Programmabegroting 2019-2022 Gemeente Teylingen
In onderstaand nieuwsbericht vindt u de toespraak van Reny Wietsma over de Algemene beschouwingen programmabegroting 2018.
Voorzitter, aan de orde is vandaag de programmabegroting 2019-2022.
Zoals u bent gewend van het CDA hebben we deze begroting vanuit een positieve grondhouding zorgvuldig gelezen. En voordat ik verder ga wil ik graag onze welgemeende waardering uitspreken voor onze ambtenaren die veel tijd en energie hebben gestoken in het opstellen van deze begroting. Dat zal best een lastige klus geweest zijn gelet op de voorgeschiedenis met een coalitieprogramma zonder kaders en een kadernota zonder kaders en een collegewerkprogramma waar nog veel beleid niet concreet stond ingevuld. Nogmaals waardering aan onze ambtenaren, maar helaas konden wij –ondanks onze goede voornemens- geen waardering opbrengen voor de begroting zelf.
Jammer, maar het is niet anders
Wel een hoopvol begin in eerste instantie met de titel van het eerste hoofdstuk op blz 5.
“Begroting in een oogopslag”
Maar helaas bij het verder lezen werd ons deze hoop steeds meer ontnomen.
De leesbaarheid van de begroting is niet eenvoudig en laat sterk te wensen over. Er is een gebrek aan duidelijkheid door het ontbreken van essentiële zaken in de begroting zoals intensivering van beleid, waar gaan we op bezuinigen? Aan wie geven we subsidies? Bedragen staan niet gekoppeld aan concreet beleid. Even voor uw beleving aanleg van sporthoekjes, centrumvisie, jaar rond toerisme Er zijn geen cijfers hoeveel geld er daadwerkelijk aan zal worden uitgegeven. Er is geen terugblik naar de vorige begroting. Ik mis wat er bereikt is in de vorige periode op diverse thema’s, en wat gaan we vervolgens verder doen? En dan, waarom doen we iets? Hoe ziet dit er concreet uit en wat is het tijdspad zodat we dit in 2022 kunnen controleren. Het geeft het college op deze manier ruimte om met geld te schuiven in de eigen programma’s. Is dat erg? Ja want hierdoor is onze controlerende taak als raadslid niet goed uitvoerbaar.
Het is niet voor niets dat door onze fractie zoveel vragen gesteld zijn. En ook hiervoor bijzonder veel dank voor de beantwoording en de mondelinge toelichting afgelopen maandagavond. We realiseren ons heel goed dat dit voor onze ambtenaren een behoorlijke klus was. Nu zijn nieuwsgierigheid, interesse en betrokkenheid en het stellen van vragen gelukkig onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik ken mijn klassiekers en ook Albert Einstein heeft dit ooit zo benoemd, dus met die positieve grondhouding zijn we vervolgens verder gegaan met het stuk. Het heeft ons echter uren, zo niet dagen gekost ons goed door deze begroting heen te worstelen.
Voor het ontbreken van goede cijfers hadden we bij nader inzien gewaarschuwd kunnen zijn door de tekst op blz 8 dat “alhoewel een begroting anders doet vermoeden., niet de cijfers centraal staan maar de inhoud. Dit is een rare zin, ofwel onzin want een begroting gaat per definitie om cijfers, om de financiële vertaling van beleid en het weergeven van de financiële effecten van keuzes en beslissingen.Tja… onbevangen probeer je als raadslid zo’n begroting te doorgronden, maar achteraf had deze zin ons moeten waarschuwen.
Dan voorzitter, wat betreft de inhoud van deze begroting.
De begroting sluit met een tekort, dat volgens het college uit de algemene reserve wordt gedekt. Nergens wordt hier echter melding van gemaakt. Slechts als besluitpunt in het raadsvoorstel staat dat 652.000 euro gedekt wordt uit de algemene reserves.
Je wordt al lezend eerder nog op het verkeerde been gezet omdat er in de begroting verschillende keren anders gesuggereerd wordt met de woorden als ‘ met enig passen en meten zijn we erin geslaagd een passende begroting te presenteren’ en ook ‘we zijn content dat we er ondanks de krappe uitgangspositie in geslaagd zijn om financiering te vinden voor onze ambities’. Voorzitter, het college speelt hier kennelijk graag voor Sinterklaas. En ik kan u zeggen, deze CDA fractie gelooft al heel lang niet meer in Sinterklaas. Als we het dan hebben over verbeteren van heldere en begrijpelijke communicatie door het college waar ook tijd en geld aan wordt besteed, dan voelen we toch allemaal, wie houdt wie nou voor de gek.
