Algemene beschouwingen
De laatste begroting van deze periode is een feit, wat het CDA betreft ligt de moeilijkheid niet in de begroting zelf. Die laat een solide beeld zien voor de toekomst, weer een knap staaltje werk van de organisatie en het college die het aan ons mag aanbieden. Complimenten voor de wijze waarop het huidige college de bedrijfsopvolging regelt, want uiteindelijk zal dit college en deze raad niet meer de eigenaar zijn van deze begroting. Daar ligt wat ons betreft de nuance, we kunnen wel van alles vinden, maar de nieuw te kiezen raad en het nieuwe college zullen met deze begroting aan de slag moeten gaan. Daarom is het CDA uitermate tevreden met de begroting zoals aan ons aangeboden, niet beleidsarm, maar wel met de juiste maatregelen om de nieuwe ploeg ruimte te geven.
Een goed voorbeeld hiervan is de wijze waarop we toe gaan werken naar de afschaffing van de precariobelasting, vooralsnog worden er vanuit Den Haag geen maatregelen aangekondigd om deze grote inkomstenderving op te vangen. Zoals het Zoeterwoude betaamt, leggen we de inwoners niet onnodig een lastenverzwaring op. Wanneer we nu niets doen, dan zien de inwoners in 2021 hun lasten aanzienlijk stijgen. Deze begroting geeft de ruimte om langzaam aan deze inkomstenderving te wennen en onze inwoners te beschermen tegen een grote lastenverzwaring.
Maar wie de begroting kritisch doorleest, ziet dat er met de stofkam doorheen gegaan is om de eindjes weer aan elkaar te knopen. De keuze van Progressief Zoeterwoude en de VVD om de OZB vorig jaar niet te indexeren wordt gevoeld, wanneer we wel geïndexeerd hadden zou bijvoorbeeld de algemene reserve op niveau geweest zijn. Ook het CDA onderschrijft dat onnodige lastenverzwaring niet aan de orde mag zijn, maar hebben we het wel zo breed in de gemeente? Inderdaad, huishoudens met een koopwoning waren vorig jaar iets goedkoper uit, sommige een euro per maand, anderen misschien 5 euro per maand. Maar dat was het dan ook wel. Gold dat overigens ook voor de huishoudens met een huurwoning? Nee, die kregen wel een huurverhoging voor hun kiezen, maar daar ziet de gemeente dan weer niets van. Kortom, het CDA vond die maatregel onbegrijpelijk en we hopen ten zeerste dat dit soort moties of amendementen vandaag uitblijven.
De begroting gaat over de toekomst, en laten we daar nu zo druk mee geweest zijn het afgelopen jaar. Fase 2 van de Toekomst Visie Leidse Regio is geëindigd waar wij wilden: geen fusie, geen regioraad, maar samenwerken op de inhoud. Tenminste dat proces is nu in gang gezet, maar zal deze vorm onze zelfstandigheid beschermen? Wij zijn van mening dat de komende periode heel cruciaal is, in het regeerakkoord van het nieuwe kabinet valt te lezen dat de provincie meer bevoegdheden krijgt om fusie af te dwingen. In Leiden is het fusiegeluid zo hard dat oordoppen niet meer helpen. D66 in Leiden beweert zelfs dat in 2025 Leiden gefuseerd moet zijn. Waaróm, vraag je je dan af, zij hebben een grote organisatie, voldoende inwoners en als we de geluiden horen gaat het heel goed aan de andere kant van de A4. Waarom hebben ze Zoeterwoude dan nodig?
De vraag is hoe toekomstbestendig Zoeterwoude is. Zelfstandigheid is een gevleugeld woord en natuurlijk zullen wij ons ook in blijven zetten om onze zelfstandigheid te behouden. Waar we wel tegenaan lopen is het antwoord op de vraag waarom we dat zo graag willen. Net als de vraag waarom Leiden wil fuseren is het lastig een goed antwoord te formuleren. Kortom, waarom?
Wij bepalen lang niet altijd waar we ons geld aan uit geven, de gemeenschappelijke regelingen kosten ook geld, vaak verplicht, soms niet te voorkomen. Zitten we dan aan het pluche geplakt? Ik denk dat ik voor iedereen hier spreek, dat als we het beter kunnen krijgen voor onze inwoners dan stappen we per direct op bij wijze van spreken. Leendert Beekman hield een pleidooi enkele weken geleden in onze raad over kleine verhaaltjes. De participatiesamenleving bestond al lang voordat het woord werd uitgevonden, wij hoeven niet opnieuw het wiel uit te vinden, blijven doen waar we goed in zijn: de inwoner betrekken bij het beleid van de gemeente en luisteren, vooral luisteren. Dan worden kleine verhaaltjes waardevol, dat is het antwoord op onze vraag, de kleine verhaaltjes…..
