Verwarde personen

In de mail van de juf lees ik dat de komende weken de hulpdiensten het thema van de kleutergroepen zijn.

Dit is feest want iedere kleuter wordt blij van politieauto’s, brandweerhelmen en mensen redden. Het loopt nooit slecht af. Wel is er meestal een stevige discussie aan het begin van het spel. Wie moet patiënt spelen en wie mag als reddende engel met een stethoscoop rondlopen.

Klinkt simpel, en in dit geval is simpel fijn. Fijner dan de soms zo weerbarstige werkelijkheid waarin onze dienstverleners zich met heel hun hart inzetten om mensen te helpen, maar de zorg die zij bieden niet altijd het antwoord is op de schreeuw om hulp die steeds vaker klinkt.

Verward

De hulp voor verwarde personen. Het woord ‘verward’ roept bij mij niet direct een enorme urgentie op. Onterecht. Het woord ‘verward’ is mild. De problematiek niet. Die is ingewikkeld, pijnlijk en ontwrichtend. Voor de verwarde persoon zelf, voor de naasten en voor de samenleving.

Onze geestelijke gezondheidszorg is de afgelopen jaren veranderd. We hebben de gaten die zijn gevallen opgevangen met noodhulp maar nog onvoldoende met passende ondersteuning. De politie komt, de ambulance rukt uit. Enkel respect voor de hulp die zij bieden. Deze is van grote waarde maar is niet de oplossing. Eerste noodhulp biedt niet de begeleiding, de opvang of de hulp aan huis waar behoefte aan is.

De cijfers en de pijn

De cijfers liegen er niet om. Afgelopen week maakte de politie bekend dat vorig jaar 75.000 meldingen waren binnengekomen over verwarde mensen. De aantallen zijn verontrustend, maar het zijn de verhalen achter de cijfers die de urgentie pas echt voelbaar maken.

Want hoe is het om jouw moeder, vader of kind te zien afglijden naar donkere plekken die je niemand toewenst? Naar de plekken waar angst de overhand neemt over de liefde die ze kunnen geven? Als noodzaak voor hulp zo helder is, maar door degene die het nodig heeft, wordt geweigerd.

Deze weken dringt het nog meer tot mij door dat deze zorg moet verbeteren. Niet door de cijfers maar door het overlijden van een bijzondere man. Op zijn begrafenis hoor ik zijn dochter en zoon met liefde in openheid vertellen dat het moeilijk was. Dat het pijn heeft gedaan. Over hoe zij hem hulp aanboden en over hoe hij die hulp niet kon aanvaarden. Over onmacht en over hoe niemand het donker in licht kon veranderen. Over de vrolijke momenten en over hoe hij hun vader was.

Over hoe hij de laatste weken ineens wel om zorg vroeg, hulp accepteerde. Over hoe dankbaar ze zijn dat ze dit als kinderen hebben kunnen bieden. Over hoe onmogelijk het voelde en moeilijk het was om de zo gewenste, goede zorg te organiseren.

De frustratie en het gevoel van machteloosheid zijn groot als je tegenover hulpverleners staat die wel willen maar de snelheid, de voorzieningen en regels onvoldoende aansluiten op de zorgvraag van een verward mens.

Daar zijn waar nodig is

Zorg organiseren hoort niet moeilijk te zijn als het leven al zo complex is. Als het water niet meer aan de lippen staat, maar als iemand geestelijk verdrinkt. Hier ligt een grote opdracht voor alle gemeenten, ook voor Maassluis.

In 2018 worden gemeenten verantwoordelijk voor alle hulp en ondersteuning voor verwarde personen. Om dit goed te doen, is veel nodig. Speciale ambulances voor verwarde personen om de reguliere ambulances en politie te ontzien. Gespecialiseerde teams die 24 uur per dag bereikbaar zijn en thuis passende ondersteuning bieden. Voldoende opvanglocaties. En laten we als gemeente luisteren naar degene die ervaring hebben. Zij weten als geen ander waar we in de geestelijke gezondheidszorg nog tekortschieten en waar wij het beter moeten en kunnen gaan doen. Laten we met elkaar zorgen dat we daar zijn waar nodig is en niet pas wanneer het escaleert.

Ik zie zijn dochter staan, naast de kist waarin hij ligt opgebaard. Ze vertelt dat ze het zo erg vindt: ‘Want zeg nu zelf”: zo een leven als dit zou je als kind nooit verkiezen’. Ze heeft verdriet en ze heeft gelijk. Kijk maar op de kleuterschool waar het allemaal nog kinderspel is maar waar geen kleuter de patiënt wil spelen en iedereen de held wilt zijn.

Deze column verscheen op 2 maart 2017 op maassluis.nu