Er zijn meer noten te kraken op de degelijkheid van deze begroting. Ik noem u de punten die we het belangrijkst vinden Ten eerste, op het sociaal domein. Het ziet er naar uit dat er volstrekt onvoldoende budget zal zijn. In 2018 was 29M euro begroot en voor 2019 ongeveer 27,5M euro. Een verschil van 1,5M euro. Zie ook vervolgens de paragraaf weerstandsvermogen waar op blz 97 als risico staat genoemd dat de vraag naar (dus kosten van) zorg het budget overstijgt, maar slechts een bedrag van 200.000 euro als risico staat benoemd met een kans van kleiner dan 25%.
Hoe realistisch is dat?
Bovendien zijn er veel onzekerheden te noemen op het gebied van jeugdzorg want hoewel de inkoop voor jeugdzorg met een jaar is verlengd, de onrust is groot nu we weten dat onze grote geldschieter Leiden uit de gezamenlijke GR Holland Rijnland stapt en samen verder gaat met `Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude. Wat betekent dat voor onze jeugd en als we gaan omdenken op dit beleidsterrein kost dat in eerste instantie vaak meer voor het iets oplevert. In de begroting lees ik hier niets over
Ten tweede, bij de investeringen wordt een reservering gemist voor de herinrichting Herenweg Warmond. Deze weg kan minimaal 2 miljoen maar ook maximaal 6 miljoen gaan kosten. Er staat wel een post genoemd voor ‘omvormen Herenweg’ van 500.000 euro. Als dit voor dit doel is bestemd dan zou dat te weinig zijn en dan zien we het tekort op de begroting verder oplopen.
Als derde punt. De algemene reserve bedroeg per 1 januari 2018 65,4 miljoen euro en voor 2019 wordt 60.713 begroot. Een behoorlijk groot verschil van 4.687 miljoen. In 2022 gaan de reserves nog verder terug naar 56.3 miljoen.
Voorzitter, deze manier van pot verteren gaat ons wat te snel.
Een vierde belangrijk punt is in dit verhaal de vierde trap. Waar kunnen we de keuze vinden voor die vierde trap, ofwel welke afwegingen heeft het college gemaakt om stap een tot en met drie over te slaan? (Stap 1 we zorgen voor extra inkomsten. Stap 2 we ruilen oud beleid in voor nieuw beleid. En stap 3 we verminderen kosten zowel incidenteel als structureel) Het vierde uitgangspunt geldt slechts bij onvoorzien financiële tegenvallers, en die luidt dat in incidentele, exceptionele en/of onvoorziene gevallen een deel van de vrije algemene reserve wordt ingezet. Dus in dit geval om de begroting sluitend te krijgen? Is dit een gewogen politieke keuze? Het CDA bedankt hier feestelijk voor. Ofwel college, koop een taart en eet hem zelf op. Voorzitter, we hebben nog een paar aandachtspunten die ik hier graag wil noemen en ik maak graag een bruggetje naar onze motie over communicatie die we hebben ingediend. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor het college, voor de raad, en het allerbelangrijkst voor onze inwoners voor wie dit uiteindelijk allemaal is bedoeld. Laten we dat vooral niet vergeten. Bovendien heeft ons college er veel geld voor over.
Voorzitter alles valt of staat met goede communicatie, en er gaat al veel goed, maar er gaat ook nog veel mis. Een voorbeeld vinden wij, het is al gezegd, de voorliggende, geplakte en geknipte onduidelijke niet transparante begroting. Wie begrijpt dit nog? Ook dit is communicatie!
In onze motie willen we het belang van primaire communicatie meegeven aan ons college, en dan bedoelen we vooral primaire communicatie met onze inwoners. In de begroting bij het hoofdstuk over communicatie op blz 73 staat, ‘het uitvoeren van het raadsprogramma vraagt om excellente communicatieve vaardigheden en een stevige en flexibele communicatieve infrastructuur. Wat wij vragen in deze motie zijn geen mooie filmpjes van rondfietsende collegeleden. Dat ziet er namelijk al ‘supercool’ en ‘excellent’ uit. Wel vragen we van onze organisatie directe en vooral pro-actieve communicatie met onze inwoners. De inwoners zijn onze klanten, en de klant is koning. Wanneer inwoners vragen of opmerkingen hebben moeten ze snel passend antwoord kunnen krijgen. Te vaak krijgen wij raadsleden brieven van inwoners dat ze niet weten bij wie ze moeten zijn, dat ze van kastje naar de muur worden gestuurd of dat de betreffende persoon tot een bepaalde tijd met vakantie is, dat ze zich niet gehoord voelen, en dat er niet geluisterd wordt. Deze motie is vooral bedoeld als een aanmoediging tot verbetering.
