Waarom Nederland faalt in zijn streven naar gespreide verantwoordelijkheid

Het staat zo mooi in de kernwaarden van het CDA geschreven: Voor het CDA begint politiek met de erkenning van maatschappelijk initiatief. De verwachting dat personen en bedrijven zelf het initiatief oppakken om zaken te regelen.

Een paar jaar geleden sprak onze koning in zijn troonrede nog over de omslag naar een participatie-samenleving waar mensen meer naar elkaar omkijken en elkaar dienen te helpen. Het was tevens een startschot voor het rijk en de gemeente om meer maatschappelijke activiteiten uit te besteden bij stichtingen en instanties en daarnaast ging het zorgstelsel ook op de schop. Kreten als efficiënter werken, kostenbesparingen en meer marktwerking werden door veel politici en het bedrijfsleven gebruikt om hun standpunten kracht bij te zetten. Naast marktwerking in de zorg  is in rap tempo ook de energiesector en transportsector geprivatiseerd. Met als kers op de taart de recente berichtgeving dat 53 gemeenten hun aandeel in Eneco gaan verkopen om zo het nodige kapitaal te kunnen genereren.

Uiteraard zijn al deze maatregelen uit het oogpunt van efficiëntie en kapitaal goed te onderbouwen maar slaan we niet teveel door en vergeten we de kernwaarden niet van onze democratie; gelijke kansen voor iedereen en een sterkere positie van zwakkeren in de samenleving? Infrastructurele projecten, met als goed voorbeeld de Hoekse lijn, worden speelbal van te veel commerciële belangen. Daarnaast zien we ziekenhuizen die failliet gaan, met als gevolg dat zorg voor mensen die dat hard nodig hebben wegvalt.

De oproep van de koning om over te stappen van een zorgmaatschappij naar een participatiesamenleving was goed getimed en sloot naadloos aan op de gedachtegang van de destijds regerende partijen. Logisch, aangezien de troonrede geschreven wordt door de premier en geformaliseerd wordt door de ministerraad. Het CDA, op dat moment in de oppositie, heeft ook duidelijk aangegeven dat er een ideologische keuze gemaakt diende te worden voor een bescheiden overheid en een sterke samenleving. In zekere zin zag het CDA ook de noodzaak om dingen los te laten en te werken aan een maatschappij waar ieder meer zijn/haar verantwoordelijkheid pakt.

Waakzaamheid is geboden om dit proces naar meer zelfregulering tot een succes te maken. Het mag toch niet zo zijn dat een ziekenhuis omvalt door de absorbitante bedragen voor medicijnen vanuit de pharmaceutische industrie. Het kan toch niet zo zijn dat je in de spits moet blijven zoeken naar een zitplaats in een vertraagde NS sprinter van een bedrijf dat uitbreiding van zijn treinen vanuit kosten/baten niet ziet zitten. En het mag niet zo zijn dat ouderen te vaak op mantelzorg en familie aangewezen zijn, terwijl ze echt extra zorg in een tehuis nodig hebben.

Het is goed dat het CDA in Maassluis de zorg, jeugd en armoedebeleid in zijn portefeuille heeft. Hiermee staat men aan het roer om de participatiemaatschappij verder te helpen opbouwen. Hierbij kiest de partij heel bewust om naar de mensen toe te gaan, te luisteren en weloverwogen beslissingen te nemen.

Laten we ons niet blindstaren op een efficiëntere bedrijfsvoering, meer winst en een betere kostenstructuur. Een gezonde en gemotiveerde samenleving begint bij goed onderwijs, openbaar vervoer, stabiele energiemarkt  en een goede zorg voor ouderen. Punten waar wat mij betreft de overheid een behoorlijke zeggenschap over mag hebben.

Werk als rijk en gemeente eerst aan een goede fundering waar we als samenleving verder op kunnen bouwen!

Bart Zandman