In plaats van in de verdediging te schieten en te roepen dat we ook serieus zijn en grote verhalen hebben, kun je deze beeldspraak ook omarmen. Hier in Zoeterwoude zorgen we voor elkaar, zorgen we voor de gemeenschap. Het ziet er hier netjes uit, we hebben iets voor elkaar over, we voelen ons een “Zoeterwouwer”. Zou dat veranderen als we gemeente “Woudemeer” worden? Dat denken wij niet, maar de kleine verhaaltjes zullen het onderspit gaan delven en alleen de grote verhalen halen de bureaus van de bestuurders. Zelfstandigheid is een gevoel, een manier van denken en doen, het is een groot goed en het CDA zal ernaar streven dit zolang als het kan te beschermen. Wij willen samenwerken op de inhoud, laten zien wat we waard zijn, zoals een voortrekkersrol vervullen in Hart van Holland op het thema landschap. Met spanning kijken we uit naar het vervolg van de Toekomst Visie, we zullen heel alert zijn en onze kleine verhaaltjes ongelofelijk groot maken.
Maar niet alleen de toekomstvisie is een “bedreiging” ook de taken die op ons afstormen, zoals de invoering van de nieuwe omgevingswet, zullen een zware wissel trekken op onze organisatie. De invoering is wel weer uitgesteld maar er wordt in de begroting op voorgesorteerd. Dit is misschien wel een grotere opgave dan de zorg decentralisatie van twee jaar geleden. Als kleine organisatie zijn we kwetsbaar, maar niet onverslaanbaar. Het CDA zal met het nieuwe college de mogelijkheden blijven onderzoeken hoe we onze zelfstandigheid kunnen waarborgen, zonder dat we de gemeente in gevaar brengen.
Vanzelfsprekend zijn wij erg te spreken over de aandacht dat het landelijk gebied in de begroting krijgt. Tijdens de behandeling van de begroting in de voorronde meldde Progressief Zoeterwoude dat er steeds meer burgers in het landelijk gebied komen wonen en we daar wel rekening mee moeten houden. Deze uitspraak verontrust ons, ten eerste zijn de agrariërs net zoveel inwoner als de niet-agrariërs in het buitengebied. Maar vooral het feit dat, vaak welgestelde, inwoners in ons mooie buitengebied gaan wonen, wil niet zeggen dat de ondernemers daar de dupe van moeten worden. Er is maar 1 beroepsgroep die onze polders onderhoudt en dat zijn toch echt de agrariërs, we moeten ervoor waken dat we geen museum dorp, waar de agrariër in de zomer laat zien hoe ze vroeger een koe molken. Wij zijn Orvelte toch niet? Wanneer je een groot huis koopt in Aalsmeer, dan moet je niet verbaast zijn dat er vliegtuigen laag overvliegen, in ons buitengebied moet je niet verbaasd zijn dat je achter een tractor rijdt wanneer je naar je werk gaat. Wat het CDA betreft gaan recreatie, wonen en ondernemen hand in hand. Iedereen heeft zijn taak, de agrariër heeft als taak te ondernemen, goed te zorgen voor natuur en dier en bovenal moet het mogelijk zijn om er een boterham aan te verdienen. Nationaal Park “de Grote Polder” klinkt wat ons betreft niet goed!
Eerder stipten we de zorg decentralisatie al aan, vier jaar geleden bij de verkiezingen was dit een heel groot onderwerp. Nu we twee jaar onderweg zijn kunnen we voorzichtig concluderen dat we het in Zoeterwoude op orde hebben. Wel constateren we een stijging van het aantal kinderen die specialistische zorg krijgt. Enerzijds zouden we willen dat de jeugd zo gezond is dat er geen hulp nodig is, maar anderzijds geeft dit mogelijk aan, dat er nu juist sneller hulp wordt ingeschakeld, om hopelijk erger te voorkomen. De Jeugdhulp is makkelijker voor de inwoners te vinden, dat is een goede ontwikkeling. Financieel zijn de komende jaren nog zwaar. De omslag van provinciale jeugdzorg naar regionaal zal naar verwachting pas met 7 jaar zijn vruchten af werpen. We hebben dus nog 4 jaar ontwikkeling te gaan, met mogelijke verdere stijging van kosten. Maar voor het CDA staat voorop dat de goede zorg niet afhankelijk mag zijn van het financiële plaatje.
Uiteindelijk is de decentralisatie een bezuinigingsmaatregel van de centrale overheid. Wanneer in Den Haag het duidelijk wordt dat er geld bijvoorbeeld op de WMO overblijft, dan kunnen we wel raden wat er gaat gebeuren. Daarom zijn we voorzichtig en helder, zorggeld blijft zorggeld en volgen de ontwikkelingen nauwgezet. We willen niet over ons graf heen regeren, maar voor de volgende raad en college willen we dat alvast al wel duidelijk hebben.
