Algemene beschouwingen
Op 4 november besprak de raad de begroting voor 2023. Deze belangrijke raadsvergadering wordt wel eens vergeleken met Prinsjesdag en de opvolgende algemene beschouwingen, maar dan op gemeentelijk niveau.
Het CDA diende (mede) vier moties in:
(1) "Energieke verenigingen" (samen met LPL) - steun voor verenigingen in lastige tijden met gestegen energiekosten en inflatie
(2) "Zon langs de A4" - onderzoek samen met provincie/rijk naar mogelijkheid van zonnepanelen en geluidswand langs Munnikkenpolder
(3) "Ruim baan voor fietsers over Spanjaardsbrug" - autovrije Spanjaardsbrug
(4) "Grijstoets" (samen met D66) - aandacht voor vergrijzing in beleidsplannen
Alle vier deze moties zijn aangenomen. De motie "Energieke verenigingen" zelfs unaniem.
Medea Hempen, fractievoorzitter, gaf bij de algemene beschouwingen de volgende toelichting:
Vandaag zijn we hier bijeengekomen om de programmabegroting 2023 van de gemeente Leiderdorp te bespreken. Met deze begroting kijken we vooruit naar het jaar 2023 en de drie jaren die daarop volgen. Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? En wat gaat (en mag) het kosten?
Het CDA is trots dat het College er wederom in geslaagd is een structureel en reëel sluitende begroting voor te leggen. Een begroting waarin belangrijke punten uit ons coalitieakkoord zijn verwerkt, zoals het creëren van meer passende woonruimte voor starters én doorstromers, het versterken van de biodiversiteit en extra aandacht voor ouderen.
Voorzitter, in deze algemene beschouwingen wil ik wat dieper ingaan op een 5-tal punten, te weten:
- financiën;
- vergrijzing;
- biodiversiteit en duurzaamheid;
- fietsen en mobiliteit;
- vrijwilligers en verenigingen.
1. Financiën
Het CDA hecht grote waarde aan een degelijk financieel beleid. Daar is het College met deze sluitende begroting in geslaagd. Positief zijn wij ook over de oplossing om een heffingskorting toe te passen op de afvalstoffen. Dit is een goede, creatieve manier om de gestegen lasten voor onze inwoners wat te compenseren. De inflatie is een feit, maar op deze manier kunnen wij ook op gemeentelijk niveau onze inwoners tegemoet komen.
Maar wij hebben ook zorgen. In het bijzonder over de herverdeling van het gemeentefonds, waardoor grote steden vanaf 2026 meer geld krijgen vanuit het Rijk, maar kleine gemeentes als Leiderdorp afstevenen op grote financiële tekorten. Het is goed dat de gemeente samen met andere gemeentes in VNG-verband optrekt om het Rijk tot een heroverweging te bewegen. Want het mag toch niet zo zijn dat wij vanaf 2026 alleen nog maar moeten bezuinigen? Leiderdorpers hebben net zoveel recht op goede voorzieningen en dienstverlening als inwoners van grote steden. Het CDA roept het College dan ook op de komende tijd alles in het werk te blijven stellen om, samen met de VNG, de herverdeling van het gemeentefonds niet ten nadele te laten komen van kleine gemeenten. En wij zouden het ook op prijs stellen als het College hier periodiek over communiceert met de Raad. Hopelijk kan de wethouder dit toezeggen.
2. Vergrijzing
Een ander punt van zorg betreft de vergrijzing. Leiderdorp vergrijst nu al bovengemiddeld en de verwachting is dat in 2040 30% van de Leiderdorpers 65 jaar of ouder is. Dat heeft gevolgen voor ons dorp. Er zijn positieve aspecten, want veel ouderen zijn bijvoorbeeld bereid om vrijwilligerswerk te doen. Maar de vergrijzing brengt ook uitdagingen met zich mee. Want hoe gaan we ervoor zorgen dat ouderen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen? Hoe blijft hulp betaalbaar? En hoe zorgen we ervoor dat mantelzorgers overeind blijven?
De vergrijzing vraagt echter niet alleen om speciale aandacht op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Het zal ook gevolgen hebben voor andere beleidsterreinen van de gemeente, zoals op het gebied van mobiliteit, inrichting van de openbare ruimte en dienstverlening.
2040 lijkt ver weg, maar het is al over iets meer dan 17 jaar. Het is tijd om ons als Leiderdorp serieus te gaan voorbereiden op de vergrijzende samenleving en we moeten dit integraal oppakken. Daarom komen wij, samen met D66, met een motie waarin we het College oproepen bij het maken van toekomstgerichte plannen, nota’s en visies gericht te onderzoeken in hoeverre vergrijzing invloed hierop heeft en om mogelijke gevolgen van vergrijzing in deze plannen, nota’s en visies aandacht te geven. Een zogenoemde ‘grijstoets’ dus.
