad Hawija sprong hij keer op keer voor haar in de bres. Van Helvert heeft een persoonlijke geschiedenis met het rechts-populisme. Toen hij in 2011 fractievoorzitter was van het Limburgse CDA vormde zijn partij een coalitie met de PVV. Dat college klapte door zijn toedoen al in 2012.

Door Van Helverts relatief welwillende houding ten opzichte van FVD, die hij deelt met Mona Keijzer, kan Hugo de Jonge bijna niet anders dan hier een belangrijk campagnethema van maken. De Jonge sloot, in steeds minder behoedzame bewoordingen, deze samenwerking recent uit. Strategisch komt het hem niet slecht uit dat hij nóg een tegenstander heeft: Van Helverts politieke profiel ligt dichter bij Mona Keijzer dan bij De Jonge, en hij zou dus stemmen bij haar weg kunnen halen.

Pieter Omtzigt vierde CDA’er

Kamerlid Pieter Omtzigt is de vierde CDA’er die zich verkiesbaar heeft gesteld. Met zijn kandidatuur zet hij de interne verkiezing nog meer op scherp. Omtzigt geniet veel steun onder CDA-leden. In 2012 was hij door het partijbestuur aanvankelijk niet op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen geplaatst. Door een actie van lokale partijbesturen kwam hij op een onverkiesbare plek 39 te staan. Uiteindelijk wist hij met 36.750 voorkeursstemmen alsnog in de Kamer te komen. Dat was ruim het dubbele van de voorkeursdrempel, het aantal stemmen dat nodig is om in aanmerking te komen voor een zetel.

Toeslagenaffaire

Omtzigt is vooral bekend vanwege zijn rol in de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst. Jarenlang heeft hij zich, samen met SP-Kamerlid Renske Leijten, vastgebeten in dat dossier. Inmiddels heeft het kabinet een financiële schadevergoeding toegezegd aan door de fiscus gedupeerde ouders. In een recent interview met NRC zegt Omtzigt: ‘Ik heb gezien hoe de overheid mensen volledig klem heeft gezet. Kijk naar de Belastingdienst en het UWV. Ook heb ik gezien hoe de Europese Unie te lijden heeft onder de erosie van de rechtsstaat en financiële soliditeit. Ik zie dingen misgaan, het moet anders.’ Omtzigt zegt dat hij een andere vorm van politiek wil bedrijven en zou willen dat de Kamer een wat lossere rol ten opzichte van de regering heeft. De eerste controle is volgens hem altijd de interne controle. ‘De coalitie moet niet zitten wachten tot de oppositie vindt dat iets niet goed gaat. Ook als coalitie-Kamerlid zie ik dat als mijn kerntaak.’

Eerste gesprekken gevoerd

Het CDA-partijbestuur heeft inmiddels gesprekken gevoerd met de kandidaten. Op 26 juni doet het een voordracht. Daarna is er nog de mogelijkheid voor CDA’ers om zich als tegenkandidaat te melden. De eerste stemronde voor CDA-leden is op 6 juli. De partij organiseert op die dag hoogstwaarschijnlijk ook een debat tussen de kanshebbers.