Zou het dan toch gaan gebeuren? Volgend jaar het begin van project Zwethof? Na jaren gedrukt te hebben op de gemeentelijke financiën wordt Zwethof 3.0 een feit, de samenwerkingsovereenkomst met AM is getekend. Het CDA is erg tevreden hoe de gemeente, de organisatie en college, met de belanghebbenden is omgegaan. De families zijn zover wij weten tevreden met de geboden oplossing en dat is prioriteit nummer 1. Maar wat hebben we ervan geleerd? Hebben we er wel van geleerd? Afgelopen jaar werd Zwethof ook wel de goudkust van Zoeterwoude genoemd. Dit vinden wij overdreven, natuurlijk hadden wij daar graag meer diversiteit gezien en meer woningen ingepast in het landschap. Maar door de jaren heen hebben we geroeid met de riemen die we aangereikt kregen door de provincie. Bouwen in Zoeterwoude is een heet hangijzer, het gesprek van de dag, iedereen wil hier wonen, starters op huur- en koopmarkt, senioren en gezinnen. Om dat te realiseren zal er gebouwd moeten worden, maar het liefst niet dichtbij, niet in het groen, niet teveel, niet te hoog en niet in het zicht. Hoe moeten we hier als raad, college en organisatie mee omgaan? Vaak zitten we in een spagaat en kunnen we het niet goed doen, emoties lopen hoog op en goed bedoelde initiatieven stranden voordat de finish bereikt is. Hier vragen wij ook weer om respectvol met elkaar om te gaan, blijf in gesprek en laten we met elkaar zorgen dat we in Zoeterwoude allemaal met heel plezier blijven en kunnen gaan wonen. Ook Verde Vista heeft eindelijk de wind in de rug, zal het in de komende periode eindelijk afgerond worden? En als het dan afgerond is, hoe maken we deze wijk een echte Zoeterwoudse wijk?
Ja, dat vragen we ons af. Met vooralsnog alleen een ontsluiting voor wegverkeer direct naar Leiden lijkt het erop dat deze wijk meer Leids dan Zoeterwouds georiënteerd is. En dat is een gemiste kans voor de gemeente en zeker voor de inwoners als je het ons vraagt, want wie de keuze heeft tussen Leiden en Zoeterwoude….. ik zou het wel weten. Is dit een pleidooi om de veelbesproken brug open te stellen voor wegverkeer? Nee zeker niet, dit is een pleidooi om de gebiedsvisie Rijndijk breed te dragen. Zoeterwoude Rijndijk is Zoeterwoude, PUNT. En met elkaar moeten we ervoor zorgen dat alle nieuwe inwoners van Verde Vista een blauw/goud hart krijgen. Wij zijn Zoeterwoude en daar zijn we heel erg trots op!
Terug naar de begroting. Hadden we al complimenten gemaakt? Zoeterwoude staat er goed op, voor de financieel technische mensen zal dat misschien iets minder zijn. Onze ratio’s komen als matig uit de bus rollen. Moeten we ons daar zorgen over maken, ja natuurlijk moeten we dat. Maar met de maatregelen die het huidige college aangekondigd heeft, zal het er volgend jaar een stuk beter uitzien. Ja, we derven 61.000 euro aan rente inkomsten van OMM, maar de nieuwe financiering via de bank en niet via de gemeente (want daar is de bank toch voor) zal onze balans erg goed doen. Aandachtspunt is wel dat we de algemene reserve weer snel op het gewenste niveau van 2 miljoen brengen, en met we bedoel ik de volgende raad.
Aan alles komt een einde, zo ook aan de laatste algemene beschouwingen van het CDA deze periode. Persoonlijk ben ik erg trots dat ik dit de afgelopen vier jaar heb mogen doen en wie weet mag ik dit nog een paar keer doen. Maar eerst is in maart het woord aan de kiezer, tijd voor het “beoordelingsgesprek” van dit college en deze raad. Als het aan ons ligt krijgt dit college een dikke voldoende, over de raad laten we ons maar niet uit, dat horen we graag van de inwoners. Wij hebben ons vier jaar lang ingezet voor deze mooie gemeente, wij gaan ervan uit dat de volgende raad Zoeterwoude de komende periode toekomstbestendig houdt en het volgende college met net zoveel passie als dit college de gemeente bestuurt. Ook staan we even stil bij de ambtenaren, voor hen zit deze periode onder dit college er ook bijna op, want wat iedereen vaak vergeet is dat ook zij volgend jaar weer te maken krijgen met een nieuw coalitieprogramma, dus veranderingen. We bedanken de organisatie voor de afgelopen vier jaar en zien dat de organisatie stappen voorwaarts heeft gemaakt. Wij geven de nieuwe raad graag mee dat ook zij de organisatieontwikkeling blijven steunen. Want alleen met een goed ambtenarenapparaat kunnen we zelfstandigheid waarborgen.
Wij wensen het volgende college en de volgende raad alvast heel veel succes en wijsheid toe voor de komende periode. Deze begroting geeft hen alle ruimte om verder te bouwen aan onze mooie gemeente.
Reikhalzend kijken wij uit naar volgend jaar, de verkiezingen en alles wat daaruit zal voortvloeien.
Arjan Bakx
Fractie voorzitter