3. Biodiversiteit en duurzaamheid
We zijn blij met de versnelling van maatregelen op het gebied van duurzaamheid en biodiversiteit. Want voor het CDA, waar we omzien naar de aarde hoog in het vaandel hebben staan, zijn dit belangrijke thema’s. Het is goed in de begroting te lezen dat het College een actieplan ‘Heggen en hagen’ gaat opstellen en dat we verder gaan toewerken naar een weidevogelbeheerplan. Met onze polders heeft Leiderdorp ook prima locaties om daadwerkelijk daad bij deze woorden te voegen. Ten aanzien van de Boterhuispolder en de bescherming van de grutto vinden wij van belang dat Leiderdorp dit samen oppakt met onze buurgemeentes Teijlingen en Kaag en Braassem. De weidevogels beperken zich immers niet tot onze gemeentegrens.
Ook lezen wij de plannen om meer zonnepanelen op daken te krijgen. Het CDA kan dit alleen maar toejuichen, maar wij willen het College tegelijkertijd wel vragen breder te kijken dan alleen daken. De technologische ontwikkelingen maken immers steeds meer mogelijk. Zo zijn er inmiddels ook goede mogelijkheden om panelen op gevels en wanden te plaatsen. En op dit gebied zien wij kansen voor Leiderdorp. De Provincie Zuid-Holland heeft immers recent aangegeven op zoek te zijn naar nieuwe locaties voor het opwekken van zonne-energie, nu het drijvende zonnepanelenpark langs de Rijnlandroute van de baan is. Onder meer denkt de Provincie aan zonnepanelen op geluidsschermen. En laten we er daar in Leiderdorp, langs de A4, nou net een heleboel van hebben. Daarom komen wij met een motie waarin we het College verzoeken om het plaatsen van zonnepanelen langs de A4, al dan niet in samenwerking met de Provincie, te onderzoeken. En als we een eventuele plaatsing weten te combineren met de realisatie van een geluidswal langs de Doeshaven en Munnikkenpolder, waar nu nog geen geluidsschermen staan, dan slaan we meteen twee vliegen in één klap: opwekken van duurzame energie en verminderen van de geluidsoverlast in het Heerlijk Recht en de Munnikkenpolder.
4. Fietsen en mobiliteit
We zijn blij dat de Voorhoflaan in 2023 eindelijk wordt aangepast. Als CDA pleiten we al langere tijd voor de aanpak van deze weg. De bewoners zijn al vele jaren in gesprek met de gemeente over snelheidsbeperkende maatregelen en over het sluipverkeer tijdens de spits.
Ook fietsers krijgen de komende jaren meer aandacht in Leiderdorp. Het CDA is blij dat er nu goede fietspaden liggen langs de doorgaande wegen, zoals de Engelendaal. Maar de plek waar dagelijks de meeste fietsers uit Leiderdorp langskomen – de Spanjaardsbrug – is nog steeds, als het om de verkeersveiligheid gaat, een punt van zorg. Er is weinig ruimte, er zijn daar veel kruisende bewegingen en er gebeuren relatief veel (ernstige) ongelukken. Het plan was dat in 2022-2023 de Spanjaardsbrug zou worden omgevormd tot een ‘fietspoort’ tot Leiderdorp. Maar dit plan heeft vertraging opgelopen, doordat het is gekoppeld aan het Leiderdorpse deel van de Leidse Ring Noord (LRN). De uitvoering van de LRN zou nog wel even kunnen gaan duren en wij zien ook de omvorming van de Spanjaardsbrug niet terug in de programmabegroting. Daarom komen wij met een motie, die inmiddels de steun heeft gekregen van vrijwel alle fracties, om samen met de gemeente Leiden te kijken hoe we met meer urgentie de Spanjaardsbrug kunnen omvormen tot een veilige fietsbrug.
5. Vrijwilligers en verenigingen
Tot slot wil ik op deze plek mijn waardering uitspreken voor de vele verenigingen die ons dorp telt. Het zijn immers deze verenigingen, veelal ondersteund door talloze vrijwilligers, die Leiderdorp mede tot zo’n prettige plek maken om te wonen. En daar mogen we trots en dankbaar voor zijn. Want zonder de inzet van al deze vrijwilligers en zonder de verenigingen rollen er geen ballen op de sportvelden, is er voor de Leiderdorpse kinderen geen feestelijke intocht bij de Avond4daagse en kleurt Leiderdorp op Koningsdag niet oranje.
Maar Voorzitter, de Leiderdorpse verenigingen hebben het zwaar. Tijdens de coronacrisis hebben zij veel inkomsten misgelopen en konden ze lastig activiteiten organiseren voor hun leden. Nu komt de volgende crisis er alweer aan: de energiecrisis met grote gevolgen, zoals een sterk gestegen inflatie. Verenigingen dreigen opnieuw in zwaar weer te komen. Om deze reden willen wij het College oproepen in kaart te brengen welke verenigingen het zwaar hebben en welke maatregelen wij kunnen nemen om hen er in 2023 doorheen te helpen. Wij dienen daartoe, samen met de LPL, een motie in.
Ik sluit af, Voorzitter. Leiderdorp is een gemeente waar het, hoewel er nog verbeterpunten zijn, al met al fijn is om te wonen en te werken. Dat moet niet alleen zo zijn, maar vooral ook zo blijven. Wij vragen dan ook om Gods zegen voor allen die zich inzetten voor dit prachtige dorp.