Als tweede aandachtspunt; duurzaamheid. Er wordt gesteld (blz. 61) dat aan de hand van een nieuw afvalbeleidsplan in 2018 een besluit wordt voorbereid hoe we in 2020 samen minimaal 75% restafval scheiden. Zoals het hier staat, gaat het nieuwe afvalbeleidsplan vooraf aan de voorbereiding van het besluit. Het is nu 8 november 2018. Dat nieuwe afvalbeleidsplan gaat er dit jaar niet komen dus onzin wat hier staat.
Verder staat er onder dit thema duurzaamheid dat voor de uitvoering van vijf landelijke transitie agenda’s, die thematisch zijn opgesteld (biomassa en voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen) de Duurzaamheidsmaatschappij Teylingen wordt opgezet. Moeten we vervolgens afwachten op wat komen gaat? Ik mis hier de sturing van de kant van het college.
Voorzitter, wat mij van het hart moet is naar aanleiding van een vraag die wij hebben gesteld over het in dienst nemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waarvoor er in HLT verband 1 per jaar mag binnenkomen. Wij vonden het nogal bijzonder dat hier dit getal 1 vermeld werd. Waarom niet streven naar meer? En vanuit de beantwoording van onze vraag hierover lees ik dat er 25.000 arbeidsplaatsen worden gecreëerd binnen de overheid. Is dit dan wel in verhouding met het aandeel dat Teylingen heeft in het totaal van het overheidspersoneel?
Voorzitter, Het CDA heeft naast de motie over communicatie nog 2 moties ingediend die ik van harte hier bij u wil aanbevelen.
Ten eerste de motie Beschut Werk
De gemeente is verplicht sinds januari 2017 om beschutte werkplekken te realiseren. We hebben begrepen dat er sinds januari 2015 nauwelijks mensen zijn ingestroomd naar een beschutte werkplek, terwijl er wel mensen zijn die hiervoor in aanmerking komen en er inmiddels een wachtlijst is ontstaan. We weten hoe belangrijk het voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is om structuur te hebben en mee te kunnen doen in de samenleving en we roepen het college op om er actie op te zetten dat deze beschikbare plekken worden opgevuld.
Dan hebben we de motie belbus. Passend in het beleid van de programmabegroting Waar staat dat dorpskernen goed bereikbaar moeten zijn voor mindervaliden en ouderen. We krijgen regelmatig te horen van inwoners uit bijvoorbeeld Voorhout en Warmond dat zij niet op een eenvoudige manier in de winkelkern Sassenheim kunnen komen of bij het gemeentehuis, waar zij dat bv voorheen nog met de fiets durfden. Hoe fijn het zou zijn als we dit door een herkenbare laagdrempelige buurt/bel of cirkelbus weer mogelijk kunnen maken en waardoor we zelfredzaamheid en participatie (toch ook een speerpunt van het coalitieprogramma Vitaal Teylingen)
bevorderen.
Ondanks het bestaan van de regiotaxi (Trilokaal heeft daar onlangs kritische vragen over gesteld )en het automaatje zou dit een mooie toevoeging zijn om onze dorpen en onze inwoners eenvoudig te kunnen verbinden. Ook in andere gemeenten werken deze initiatieven fantastisch.
En mooie bijkomstigheid is de subsidieregeling bij de provincie Zuid-Holland.
Ik beveel deze motie dan ook van harte bij u aan.
Voorzitter voor ik ga afronden.
Ik had mijn laatste opmerkingen in een motie kunnen gieten maar ik wil ze hier als ongevraagd advies meegeven aan het college.
Met ingang van 2017 zijn gemeenten verplicht in hun begroting en realisatie beleidsindicatoren op te nemen die inzicht geven in de formatie, bezetting apparaatskosten, externe inhuur en overhead
Zoals gezegd, de begrotingsposten laten zich niet in perspectief beoordelen. Ik adviseer u dat de volgende begroting per post ook kolommen bevat met de werkelijke uitgaven in de twee voorgaande jaren en het begrote bedrag in het lopende jaar eventueel nog aangevuld met kolommen met percentages, zodat verschillen in oud en nieuw beleid ‘in een opslag’ duidelijk worden en dat is toch wat uiteindelijk met deze begroting werd beoogd!!
Ten slotte voorzitter, de CDA fractie mist in deze programmabegroting financiële degelijkheid en duidelijkheid.
Als het college de steun van het CDA wat waard is dan zouden we kunnen verzoeken om een nieuwe versie, maar zoals het er nu ligt kunnen wij niet akkoord gaan met deze begroting.